دانشگاه را دریابید

اگرچه در هشت سال گذشته در زمينه هاي مختلف از جمله امور اقتصادي و مالي و برخورد مسوولان با بيت المال و اموال عمومي کشور مسايلي پديد آمد که هرکدام به نوبه خود کم نظير بود، اما کاستي هايي که در امور فرهنگي به ويژه آموزش عالي کشور رخ داد به لحاظ اهميت و نقش عميق در مقابله با دانش و پژوهش، آسيب ديدن استعدادها و سرمايه هاي علمي و معنوي از اختلاس سه هزارميلياردي و حاتم بخشي هاي 16ميلياردي به مراتب مهم تر بود. به منظور عطف توجه همه مسوولان جمهوري اسلامي به خصوص رياست محترم جمهوري، وزراي علوم، تحقيقات و فناوري، و علوم پزشکي و اعضاي محترم شوراي انقلاب فرهنگي به بخشي از آن اشاره مي کنم، اميد دارم همگي دلسوزان نظام از نمايندگان مجلس و ساير تصميم گيرندگان براي حل اين آسيب که به گمان نگارنده انقلاب فرهنگي ديگري را مي طلبد به سرعت و دقت بينديشند:
    1- دانشگاه هاي ما در اين سال ها به محيطي بسته و فضايي خاص تبديل شد و استادان، اعضاي هيات علمي و دانشجويان متدين و انقلابي همواره با نگراني در آن فضا به وظايف خود مي پرداختند. در مقابل، افرادي تحت عناوين مختلف به حاکم کردن آن فضا و ايجاد جو منفي در ميان دانشگاهيان مشغول بوده و از اين طريق عمل مي کردند.
    2- فضاي گفت وگو و بحث آزاد تنها براي يک جناح خاص آن هم نه همه اصولگرايان بلکه جريان خاصي از آنها کاملاباز و مورد استقبال و براي ساير انديشه ها، محدود بود، گويي فرمايش مقام معظم رهبري مبني بر تاسيس کرسي هاي آزادانديشي فراموش شده و ناظر به آزادي تنها همان انديشه بود. در اين مدت طولاني از اصلاح طلبان و اصولگرايان معتدل براي سخنراني، پرسش و پاسخ و... يا دعوت به عمل نمي آمد و يا صرفا به منظور تخريب از آنها دعوت مي شد.
    3- تشکل هاي دانشجويي چون انجمن هاي اسلامي، جامعه هاي اسلامي و امثال آن يا به ورطه انحلال غلتيده يا ملزم به پذيرش محدوديت ها بودند و بنابراين از تشکل هاي مستقل واقعي و غيروابسته به دولت کمتر اثري مشاهده مي شود.
    4- شوراهاي صنفي استادان، کارکنان و دانشجويان نيز به سرنوشتي شبيه انجمن هاي اسلامي دچار شدند.
    5- کميته هاي جذب اعضاي هيات علمي در دانشگاه ها و وزارتين نوعا براساس معيارهاي سياسي، داوطلبان عضويت را مورد بررسي قرار داده و سوابق انقلابي، آموزشي، پژوهشي و مديريتي به عنوان معيارهاي فرعي مطرح بودند. از اين رو در ميان داوطلبان، تنها افرادي جذب مي شدند که از نظر سياسي با گرايش حاکم بر دولت و وزارت منطبق باشند و ساير داوطلبان به بهانه هاي واهي و غيرقانوني حذف شدند. گفته مي شد علاوه بر کميته ها و دستورالعمل ها گروهي خاص در مورد داوطلبان عضويت و يا تبديل وضعيت، تصميم گيري مي کنند.
    6- تبديل وضعيت اعضاي هيات علمي از پيماني به رسمي آزمايشي و از رسمي آزمايشي به قطعي بايد بر پايه قوانين و آيين نامه هاي مربوطه انجام پذيرد، مثلاطي کردن پنج سال خدمت آموزشي مورد قبول خواه ناخواه موجب تبديل وضعيت از آزمايشي به قطعي مي شود، اما بسياري از استادان با داشتن سابقه 25-18 و 15 سال انجام وظيفه آموزشي مورد قبول و حتي پيشينه معاونت دانشگاه، دانشکده، مديريت گروه و با داشتن بالاترين پايه علمي و امتيازات پژوهشي، همچنان آزمايشي بوده و با تبديل وضعيت آنان صرفا به دلايل سياسي موافقت نشده است در صورتي که برخي جذب شدگان همفکر سال اول يا دوم قطعي شده و ارتقا يافته اند.
