80 درصد نوشت افزار كشور وارداتي است

در حالي که يکي دو روز ديگر فصل بازگشايي مدارس آغاز مي شود، بررسي ها حاکي است علاوه بر افزايش 20 درصدي نرخ نوشت افزار، تخفيف نمايشگاه هاي پاييزه در کاهش قيمت چندان موثر نبوده و مشکلات فرهنگي اين بازار نيز به قوت خود باقي است.
 از يک هفته گذشته تا امروز فروشندگان نوشت افزار بازار داغي را تجربه مي کنند، چرا که اقشار مختلف مردم از هر قشر اقتصادي مجبورند به نحوي نوشت افزار مربوط به دانش آموزان و دانشجويان خود را تهيه کنند.
    با بازگشايي دانشگاه ها و مراجعه دانشجويان براي تهيه نوشت افراز تقاضا در اين بخش به نحو قابل توجهي افزايش يافته و تا پايان هفته ادامه خواهد داشت.نوشت افزار موجود در بازار در دو بخش داخلي و خارجي قابل تهيه است که طبيعتا قيمت ملزومات وارداتي و خارجي گران تر از انواع توليد داخل است. در همين حال بررسي ها نشان مي دهد امسال نيز مانند سال هاي گذشته اين بازار ساماندهي لازم نشده و از جهات گوناگون مانند قيمت ها و رعايت ظرايف فرهنگي باري به هر جهت توليد و توزيع مي شود. امسال نيز به دغدغه هاي فرهنگي در ترويج علائم و نمادهاي غربي روي ملزومات دانش آموزان کم توجهي شده است، به طوري که کمتر اجناسي را در بازار مي توان يافت که داراي نمادهاي شخصيت هاي کارتوني غربي نباشد، البته امسال دفاتر منقش به کارتون هاي ايراني و بويژه مجموعه شکرستان در ميان نمونه هاي مشابه غربي خودنمايي مي کند، هر چند اين خودنمايي کم فروغ است.
    بررسي ها و اعلام مقامات صنفي از افزايش تا 20درصدي قيمت نوشت افزار و ملزومات دانش آموزان حکايت دارد.
    عباس هدايتيان، رئيس اتحاديه لوازم التحرير با تائيد افزايش 20 درصدي نوشت افزار مي گويد: در برخي اقلام شاهد رشد 20 درصدي قيمت ها هستيم، در حالي که برخي ديگر از اقلام که توليد داخل است، تغيير قيمت چنداني نداشته است.وي مي افزايد: از زماني که واردات کالاهاي اولويت 10 ممنوع شد، نرخ نوشت افزار نيز افزايش يافت و در مارک هاي شناخته شده اين افزايش چشمگيرتر بود.
    وي با اشاره به اين که طي دو سال گذشته دفاتر دولتي در نمايشگاه هاي پائيزه ارائه نشده و دولت نيز يارانه اي بابت آن پرداخت نکرده است، تصريح مي کند: امسال دولت با قراردادي که با دو کارخانه دفترسازي داشته، توانسته قيمت هاي متعادلي را براي آن تعيين کند. به عنوان نمونه دفاتر معمولي از 540 تا 1500 تومان به فروش مي رسد و دفترهاي فانتزي نيز بسته به نوع کاغذ، جلد و کيفيت از 1500 تومان به بالاارائه مي شود، خودکار معمولي نيز از 300 تا 2000 تومان به فروش مي رسد.
   
