سخنرانی روحانی؛ نشانه فاز تازه عادی سازی روابط ایران و امریکا

سرویس بین الملل خرداد: روزنامه امریکایی "کریستین ساینس مانیتور" درباره سخنرانی اخیر روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد می نویسد:"او در سخنرانی خود درباره عدم رعایت جنبه های مختلف توافق هسته ای هشدار داد. او هم چنین درباره نقض ابهای سرزمینی ایران در خلیج فارس نیز هشدار داد. با این حال، روحانی علیرغم انتقاداتش از دولت امریکا اظهار کرد که از حضور امریکایی ها در ایران استقبال می کند. او از تکنسین ها و بازرگانان و سرمایه گذاران امریکایی و صاحبان کسب و کار آن کشور استقبال کرد و گفت که آنان می توانند در به حرکت درآوردن چرخ های اقتصاد ایران یاری رسان باشند و به کارآفرینی بیش تر در ایران کمک کنند. او در جمع روزنامه نگاران در روز پنجشنبه در هتلی در نیویورک گفت که ایران همواره روابط خوب و مثبت خود را با ملت امریکا حفظ کرده است. او گفت که اگر مشکلی وجود دارد با دولت امریکا است نه با شرکت ها و مردم امریکا". 

به گزارش خرداد، این روزنامه می نویسد:"این سال سوم حضور روحانی در اجلاس سالانه سازمان ملل متحد بود. او سخنرانی ای عملگرایانه و اعتدالی داشت و هرگز از زبان و لحن اتشین سلف خود احمدی نژاد استفاده نکرد. به نظر می رسد سفر و اظهارات او قابل توجه ترین پیام از سوی ایران در سال های اخیر بوده است پیامی که نشان می دهد که آن کشور تقریبا خواستار روابط عادی با امریکا است. پس از سال ها تنش در روابط دو طرف به نظر می رسد که دیگر از شعارهای گوش خراش طرفین علیه هم خبری نیست. "گرت نادا" کارشناس مسائل ایران در موسسه صلح ایالات متحده در واشنگتن و سردبیر ایران پرایمر می گوید:"از نظر روابط دوجانبه در سطح دولت ها دست کم در برخی از جنبه ها به نظر می رسد که روابط عادی و طبیعی شده است. شاید بهترین مثال از این موضوع در روابط کاری بسیار نزدیک بین جان کری وزیر امور خارجه امریکا و محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران باشد. آنان با یکدیگر مکالمه دارند عکس می گیرند و با یکدیگر در نیویورک ملاقات می کنند. این تغییر واقعا بزرگی است آن هم در مقایسه با روابط وخیمی که میان آن دو در گذشته وجود داشته است". 

کریستین ساینس مانیتور در ادامه می نویسد:"روزهای حدس و گمان های دیوانه وار در این باره که اگر روسای جمهوری ایران و امریکا در راهروهای سازمان ملل متحد همدیگر را ببینند چه اتفاقی خواهد افتاد سپری شده اند. دیگر از هیاهوی تظاهر کنندگان ضد ایران که علیه احمدی نژاد در مقابل هتل منهتن جمع می شدند خبری نیست. امسال روحانی با کلمات با لحن تند و شدید درباره امریکا صحبت نکرد. اشاره روحانی به محدودیت هایی بود که هنوز وزارت خزانه داری امریکا درباره فعالیت بانک های خارجی با ایران حفظ کرده است او گفت مشکل به عدم تعهد امریکا در زمینه لغو تحریم ها و تسهیل شرایط سرمایه گذاری در ایران باز می گردد او گفت که ایران مخالف ترساندن بانک ها از سوی امریکا است". 

این روزنامه امریکایی اشاره می کند که علیرغم گلایه روحانی، ایران به ارامی از مزایای توافق هسته ای بهره مند می شود. این روزنامه می نویسد:"برخی از کارشناسان می گویند برای مثال، این هفته امریکا مجوز صادرات بوئینگ و ایرباس به ایران را صادر کرد. امریکا هم چنین صدها میلیون دلار از دارایی های ایران را به ان کشور بازگردانده است. برخی دیگر از کارشناسان اما تاکید می کنند در حالی که توافق هسته ای ممکن است از شدت تنش میان ایران و امریکا کاسته باشد اما این تغییرات فقط سطحی بوده اند. گری سیمور که چهار سال هماهنگ کننده اوباما در امور کنترل تسلیحات و سلاح های کشتار جمعی بوده است می گوید:"تاکنون تغییر  تحول عمده ای صورت نگرفته است. انگیزه اصلی امریکا و ایران برای حفظ برجام به منظور جلوگیری از فروپاشی آن است اما این بدان معنا نیست که تغییر و تحولی صورت گرفته باشد نه در روابط دوجانبه میان دو کشور و نه در رفتار ایران. برای اوباما توافق هسته ای به او اجازه می دهد تا بر روی شکست دادن داعش در عرصه جنگی تمرکز کند و کمتر نگران برنامه هسته ای ایران باشد. امریکا بر روی جنگی تمرکز کرده که علیه داعش در موصل در جریان خواهد بود و به نظر می رسید در این زمینه میان ایران و امریکا نوعی توافق ضمنی حاصل شده است. برای روحانی امید این است که توافق هسته ای منافع اقتصادی پیش از بهار اینده داشته باشد زمانی که او بار دیگر باید خود را در معرض انتخاب مردم می گذارد". 

سیمور بدبین است و گمان می کند که احتمال حفظ برجام تا 15 سال اینده کم است. او می گوید بخشی از بدبینی بدلیل وجود نیروهای قدرتمند خاص مخالف برجام در هر دو کشور است. او می افزاید:"در ایران نیروهای ایدئولوژیک وجود دارند که عملگرایی روحانی و بهبود روابط با غرب و به طور خاص با امریکا را به ضرر خود می بینند. در ایالات متحده نیز کنگره به شدت مخالف توافق هسته ای بوده است و بسیاری از نمایندگان متقاعد شده اند که ایران به دنبال فعالیت های ضد امریکایی در خاورمیانه برخلاف منافع امریکا است. توافق هسته ای ممکن است به روحانی اجازه داده باشد تا با رهبران دیگر جهان در نیویورک دیدار کند اما نادا باور دارد که عادی سازی روابط میان دو کشور به بخش های گسترده تری از عرصه سیاسی در هر دو کشور بستگی دارد. 

او می گوید:"عوامل مهمی چون ارتباط نسبتا باز، دیپلماسی فردی و پیگیری عملی در حوزه منافع ملی پس از انتخابات در هر دو کشور مشخص خواهند شد. اگر روحانی دوباره در انتخابات برنده شود ایا ظریف به عنوان وزیر امور خارجه در مقام خود ابقا خواهد شد ؟ اگر رییس جمهوری بعدی امریکا انتخاب شود چه کسی وزیر امور خارجه خواهد بود و اصلا چه فردی رییس جمهوری است؟ کسانی که تصمیم گیری های سیاسی را انجام می دهند تعیین کننده ترین عامل در این میان هستند این پرسش ها تا زمان برگزاری انتخابات در هر دو کشور مطرح خواهند بود".