چند ماه پیش رای مثبت به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و هفته گذشته هم پیروزی تعجبآور «دونالد ترامپ» در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا. زلزله سیاسی که غرب را به لرزه درآورده اکنون رهبران دموکراسیهای لیبرالی در اروپا را تهدید میکند.
مخالفت ناسیونالیستی با مهاجرت به نقطه عطف رسیده است. سیاستمدارن پوپولیست از سال ۲۰۰۸ به این سو، روی نارضایتی مردم عادی از پیامدهای بحران اقتصادی، روند سریع جهانی شدن اقتصاد و نخبگان سیاسی و صاحبان امتیاز تمرکز کردهاند.
به زودی آزمونهای انتخاباتی مهمی برای احزاب و سیاستمداران قدیمی اتحادیه اروپا از راه خواهد رسید. آیا آنچه در برگزیت (خروج انگلیس از اتحادیه اروپا) و انتخابات آمریکا روی داد مثل سونامی سراسر اروپا را در برخواهد گرفت؟
رایگیری سرنوشتساز در ایتالیا
همهپرسی در مورد اصلاحات قانون اساسی، که روز ۴ دسامبر برگزار خواهد شد، اکنون به رای اعتماد به دولت چپ میانه به نخستوزیری «ماتئو رنتسی» میماند. او تهدید کرده اگر در همهپرسی شکست بخورد؛ استعفا خواهد داد.
طبق این طرح، اختیارات مجلس سنا و دولتهای محلی کاهش خواهد یافت. رنتسی میگوید که این طرح هزینههای عمومی را کاهش می دهد و دولت مرکزی ایتالیا را باثباتتر خواهد کرد. اما مخالفان میگویند قدرت زیادی را در دست قوه مجریه متمرکز خواهد کرد.
به گزارش بیبیسی، نظرسنجیها نشان میدهند که نخستوزیر در این همهپرسی با خطر شکست با تفاوت آرای ناچیزی روبهرو است و در مقابل جنبش «پنج ستاره»، که گروه اصلی مخالف سیستم سیاسی فعلی است، تقویت خواهد شد.
پپه گریلو سیستم سیاسی و سیاستمداران ایتالیا را به سخره میگیرد
در انتخابات محلی و ایالتی ژوئن ۲۰۱۶ جنبش پنجستاره نتایج خوبی بهدست آورد و اکنون شهرداریهای رم و میلان را در کنترل دارد. این گروه مخالفت اتحادیه اروپاست و خواهان انجام همهپرسی در مورد عضویت ایتالیا در یورو است.
«بپه گریلو» کمدین سابق و بنیانگذار جنبش پنجستاره در پیامی روی توییتر نوشت: پیروزی دونالد ترامپ «آخر الزمانی برای دنیای اطلاعات، تلویزیون، روزنامههای بزرگ، روشنفکران و روزنامهنگاران است.»
احتمال چرخش به راست در اتریش؟
در همان روز رایگیری در ایتالیا، برای اولین بار پس از جنگ جهانی دوم یک سیاستمدار دست راستی افراطی، «نوربرت هوفر» نامزد ریاستجمهوری اتریش ممکن است به رهبری یک کشور اروپای غربی انتخاب شود.
در رایگیری ماه مه «الکساندر فان در بلن» یکی از سیاستمداران سابق حزب «سبزها» با برتری آرا کمتر از یک درصد در انتخابات ریاستجمهوری اتریش پیروز شد. ولی به خاطر بروز مشکلاتی در شمارش آرا پستی دیوان عالی کشور نتایج رایگیری را باطل کرد. بنابراین اتریشیها برای انتخاب رئیسجمهور یکبار دیگر پای صندوق رای خواهند رفت.
مقام ریاستجمهوری در اتریش تشریفاتی است، ولی پیروزی هوفر برای حزب آزادی که یک حزب راست افراطی و مخالف مهاجرت است میتواند پیروزی نمادین بزرگی باشد.
پیشروی پوپولیستها در هلند
خیرت ویلدرز(راست) از متحدان سیاسی مارین لوپن (چپ) رهبر جبهه ملی فرانسه است
«خیرت ویلدرز» سیاستمدار ضد اسلام هلندی از پیروزی دونالد ترامپ اظهار خوشحالی کرده و در توییتر خود یکی از شعارهای دونالد ترامپ را تقلید کرده است: «عظمت را به هلند بازمیگردانیم.»
انتخابات سراسری هلند، اولین انتخابات مهم در کشورهایی که قلب اتحادیه اروپا میشوند روز ۱۵ مارس ۲۰۱۷ برگزار خواهد شد.
ویلدرز میگوید: «من هلند را به هلندی بازخواهم گرداند.» این یادآور شعار موفق طرفداران خروج انگلیس از اتحادیه اروپاست که در همهپرسی ۲۳ ژوئن به پیروزی رسیدند و در نتیجه آن انگلیس در مسیر خروج از اتحادیه اروپا قرار گرفت.
