«مشتری» غول منظومه شمسی؛ عملا به دور خورشید نمی گردد!
مشتری پنجمین سیاره منظومه شمسی، غول بزرگ گازی است که قرار است به زودی اطلاعات جالب توجهی درباره آن به دست آوریم. ورود کاوشگر جونو به مدار مشتری، فصل جدیدی در دانسته های فضایی ما آغاز خواهد کرد، ولی تا پیش از آن هم مشتری نکات بسیار جالب توجهی درباره خود دارد.
مشتری پنجمین سیاره منظومه شمسی، غول بزرگ گازی است که قرار است به زودی اطلاعات جالب توجهی درباره آن به دست آوریم. ورود کاوشگر جونو به مدار مشتری، فصل جدیدی در دانسته های فضایی ما آغاز خواهد کرد، ولی تا پیش از آن هم مشتری نکات بسیار جالب توجهی درباره خود دارد.
یکی از نکات جالب درباره مشتری این است که در واقع به قدری بزرگ است که اساسا به دور خورشید نمی گردد. این سیاره که جرمی 2.5 برابر سایر سیاره های منظومه شمسی بر روی هم دارد، به اندازه ای بزرگ است که مرکز گرانشی بین آن و خورشید در واقع در دل خورشید واقع نشده است، بلکه در یک نقطه ای در دل فضا و جدای از خورشید قرار دارد.
یا به عنوان مثالی دیگر، وقتی ایستگاه بین المللی فضایی به دور زمین می گردد، هم زمین و هم این ایستگاه به دور مرکز گرانشی مشترک خود می گردند؛ اما این مرکز به قدری نزدیک به مرکز کره زمین است که گردش زمین به دور آن اساسا قابل رویت و اندازه گیری نیست. در نتیجه ایستگاه فضایی بین المللی یک دایره کامل را – تقریبا کامل – به دور زمین می پیماید.
این مسأله در مورد سایر سیاراتی که به دور خورشید می گردند نیز صادق است. خورشید به قدری بزرگتر از زمین، زهره، عطارد و حتی زحل است که مرکز گرانشی مشترک آنها با خورشید در دل این ستاره و نزدیک به مرکز آن قرار می گیرد؛ اما این مسأله در مورد مشتری صادق نیست!
این سیاره به قدری بزرگ است که مرکز گرانشی مشترک آن با خورشید در واقع 1.7 شعاع خورشیدی (دقیقا برابر با 1 میلیون و 182 هزار و 690 کیلومتر) با مرکز خورشید فاصله دارد. یعنی به اندازه 7 درصد از کل شعاع خورشید و بالاتر از سطح این ستاره. هم خورشید و هم مشتری به دور این نقطه گرانشی مشترک می گردند.
یکی از نکات جالب درباره مشتری این است که در واقع به قدری بزرگ است که اساسا به دور خورشید نمی گردد. این سیاره که جرمی 2.5 برابر سایر سیاره های منظومه شمسی بر روی هم دارد، به اندازه ای بزرگ است که مرکز گرانشی بین آن و خورشید در واقع در دل خورشید واقع نشده است، بلکه در یک نقطه ای در دل فضا و جدای از خورشید قرار دارد.
اما چگونه؟
وقتی یک جسم کوچکتر به دور جسم بزرگتری در فضا می گردد، جسم کوچک تر یک مدار دایره شکل کامل را به دور جسم بزرگ نمی پیماید، بلکه هر دو جسم به دور یک نقطه گرانشی مشترک می گردند. در موقعیت هایی که ما سراغ داریم، مانند وضعیت گردش زمین به دور خورشید، این مرکز گرانشی مشترک آنقدر نزدیک به مرکز جرم یا جسم بزرگ تر است که اثرات این پدیده را بسیار ناچیز و قابل نادیده گرفتن می کند. جسم بزرگ تر به نظر از جای خود هیچ تکانی نمی خورد و جسم کوچکتر، مداری دایره شکل را به دور آن طی می کند.یا به عنوان مثالی دیگر، وقتی ایستگاه بین المللی فضایی به دور زمین می گردد، هم زمین و هم این ایستگاه به دور مرکز گرانشی مشترک خود می گردند؛ اما این مرکز به قدری نزدیک به مرکز کره زمین است که گردش زمین به دور آن اساسا قابل رویت و اندازه گیری نیست. در نتیجه ایستگاه فضایی بین المللی یک دایره کامل را – تقریبا کامل – به دور زمین می پیماید.
این مسأله در مورد سایر سیاراتی که به دور خورشید می گردند نیز صادق است. خورشید به قدری بزرگتر از زمین، زهره، عطارد و حتی زحل است که مرکز گرانشی مشترک آنها با خورشید در دل این ستاره و نزدیک به مرکز آن قرار می گیرد؛ اما این مسأله در مورد مشتری صادق نیست!
این سیاره به قدری بزرگ است که مرکز گرانشی مشترک آن با خورشید در واقع 1.7 شعاع خورشیدی (دقیقا برابر با 1 میلیون و 182 هزار و 690 کیلومتر) با مرکز خورشید فاصله دارد. یعنی به اندازه 7 درصد از کل شعاع خورشید و بالاتر از سطح این ستاره. هم خورشید و هم مشتری به دور این نقطه گرانشی مشترک می گردند.
این در واقع نحوه تعامل حرکتی خورشید و مشتری در دل منظومه شمسی با یکدیگر است و این همه به رغم فاصله زیادی است که این دو با هم دارند و البته علی رغم آن است که هنوز جرم و اندازه مشتری به قدر بخشی کوچک از جرم و اندازه خورشید است.
منبع: تابناک
