درس های مدل برجام ایرانی برای آغاز مذاکرات هسته ای امریکا با کره شمالی

سرویس بین الملل خرداد: نشریه "فارین پالسی" با اشاره به انجام پنجمین آزمایش هسته ای کره شمالی در هفته گذشته و انتشار سومین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره وضعیت توافق هسته ای امریکا و ایران که بیش از یک سال از آن گذشته است اشاره می کند که برجام حاوی درس هایی برای مذاکرات احتمالی امریکا و کره شمالی بر سر مناقشه بر سر برنامه هسته ای آن کشور است و در این باره می نویسد:"آن چه در این گزارش به آن توجه زیادی نشد آن است که ایران هم چنان مفاد برجام را رعایت کرده و اجرایی نموده است. این مسئله وسوسه انگیز است که آیا می تواند مسیر مشابه توفاق هسته ای را با کره شمالی نیز در پیش گرفت. با این حال، مقایسه برنامه هسته ای دو کشور دشوار است چرا که تفاوت های زیادی وجود دارد. واضح ترین تفاوت آن است که کره شمالی استانه دستیابی به تسلیحات هسته ای را رد کرده است در حالی که ایران هرگز سلاح هسته ای اختیار نداشته و ندارد. فراتر از آن نوع نظام سیاسی دو کشور و تفاوت در زمینه های اقتصادی و جمعیت شناسی آن دو می باشد. این نشریه در ادامه می افزاید:"روشن است که کاربرد مدل برجام ایرانی برای آغاز مذاکرات هسته ای با کره شمالی در بهترین حالت خود می تواند مقطعی و محدود باشد. با این حال، روند دیپلماسی که امریکا با ایران انجام داد حاصل شروع تعامل با دشمن دیرینه بود که بی اعتمادی زیادی میان آن دو حاکم بود". 

به گزارش خرداد، این نشریه در ادامه می نویسد:"پس از سال ها تحریم بین المللی علیه برنامه هسته ای ایران در سال 2012 میلادی باراک اوباما رییس جمهوری امریکا اجازه مشارکت مقام های امریکایی در مذاکرات دیپلماتیک  محتاطانه با همتایان ایرانی شان را داد. از طریق این بحث ها بود که امریکایی ها موضوع "تغییر رژیم" در ایران را به عنوان یک هدف استراتژیک از دستور کار خارج ساختند. در همان حال، دولت امریکا اعلام کرد که آماده پذیرش ایران مجهز به سلاح هسته ای تحت هیچ شرایطی نیست. امریکا در آن زمان اعلام کرد که آماده پذیرش ایران دارای قابلیت هسته ای صلح آمیز است. امریکا هم چنین با غنی سازی محدود ایران موافقت کرد. امریکا هم چنین پیش شرط توقف غنی سازی اورانیوم ایران برای آغاز مذاکرات را نیز کنار گذاشت.این شفافیت نشان داد امکان را برای ایران فراهم کرد تا حرکت رو به جلویی داشته باشد. در نتیجه این گفت و گوها بود که تبادل تماس میان روحانی و اوباما حاصل شد. ایران اعلام کرد که آماده آغاز مذاکرات است که تا این اطمینان حاصل شود که فعالیت هسته ای صلح آمیز محدود شده آن کشور  برسمیت شناخته می شود". 

این نشریه در ادامه می نویسد:"براساس گزارش ها در مجموع 12 جلسه در مسقط، ژنو و نیویورک در طول مدت 16 ماه میان مقام های ایرانی و امریکایی صورت گرفتند و همزمان مذاکرات با دیگر اعضای گروه 1+5 نیز در جریان بودند. در آن زمان مقام عالی رهبری ایران نیز به پیشرفت مذاکرات کمک زیادی کردند. اوباما در زمینه برقراری  روابط دیپلماتیک با کوبا نیز تاکتیک مشابهی را در پیش گرفت و مذاکرات محرمانه از بهار سال 2013 میلادی میان مقام های دو کشور آغاز شده بود". 

