آینده مبهم ازبکستان پس از مرگ دیکتاتور

سرویس بین الملل خرداد: شبکه خبری الجزیره با اشاره به انتشار خبر مرگ اسلام کریم اف رییس جمهوری ازبکستان که پس از استقلال آن کشور از شوروی بدنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی رهبر بلامنازع آن کشور بود می نویسد:"او حاکمی مستبد و 87 ساله بود همه پرسی ای را در سال 1995 و 2002 میلادی برگزار کرد و بار دیگر در سال 2000 و 2015 میلادی در انتخابات انتخاب شد. هیچ یک از انتخابات هایی که برگزار کرد در سطح بین المللی برسمیت شناخته نشدند اکثر کشورهای جهان در آزادانه و منصفانه بودن این انتخابات تردید کردند. ازبکستان یکی از سرکوبگرترین جوامع در جهان و همتراز با کره شمالی و زیمبابوه بوده است. یک شهروند ازبکستان که نمی خواهد نامش فاش شود چرا که نمی خواهد شغل دولتی اش با خطر مواجه شود می گوید:"او همه جا بود. می توانید او را دوست داشته باشید یا از او متنفر باشید اما واقعیت آن است که ازبکستان هیچ رهبر شناخه شده دیگر نداشت. او همه جا بود". 

به گزارش خرداد، الجزیره اشاره می کند او اما اکنون نیست. هفته گذشته دولت ازبکستان اعلام کرد که کریم اف در بیمارستان بستری شده و تحت معاینه کامل پزشکی است و دختر جوان تر او لولا گفت که پدرش دوران نقاهت پس از خونریزی مغزی را می گذراند. 

این شبکه خبری اشاره می کند که امسال برای اولین به دلیل شدت بیماری کریم اف او برخلاف سال های گذشته نتوانست در جشن روز استقلال شرکت کرده و برقصد و مثل همیشه در کنار نوازندگان دست بزند. 

الجزیره از وضعیت امروز ازبکستان می نویسد:"شایعات افزایش یافته اند. ترسی بر جامعه حاکم شده است. مرزهای زمینی با کشورهای همسایه شده اند. گشت های پلیس ایست های بازرسی امنیتی را به راه انداخته اند. قیمت خانه ها یک شبه افزایش یافته اند. دولت ازبکستان تمایلی به اعلام مرگ کریم اف ندارد. 

این شبکه در ادامه درباره اینده پرجمعیت ترین کشور اسیای مرکزی شوروی سابق می نویسد:"در صورت مرگ او رییس مجلس سنا به طور موقت پیش از برگزاری انتخابات مسئولیت را برعهده می گیرد این آن چیزی است که طبق قانون اساسی باید روی دهد اما در عمل واقعیت آن است که باید جانشینی انتخاب شود. جانشینی همواره یکی از بغرنج ترین مسائل در کشورهای آسیای مرکزی بوده است. در قزاقستان گفته می شود احتمالا یکی از دختران جایگزین نورنظربایف خواهد شد در تاجیکستان نیز امامعلی رحمان از سال 1992 میلادی در قدرت بوده و گفته می شود که ریاست جمهوری به پسرش می رسد. دختر بزرگ کریم اف گلناره 44 ساله است که خواننده و طراح جواهرات است و به عنوان جانشین پدرش قلمداد می شود اما او از سال 2014 میلادی به دلیل انتشار صدها توئیت در جریان جنگ خانوادگی در درون خاندانش تحت حبس خانگی بوده است و مادر و خواهر کوچک ترش را متهم به همدستی در فساد با مقام های بالادستی کرده است. بسیاری از تحلیلگران می گویند در ازبکستان که جامعه ای مسلمان و مردسالار است به سختی مردم می توانند قبول کنند که یک زن جایگزین کریم اف شود". 

ان شبکه خبری با گمانه ز نی درباره نامزدهای احتمالی دیگر می افزاید:"شوکت میرزیایف یکی از گزینه های جدی برای جانشینی است. او نخست وزیر 59 ساله ازبکستان از سال 2003 میلادی بوده است او به دلیل روابط با دستگاه اطلاعاتی روسیه شناخته شده است و یکی از گزینه های مطلوب مدنظر ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه است که خود نیزمامور سابق کا گ ب سرویس اطلاعاتی شوروی بوده است. رقیب او رستم عظیم اف معاون نخست وزیر و وزیر سابق اقتصاد است که انگلیسی را به خوبی صحبت می کند و با مقام های غربی رابطه خوبی دارد". 

این شبکه خبری اشاره می کند که جای تعجبی ندارد که از شنیدن خبر مرگ کریم اف همسایگان آن کشور نگران می شوند چرا که کریم اف در سال های گذشته هزاران اسلامگرا را بازداشت و مساجد آن کشور ار سرکوب کرده بود. با مرگ او احتمال رشد اسلامگرایی در ازبکستان بار دیگر وجود خواهد داشت. از جمله نگرانی های دیگر آن است که داعش که در آسیای مرکزی فعال شده بتواند از خلا قدرت ایجاد شده به نفع خود بهره ببرد. 

روزنامه نیویورک تایمز نیز اشاره می کند که بدلیل نبود جانشین قوی به حای کریم اف احتمالا آن کشور امنیتی تر از سابق خواهد شد و دستگاه اطلاعاتی تمام قدرت را در دست خواهد گرفت.