براساس نتایج یک نظرسنجی که ۶ نوامبر انجام شده، حزب پوپولیست مردم به رهبری ویلدرز احتمالا در پارلمان هلند ۲۷ کرسی به دست خواهد آورد و بنابراین با حزب لیبرال به رهبری نخستوزیر فعلی در موقعیت برابری قرار خواهد گرفت.
حتی اگر حزب مردم نتواند در دولت ائتلافی آینده سهمی بگیرد کماکان در عرصه سیاست هلند نیروی تاثیرگذاری خواهد بود. ویلدرز هم اکنون به اتهام ترویج خشونتهای نژادی تحت محاکمه است.
انقلاب فرانسه دیگری؟
«مارین لوپن» رهبر جبهه ملی فرانسه سیاست این کشور را به لرزه درآورده و انتظار میرود با آوردن رای کافی در دور اول انتخابات ریاستجمهوری فرانسه در مه ۲۰۱۷ به دور دوم راه یابد.
سیاستهای ضد مهاجرت و ضد اتحادیه اروپا حزب او در انتخابات محلی دسامبر ۲۰۱۵ بیش از ۲۷ درصد رای آورد. ولی در نتیجه همکاری دو حزب اصلی فرانسه برای شکست دادن جبهه ملی، این حزب نتوانست کنترل هیچیک از مناطق را به دست آورد.
اگر مارین لوپن در انتخابات ریاستجمهوری بعدی فرانسه به دور دوم برسد، انتظار میرود حزب راست میانه جمهوریخواهان و حزب چپمیانه سوسیالیست همین تاکتیک را تکرار کنند.
مارین لوپن در پیامی در توییتر دونالد ترامپ را ستود و نوشت: «دنیای جدیدی از راه میرسد و تحت تاثیر پیروزی ترامپ تعادل قوای جهانی تغییر خواهد کرد." او در عین حال نخبگان حاکم بر فرانسه، از جمله روزنامههای مهم این کشور را به خاطر حمایت از هیلاری کلینتون به مسخره گرفت.»
میزان محبوبیت «فرانسوا اولاند» رئیسجمهوری فرانسه به نازلترین سطح محبوبیت روسای جمهور این کشور پس از جنگ جهانی دوم تنزل یافته است.
لوپن گفت که انگلیسیها با رای خود در همهپرسی برگزیت «اولین گلوله در نبرد علیه نخبگان صاحب امتیاز در اتحادیه اروپا را شلیک کردند.»
انتخابات سراسری فرانسه ژوئن ۲۰۱۷ برگزار خواهد شد. جبهه ملی فرانسه در حال حاضر در پارلمان فقط دو کرسی دارد.
خیز ملیگرایان آلمان
روی پلاکارد نوشته شده «مرکل باید برود». آلمان شاهد موجی از تظاهرات ناسیونالیست ها بوده است
حزب ملیگرای «آلترناتیو» برای آلمان در آستانه انتخابات سراسری این کشور که سپتامبر ۲۰۱۷ برگزار خواهد شد تهدیدی برای جذب آرای دو حزب اصلی در جناح چپ و راست سیاست آلمان است.
این حزب در انتخابات ایالتی توانست بخشی از آرای حزب دموکرات مسیحی به رهبری آنگلا مرکل را جذب کند. مخالفت بخشی از افکار عمومی آلمان با سیاست درهای باز برای پذیرش مهاجران در سال گذشته یکی از دلایل اصلی حمایت از این حزب است.
در انتخابات ایالت مکلنبورگ- پومرانیا غربی در سپتامبر حزب آلترناتیو برای آلمان پس از حزب سوسیال دمکرات (۳۰ درصد) با کسب حدود ۲۱ درصد آرا در مقام دوم قرار گرفت و حزب خانم مرکل با ۱۹ درصد آرا سوم شد.
تخمین زده میشود این حزب در انتخابات سراسری آلمان حدود ۱۰ درصد آرا را کسب کند. در حال حاضر در پارلمان های ایالتی آلمان ۹ کرسی دارد ولی در پارلمان سراسری فعلا هیچ نماینده ای ندارد.
هر چند این حزب توسط تعدادی اقتصاددان مخالف یورو تاسیس شد اما به مرور بیشتر به سمت راست جهت گیری کرده و مواضع ضد اسلامی دارد.
وبسایت خبری آلمانی «فوکوس» میگوید که بین نارضایتیهایی که زمینه برگزیت و پیروزی ترامپ را فراهم کرد با نارضایتی هواداران حزب آلترناتیو برای آلمان شباهت فراوانی وجود دارد. به نوشته این وبسایت، تحت تاثیر این دو حادثه سیاسی حزب آلترناتیو برای آلمان نیز در انتخابات سراسری ۲۰۱۷ می تواند به «پیروزی تعجبآوری» برسد.
مرکل تاکنون در مورد نامزدی مقام صدراعظمی برای چهارمین بار پیاپی تصمیم خود را اعلام نکرده است.