این نشریه اشاره می کند که علیرغم بسیاری از تفاوت های عمیق میان دو دولت بدان خاطر که گفت و گوها تنها متمرکز بر روی مسئله برنامه هسته ای و نه ایجاد روابط دیپلماتیک بود نتیجه داد. فارین پالسی در ادامه می افزاید:"توافق موقت به برجام تبدیل شد. گزارش های آژانس نشان می دهند که ایران در طول این مدت به مفاد برجام پایبند بوده است. این اعتمادسازی برای دو طرف مورد نیاز بوده است. این بسیار مهم است چرا که ایران نیز مانند کره شمالی در گذشته برخی از هنجارهای مرتبط با گسترش تسلیحات بین المللی را نقض کرده است". 

این نشریه در ادامه می افزاید:"برخلاف مذاکرات هسته ای با کره شمالی که چارچوب آن در سال 1994 میلادی تعیین شد و در نهایت به شکست انجامید در پایان مذاکرات میان ایران و امریکا هر دو طرف با نتیجه برد – برد به موفقیت دست یافتند. علاوه بر این سیاست اوباما در تعامل دیپلماتیک با دولت هایی چون ایران و کوبا که پیش تر از سوی دولت بوش به عنوان دولت های سرکش قلمداد شده بودند نیز سبب کاهش تنش پس از دهه های دشمنی و بیگانگی شد. 

فارین پالسی اشاره می کند که توسعه تعامل دیپلماتیک میان امریکا و کره شمالی بسیار دشوارتر است چرا که هیچ گفت و گوی رسمی و معناداری میان واشنگتن و پیونگ یانگ از زمان به قدرت رسیدن کیم جونگ اون رهبر کره شمالی و پس از مرگ پدرش کیم جونگ ایل در سال 2011 میلادی حاصل نشده است. 

این نشریه می افزاید:"اوباما به بن بستی در مسیر جلوگیری از توسعه تسلیحات هسته ای پیونگ یانگ رسیده است. پرونده این موضوع به رییس جمهوری بعدی انتقال خواهد یافت. آیا این که دولت بعدی امریکا مایل به سرمایه گذاری سیاسی برای شروع تعامل دیپلماتیک با کره شمالی خواهد بود یا نه یک سوال بزرگ است. تحریم های امریکا سبب نشده اند تا کره شمالی برنامه جاه طلبانه هسته ای خود را متوقف کند. 

این نشریه در ادامه با توصیه به دولت امریکا می نویسد:فقدان اعتماد دشوار است اما حل آن غیر ممکن نیست. چهار سال مذاکرات محرمانه مستمر میان تهران و واشنگتن به گفت و گوی مستقیم میان دو کشور پس از نزدیک به چند دهه قطع روابط انجامید. وزیر امور خارجه امریکا جلسات رو در رویی را با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران داشت. چنین فعل و انفعالاتی تا پیش از آن غیر قابل تصور بودند اما در حال حاضر  به نتیجه رسیده اند. البته در مورد کره شمالی مجموعه ای منحصر بفرد از چالش ها وجود دارند. با این وجود، می توان از تجربه ایران درس گرفت. بدون اعتماد سازی در بالاترین سطوح رهبری هرگونه تلاشی برای برون رفت از بن بست به شکست می انجامد. پیونگ یانگ سابقه طولانی در فریبکاری و نقض توافقات گذشته را دارد. با این حال، فقدان گفت و گو با کره شمالی ما را در نقطه ضعف قرار داده است. حتی در صورتی که گفت و گوها به گشایشی مشابه با آن چه در تعامل ما با تهران روی داد نیانجامد این تعامل می تواند فرصت هایی را برای ارزیابی استراتژی رهبری کره شمالی و اولویت ها و قابلیت ها و اهداف و تصورات آنان از تهدیدات در اختیارمان قرار دهد. این موضوع سبب می شود تا سیاستگذاری امریکا بتواند با دقت بهتر و بیش تری صورت گیرد".