هدف‌ازنامه‌فرزندآيت‌ا‌لله‌جوادي‌آملي‌به‌ظریف
فرزند آيت‌ا... جوادي آملي درباره نامه اخير خود به وزير امور خارجه درباره برجام اظهار كرد: هدف از نگارش نامه اين بود كه روح برجام يك امري است و جسم برجام امر ديگري؛ روح برجام اين است كه انديشه اسلامي در ابتدا به وحدت انساني مي‌نگرد و اينكه بتواند همه افراد بشر را در يك سطح باور اعتقادي به ميدان بياورد و چون انديشه بزرگ انقلاب اسلامي كه بر مبناي اسلام شكل گرفته است متاسفانه در شرايط فعلي نتوانسته در عرصه‌هاي جهاني راه پيدا كند و بر اساس جنگ و ستيزي كه در طي اين دوران بوده فرصت حضور و بروز خود را نداشته و لذا جهان به اين انديشه نرسيده است؛ بنابراين، ما نيازمند يك فرصت هستيم كه اين انديشه شناخته شود و آن روحي كه به عنوان روح ايمان و روح معرفت است از جايگاه وحي به جامعه بشري داده شود. جماران نوشت؛ دكتر مرتضي جوادي آملي افزود: آنچه در اين نامه مدنظر بود اين نكته است كه ما از فرصت برجام استفاده كنيم تا ضمن اينكه به منافع جامعه اسلامي و نظام اسلامي مي‌انديشيم - كه قطعا نمايندگان ملت و نظام در مراكز ديپلماسي و مراكز حكومت به اين امر مي‌انديشند- ما به آن روح و باطن از جايگاه مناسبات ديگري كه در جوامع ايجاد مي‌كنيم برسيم، لذا سعي شد برجام بهانه‌اي باشد براي اينكه ما بتوانيم به قضيه «صلح حديبيه» بينديشيم و از آن جايگاه همه مناسبات اجتماعي مان را در سطح ديگري ببينيم.
صلح حديبيه را به عنوان يك جريان اصيل اسلامي معرفي كنيم
دكتر جوادي آملي با اشاره به اينكه كشور مدتي در حالت جنگي بود كه چندين كشور همسايه و قدرت‌هاي جهاني در آن حضور داشتند، يادآور شد: در فضاي مذاكرات هم ما يك مذاكرات ستيزگرایانه‌اي داشتيم و قطعا همان‌طور كه در آن نامه آمده است در مذاكراتي كه با جنگ و ستيز باشد هيچ فرقي بين هورالهويزه و وين نخواهد بود. براي اينكه همان‌گونه كه جنگ خسارت‌هايي را به همراه دارد، منافع فراواني هم به دنبال دارد. اين مذاكرات هم خساراتي را به همراه دارد، اما آنچه براي آن تلاش شد اين بود كه ما از فرصت برجام استفاده كنيم و صلح حديبيه را به عنوان يك جريان اصيل اسلامي معرفي كنيم؛ در جريان اصيل الهي پيامبر گرامي اسلام (ص) با وجود آنكه حدود بيست سال از رسالت و نبوتشان گذشته بود، همچنان به عنوان يك جريان و گروه شورشي شناخته مي‌شدند، اما بعد از اينكه جريان صلح حديبيه پيش آمد فضا براي اسلام باز شد؛ بدون اينكه كمترين امتيازي را به معناي واقعي بخواهيم بدهيم. وي ادامه داد: البته در همان صلح حديبيه نام پيامبر به عنوان «رسول‌ا...» ثبت نشد يا موارد امثال آن. اما آنچه براي جامعه اسلامي به دست آمد اين بود كه ۱۰ سال اسلام و جريان شرك از تنازعات و منازعات نجات پيدا كنند. بر اساس اين الگو، به هرحال اقتضاي نامه بنده و هدف از آن اين بود كه به روح برجام توجه داشته باشيم؛ ضمن اينكه جسم برجام هم كم از روحش نيست.