    نوشت افزار وارداتي و نوسانات نرخ ارز
    بازار نوشت افزار کشور همواره با مشکل کمبود توليدات داخلي مواجه بوده است، به طوري که هم اکنون بيش از 75 درصد نوشت افزار کشور وارداتي است و البته اين موضوع در بعضي اقلام حتي تا سقف 90 درصد هم مي رسد.
    رئيس اتحاديه لوازم التحرير در اين باره مي گويد: خوشبختانه امسال واردات نوشت افزار کاهش داشته و اين در حالي است که سال گذشته 95 درصد از نوشت افزار ما وارداتي بود، اما امسال با فعال شدن 20 درصد از کارخانجات توليد نوشت افزار که بيشتر به توليد مداد مي پردازند، ميزان وابستگي ما به توليدات خارج کمتر شده و به حدود 80 درصد رسيده است.
    همچنين با توجه به اين که اين لوازم وارداتي است، قيمت آن به قيمت ارز وابسته بوده و هر نوساني در قيمت ارز در قيمت اين نوع لوازم نيز موثر است، به طوري که با کاهش قيمت ارز قيمت اين لوازم نيز کاهش يافته و با افزايش قيمت ارز، قيمت اين لوازم نيز افزايش پيدا مي کند. بر همين اساس، بخش عمده افزايش 15 تا 20 درصدي قيمت نوشت افزار به دليل نوسانات ارز بوده است.
    حسين اسدي، مشاور عالي رئيس شوراي اصناف کشور هم با تائيد اين موضوع به جام جم مي گويد: از آنجا که توليدات داخلي نوشت افزار وابسته به واردات کاغذ است، در نتيجه قيمت ارز روي آنها تاثير مي گذارد.
    منصور حاجي آخونديان، رئيس اتحاديه صنف فروشندگان کاغذ و مقواي تهران نيز درباره افزايش قيمت کاغذ مي گويد: گران شدن کاغذ به دليل ترخيص نشدن کاغذهايي است که با چند کشتي به بنادر کشور آمده و هنوز در گمرک ترخيص نشده است.
    وي با اشاره به اين که ممکن است بخشي از اين امر به علت اختصاص نيافتن ارز براي ترخيص اين کاغذها باشد، مي افزايد: مسئولان گمرک معتقدند کاغذ بايد با تعرفه اي که از محاسبه ارز به نرخ روز بازار آزاد به دست مي آيد، ترخيص شود، اما واردکنندگان با اين مساله موافق نيستند. متاسفانه نظارت دقيقي بر اين مساله وجود ندارد و همين باعث افزايش دوباره قيمت کاغذ در داخل شده است که اين مساله بر توليدات بخشي از نوشت افزار داخلي نيز موثر خواهد بود.
   
    توليد داخلي؛ کم و بي کيفيت
    با توجه به اين که توليدات داخلي بخشي از بازار نوشت افزار را تشکيل مي دهد، اما سهم اين توليدات در بازار بسيار اندک و در مقايسه با کالاهاي خارجي نيز بي کيفيت است.
    دليل اين مساله هم اين است که بخشي از توليدکنندگان داخلي به دليل تاثير هدفمندي يارانه بر توليد داخل از يک سو و واردات بي رويه اين لوازم از سوي ديگر به توزيع کنندگان و واسطه هاي نوشت افزار خارجي تبديل شده اند. اجراي نادرست هدفمندي يارانه ها موجب شد تا هزينه هاي توليدکنندگان افزايش يافته و توليدکنندگان داخلي به دليل کاهش ناخواسته توليد قادر به نگهداري سهم بازار خود نباشند و به سمت واسطه گري که سود بيشتري دارد، کشيده شوند.
    يکي ديگر از دلايل اين مساله نيز حضور دولت در توزيع و توليد نوشت افزار است. حضور دولت موجب شده تا به دليل قيمت ارزان تر، مردم از اجناس دولتي استفاده کنند و اين پرسش بين توليدکنندگان مطرح شود که وقتي دولت خود توليد، واردات و توزيع نوشت افزار را برعهده دارد، نقش آنان در اين ميان چيست. مجموع اين دلايل بخش گسترده اي از توليد نوشت افزار کشور را تحت تاثير قرار داده، به طوري که اکنون توليد داخلي فقط 15 درصد از نياز کشور را تامين مي کند.
    در عين حال نبايد از نظر دور داشت که توليد داخلي به دليل کيفيت پايين و نبود طرح هاي جذاب و به روز نتوانسته جاي شايسته اي در بازار براي خود پيدا کند. حتي کار به جاي رسيده که توليدکنندگاني که کاغذ وارداتي تحويل مي گرفتند تا خود در کشور دفترچه توليد کنند، براي افزايش تقاضا و مشتري در بازار به توليد برند خارجي دست مي زدند.
   
