علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی در سفر اوایل نوامبر خود به روسیه به همراه سرگئی کیسلیاک، رئیس شرکت روس اتم روسیه، اسنادی را برای ساخت نیروگاههای جدید هستهای در ایران به امضا رساندند که چند روز بعد از آن ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه گفت، متن ان منتشر شده است. متن خاص این توافق اکنون در سایت سازمان انرژی اتمی موجود است.
به گزارش خرداد و به نقل از تابناک، سند امضا شده توسط صالحی و کیسلیاک به تاریخ یازدهم نوامبر در واقع پروتکل الحاقی به موافقتنامه موجود بین ایران و روسیه امضا شده در ۲۵ اوت ۱۹۹۲ یا سوم شهریور ۱۳۷۱ است.
دو طرف در این سند که متن کامل آن البته به زبان انگلیسی از اینجا قابل دریافت است، روند ساخت نیروگاه اول بوشهر را موفقیتآمیز توصیف کرده و به موضوع ساخت چهار رآکتور هزار مگاواتی در محل نیروگاه فعلی بوشهر و چهار راکتور مشابه در مکانی دیگر که ایران آن را تأمین خواهد کرد، پرداختهاند.
دو طرف تعهد دادهاند که تلاش کنند حداکثر مشارکت شرکتهای ایرانی در کارهای مربوط به ساخت نیروگاه و همچنین راهاندازی، عملیات، مدرنسازی، افزایش طول عمر و از چرخه فعالیت خارج کردن نیروگاه را تضمین کنند. مواردی درباره نحوه آموزش نیروهای ایرانی در این روند گنجانده شده است.
در شرایطی که ایران در سالهای اخیر همواره اصرار داشته که قصد تأمین اورانیوم غنی شده مورد نیاز نیروگاههای آتی خود را دارد، در ادامه توافق آمده است که روسیه سوخت نیروگاههای جدید را در تمام عمر کاری آنها تأمین خواهد کرد.
در ادامه روسیه تعهدی را که در ساخت اولین نیروگاه هستهای با ایران و چند سال بعد از توافق اولیه با ایران تقریبا به ایران تحمیل کرد، این بار به متن توافق با ایران اضافه کرده و قرار شده است، سوخت مصرفی در بوشهر پس از اقدامات فنی لازم به روسیه بازگردانده شود.
دو طرف در این توافق، پس از مواد و بندهای مربوط به مالکیت معنوی و اطلاعات مربوط به پروژه، در ماده هفتم به مسئولیت حقوقی ناشی از حوادث، خرابکاری و یا هر مسأله دیگری در داخل و خارج از قلمرو ایران پرداختهاند. این بخش با توجه به تعهدات سنگینی که کاملا بر عهده ایران گذاشته است، در نوع خود عجیب است.
در این قسمت آمده: طرف ایرانی در هر زمانی و در هر مرحلهای از ساخت و بهرهبرداری نیروگاههای هستهای که قرار است بر طبق این پروتکل ساخته شود، مسئولیت مطلق هر خسارت هستهای وارده به هر فرد و مال ناشی از حوادث هستهای حادث شده در نیروگاهها (در بوشهر و دیگر واحدهای هستهای ساخته شده طبق این پروتکل) در داخل و خارج قلمرو ایران را بر عهده خواهد داشت.
در ادامه توافق آمده است، مسئولیت مطلق همه خسارات پیش آمده در داخل و خارج ایران در جریان انتقال، مدیریت و نگهداری سوخت جدید یا مصرف شده و هر گونه آلودگی مواد یا قطعات نیروگاه هستهای با ایران خواهد بود.
مسئولیت مدنی خسارات هستهای ناشی از حوادث هستهای هستهای زمان انتقال و کار با سوخت جدید هستهای، تنها بعد از آن از طرف ایرانی به طرف روس منتقل خواهد شد که سوخت جدید طبق مقررات تعیین شده از وسیله انتقال آن به ایران تخلیه شود.
در ادامه توافق نوشته شده که مسئولیت مدنی خسارات مربوط به سوخت مصرفی بعدا طبق یک توافق تعیین خواهد شد.
هرچند ریابکوف پیش از این اظهار کرده بود که متن توافق با ایران برای پیشگیری از حدس و گمانهای رسانهای منتشر شده است، ولی این بخشهای توافق ایران و روسیه بعید است تاکنون در اختیار افکار عمومی قرار گرفته باشد.