ما فضاي فرهنگي جهان را فتح كرديم
جوادي آملي در ادامه، درباره تاثير انتقادات بر آثار مثبت برجام گفت: ما در اين نامه قصدمان اين بود كه قبل از شروع اقدامات، فضاي ذهني، فكري و فرهنگي به وجود آيد و به تبعاتي كه برجام در ميدان عمل دارد، در آن نامه خيلي پرداخته نشده است. اما نظر اين بود كه اصل اين تفكر و جريان فكري كه حوزه مناسبات ما را در عرصه جهاني تغيير مي‌دهد، مهم است. در آنجا ما به هيچ نقطه ريز برجام اشاره نكرديم چون داراي نكات فني است و همواره بايد به مردم توضيح داده شود. وي ديگر هدف نگارش اين نامه را معنابخشي به اين نوع از مناسبات در ارتباطات جهاني و داخلي ذكر كرد و گفت: ما همواره اگر از نزاع و جنگ و مجادله صحبت كنيم مشمول همان آيه هستيم كه «و لا تنازعوا فتفشلوا و تذهب ريحكم» (سوره انفال/ آيه ۴۶) (و از خدا و رسولش اطاعت نماييد و نزاع نكنيد، چون سست و مضطرب مي‌شويد و نيرويتان تحليل مي‌رود...) يعني در صورت نزاع، قدرت و مقاومت ما در مقابل يكديگر كاسته خواهد شد؛ چه برسد در مقابل ديگران. اين استاد حوزه ادامه داد: به هر حال من اگر مي‌خواستم بگويم پيامدهاي عملي آن چه خواهد بود، بايد بحث فني مي‌كردم. اما آنجا بحث فكري - فرهنگي بوده است كه ما مناسبات صلحمان را بر اساس صلح حديبيه مي‌توانيم حاكم كنيم و اين مناسبات اگر در جامعه و نظام شكل پيدا كند و چنين باوري به جامعه داده شود منافع آن كمتر از جنگ نيست. دكتر جوادي آملي در پاسخ به سوال ديگري درباره اينكه برخي با استناد به هشدارهاي مقام معظم رهبري به غرب، برجام را مورد هدف قرار مي‌دهند، گفت: رهبري هم تصريح روشني داشتند و آن اينكه ما از ناحيه خودمان و نيروهايمان هيچ مشكلي نداريم؛ مشكل از ناحيه عملكرد طرف مقابل است. من باورم دارم كه ما فضاي فرهنگي جهان را فتح كرديم. يعني بر اساس برجام توانستيم قدرت ۱+۵ را كه در حقيقت قدرت جهاني است به لحاظ فرهنگي به زمين بزنيم. يعني صلح هم براي خودش داراي اهرم‌هاي قابل توجهي است كه اگر كسي در مذاكرات نتواند موفق شود خود به خود قدرت فرهنگي او از دست رفته است.
برجام فاتح فكر و فرهنگ صلح از جايگاه ايران است
وي با اشاره به پروژه «ايران هراسي» و «شيعه هراسي» عليه كشورمان، تصريح كرد: در چنين فضايي، برجام فاتح فكر و فرهنگ صلح از جايگاه ايران است. بنابر اين ما اگر بخواهيم در بعد فكري و فرهنگي جامعه خودمان و جامعه جهاني سخن بگوييم برجام به نوبه خود يك فتح الفتوح بوده است. اين استاد حوزه و دانشگاه، در پاسخ به سوالي در اين خصوص كه منتقدان برجام، با منطق خويش حتي پذيرش قطعنامه ۵۹۸ از سوي امام خميني را زير سوال مي‌برند، اظهار كرد: برخي افراد شايد به مساله معرفت چندان اهتمام نورزند؛ بلكه با خصلت‌هاي روحي خودشان زندگي مي‌كنند. چون در خصلت‌هاي روحي آنها قضيه قهر و غلبه مهم است. اما همان‌گونه كه جنگ مصالحي را با خودش دارد صلح هم مصالحي با خود دارد؛ ما هم جنگ و هم صلح را به عنوان ابزار نگاه مي‌كنيم. جنگ هدف نيست، منازعات سياسي و امثال آن هدف نيستند؛ لذا به همان ميزان جنگ براي ما اهميت دارد كه صلح مهم است. چون ما بايد به سوي مصالح جامعه اسلامي حركت كنيم. اگر امام بر ۸ سال جنگ اصرار داشتند مصالح اسلام را در آن مي‌ديدند؛ آن وقتي هم كه جام زهر را سر كشيدند باز هم مصالح اسلام و جامعه اسلامي و نظام اسلامي را در نظر مي‌گرفتند. دكتر جوادي آملي گفت: شايد دوستاني كه اين طور فكر مي‌كنند با نگرش مصلحت آميز به نظام و جامعه نگاه نمي‌كنند و بيشتر رويكردي قهرآلود به اين امر دارند. وي در پايان درباره نگاه قاطبه علما به گشايش‌هاي سياسي و اقتصادي دولت (اعم از برجام و غير برجام)، گفت: در مجموع گرچه اظهارات متنوع است و انتظار جديت و پيگيري‌ها بر اساس آيين نامه اجرايي برجام وجود دارد، ولي از اظهارات بزرگان و مراجع مي‌شود اين طور استنباط كرد كه مسير حركتي كه انتخاب شده است را مورد تاييد قرار مي‌دهند. انتظاراتي هم وجود دارد كه در گفت‌وگوها و ملاقات‌هاي حضوري با رئيس‌جمهور و وزراي محترم منتقل مي‌كنند.
منبع:آرمان