    تخفيف هاي واقعي
    در همين حال در روزهاي اخير يکي از پرسش هايي که مردم هنگام مراجعه به بازار نوشت افزار بخصوص نمايشگاه هاي فروش ويژه پاييز از خود مي پرسند اين است که آيا تخفيف هاي داده شده در اين نمايشگاه ها واقعي است؟ بررسي ها نشان مي دهد با اين که امسال تخفيف هايي از 15 تا 20 درصد به فروش ويژه نوشت افزار اختصاص داده شده، اما با وجود اين باز هم قيمت نوشت افزار، حتي نسبت به ماه هاي گذشته افزايش يافته است. به عبارت ديگر برگزاري اين نمايشگاه ها تاثيري بر کاهش قيمت نوشت افزار در سطح بازار نداشته و اثراتش ملموس نيست. گرچه کيفيت نه چندان مناسب اجناس عرضه شده در نمايشگاه ها نيز بر اين معايب مي افزايد تا بيشتر مردم نتوانند از کاهش قيمت هاي اسمي هم بهره اي ببرند.با اين حال مشاور رئيس شوراي اصناف کشور درباره چگونگي تعيين قيمت ها و تخفيف ها در بازار نوشت افزار تصريح مي کند: شرکت کنندگان و عرضه کنندگان نوشت افزار در نمايشگاه ها خود نمي توانند اين تخفيف ها را تعيين کنند؛ بلکه اين تخفيف ها در کارگروه قيمت گذاري متشکل از نمايندگان وزارت صنعت، معدن و تجارت، اتحاديه، مجمع امور صنفي و توليدکنندگان داخلي و واردکنندگان تعيين مي شود.
    اسدي با اشاره به اين که يک نمونه از اين کالاها به صورت پلمب شده برچسب قيمت مي خورد و غرفه دار موظف است آن را جلوي مغازه اش به همان شکل به نمايش بگذارد، خاطرنشان مي کند: خريدار مي تواند با توجه به اين قيمت ها خريد خود را انجام دهد و چون چنين فرآيندي براي قيمت گذاري و تعيين تخفيف طي مي شود، اين تخفيف ها واقعي است.
   
    مشکلات فرهنگي
    يکي از مشکلاتي که بازار نوشت افزار با آن مواجه است، چالش فرهنگي آموزشي است. در سال هاي اخير اين بازار با معضلي به نام طرح هاي غيرمتعارف روبه رو شده است که با دين، فرهنگ و تمدن ايران چندان همخواني ندارد. برخي طرح هاي استفاده شده در نوشت افزار ايراني و وارداتي حاوي تصاوير شخصيت هاي فيلم ها، انيميشن ها و سريال هاي خارجي است که با آموزه هاي اخلاقي و هويتي ايرانيان در تعارض قرار دارد.
    اين لوازم در سال هايي که کودکان و نوجوانان در حساس ترين سنين آموزشي خود هستند، در اختيار آنان قرار مي گيرد و به اين ترتيب فضاي ذهني براي ايجاد وابستگي فرهنگي در آنان مهيا مي شود.
    مشاور عالي رئيس شوراي اصناف کشور درباره چرايي طرح هاي خارجي به کار رفته در نوشت افزار مي گويد: سال ها عرصه را خالي گذاشتيم و به اين فکر که اين طرح ها در کدام بخش از جامعه توزيع و مصرف مي شود، نبوديم.وي با اشاره به اين که طرح هاي بيگانه با اهداف خاص توليد و توزيع مي شود، مي افزايد: متاسفانه ما خودمان فضا را آماده گذاشته ايم تا اين کالاها به اين شکل و شمايل وارد کشور شود و هيچ کار فرهنگي و تلاشي براي رفع اين مشکل انجام نداده ايم.
    اسدي تصريح مي کند: متاسفانه در طراحي نوشت افزار ايراني از ديدگاه خودمان و نه دانش آموز استفاده کرده ايم و به ريزه کاري هاي آن توجه خاصي نداشتيم. در نتيجه در ايجاد انگيزه براي خريدار، موفق نشده و باعث شده ايم آنها علاقه اي به استفاده از اين وسايل نشان ندهند.
    از جمله دلايل ديگر حضور طرح هاي نامتعارف در بازار نوشت افزار را مي توان نبود نظارت بر واردات دانست. بايد توجه داشت از آنجا که بيشتر نوشت افزار کشور وارداتي است، مسئولان بايد واردکنندگان را ملزم کنند تا از ورود طرح هاي نامتعارف خودداري کنند، اما اين کار انجام نشده است.
    اسدي دراين باره تصريح مي کند: هرچند در سال هاي اخير چنين تذکراتي به واردکنندگان داده شده است، اما متاسفانه اين کار را زماني انجام داديم که ورود لوازم غربي، اثر خود را گذاشته و واردکنندگان نيز به سمت طرح هايي رفتند که بيشتر خريدار داشتند و در نتيجه بدون توجه به اثرات فرهنگي، اين لوازم بالاترين سطح عرضه را به خود اختصاص دادند و آن بخش از توليد داخلي که طرح هاي مناسبي داشت، در اين ميان گم شد.