    7- الزام به حضور فيزيکي استادان در دانشگاه هفته اي 40ساعت از تصميمات نابجا و غيرکارشناسي است که باعث اتلاف وقت اعضاي هيات علمي و به بطالت گذراندن اوقات خود در اتاق هاي فاقد امکانات لازم يا کتابخانه هاي محدود دانشگاه شده و اين برنامه همواره مورد نارضايتي اغلب استادان است. در صورتي که با بررسي و مطالعه کارشناسانه مي توان استفاده از دانش و تجربه استادان را در دانشگاه و خارج آن جايگزين اين الزام و اجبار کرد.
    8- در بخش پژوهش، در دوره هاي گذشته، دانشگاه ها پس از تاييد پوروپوزال طرح هاي تحقيقاتي و تصويب آن موظف به تخصيص اعتبار مورد درخواست پژوهشگر و درحد توان دانشگاه بودند و همين امر موجب تشويق و تقويت انگيزه در پژوهشگران مي شد و طرح هاي بزرگ علمي- تحقيقاتي به اين منوال آغاز شده و به انجام رسيده است. متاسفانه از زمان تصويب «گرانت» يا «پژوهانه» حدود پنج سال پيش، تمامي اعتبارات و امکانات پژوهشي استادان و محققان محدود به سالانه سه ميليون تومان در سال شد که 40درصد آن بايد صرف تجهيزاتي شود که در ملکيت دانشگاه باقي مي ماند. در واقع سالي کمتر از دوميليون تومان – در صورت احراز همه شرايط لازم مانند امتيازات پژوهشي و غيره – به پژوهشگران تعلق خواهد گرفت. به عقيده نگارنده، اجراي طرح پژوهانه در واقع تير خلاصي بود که به امر پژوهش و تحقيقات در کشور اصابت کرد و انگيزه پژوهش را در استادان به حداقل ممکن رسانيد.
    9- پس از فرمايش مقام معظم رهبري در زمينه ضرورت بازنگري به دروس و منابع علوم انساني، توسط معاونت هاي فرهنگي و نهاد رهبري در دانشگاه ها، کارگاه هاي آموزشي تحت عناويني مانند «دانش افزايي» و «توليد علم دين» و امثال آن در 36 يا 18 ساعت فشرده تشکيل و در آن نوعا توسط برخي استادان داراي وابستگي به جريانات نوظهور سياسي، مطالبي بسيار کم عمق و شعارگونه مطرح شد. اين برنامه با روح کلي فرمايش ارزشمند رهبر بزرگوار انقلاب اسلامي مغاير شده است.شبيه اين برخورد را در موضوع اسلامي کردن دانشگاه ها و چگونگي برخورد با آن فرمان مي توان ديد.
    10- شکي نيست که بايد براي افزايش و تقويت جنبه هاي معنوي و ديني دانشگاهيان برنامه ريزي دقيق هنرمندانه، کارشناسانه و علمي داشت، متاسفانه اين هدف، به صورت ابزاري در دست برخي افراد سطحي نگر، تنگ نظر و ناآشنا با مفاهيم ديني و مذهبي درآمده و گاهي در قالب موضوعاتي چون تفکيک جنسيتي و سختگيري هاي فراتر از شرع مقدس نسبت به پوشش و... مشاهده مي شود. در يکي از دانشگاه ها عضو هيات علمي را به دليل کنار رفتن چادر با وجود حجاب اسلامي کامل و عضو ديگري را به جهت برداشتن چادر در اتاق خود با رعايت پوشش کامل تا حد اخراج پيش بردند که با پيگيري هاي اعضاي هيات علمي و اخذ تعهد، به حال تعليق درآمد.قطعا اينگونه تبليغ و ترويج از دين، مذهب و مفاهيم ديني و اخلاقي، نتيجه اي جز بدبين کردن دانشگاهيان نسبت به مقدسات ديني نخواهد داشت.
    11- برخوردهاي تنگ نظرانه، سختگيرانه و گاهي سياسي کميته هاي انضباطي، باعث ستاره دارشدن برخي دانشجويان يا محروم شدن آنان از ادامه تحصيل يا اخراج، تعليق و کاهش شان بسياري از اعضاي هيات علمي شده است.آنچه گفته شد نمونه هايي از ابعاد وقايع سال هاي اخير است که در آموزش عالي کشور و در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالي وابسته به دو وزارتخانه مهم و کليدي، به وقوع پيوست.بنابراين جا دارد که همگي مسوولان مربوطه از قواي سه گانه و نهادهاي انقلابي با دقت نظر، سعه صدر، همدلي و همگرايي در رفع آن تلاش مبذول دارند.

منبع: شرق