نظر دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره سیاست های نفتی ترامپ
خطر سیاست های نفتی ترامپ بیش از کری برجام
سرویس اقتصادی خرداد: مهم ترین اجلاس اوپک طی یک دهه اخیر در شرف وقوع است، از سال 2008 به این سو که اعضای اوپک بر سر کاهش تولید نفت به توافق رسیدند، تحولات عدیده ای در فضای ژپوپلتیک خاورمیانه رقم خورده و تنش های بسیاری پدید آمده است.
به گزارش خرداد؛ بهار عربی، جنگ های داخلی در عراق و لیبی، بروز و ظهور داعش، تحریم های ایران ، از آن سال به این سو کشورهای عضو را با چالش جدی تولید نفت روبرو کرد و در این میان عربستان سعودی با فرصت طلبی قدرت خود را برای مدیریت بازار بسط و تعمیم داد اما ظهور نفت شیل و سیاست ماجراجویانه سعودی ها برای مهار قیمت با حداکثر توان تولید، قیمت نفت را به شدت کاهش داد و اکنون با بازگشت شکوهمندانه و پر سرعت ایران، افزایش تولید چشمگیر عراق و حتی لیبی، شاید بیش و پیش از همگان این عربستان است که از وضعیت نازل قیمت نفت ضرر می کند.
طرح فریز نفتی برای افزایش قیمت نفت نه فقط کشورهای عضو اوپک که پای روسیه و چند کشور دیگر را هم به میدان آورده، دنیا اکنون به وین چشم دوخته تا ببیند که کشوهای عضو با همه مناقشات سیاسی فی مابینی می توانند برای افزایش قیمت نفت به کاهش تولید رهنمون شوند، تا اینجای کار ایران به خوبی توانسته با مدیریت فضا هم تولید خود را افزایش داده و معافیت بگیرد هم یکبار دیگر در کانون نقش آفرینی بازار نفتی جهان قرار گرفته و نقش تاریخی خود را باز ستاند.
خبرناگار حوزه انرژی شرق در آستانه اجلاس اوپک گزارشی مفصل و مشروح در خصوص تازه ترین اجلاس اوپک نوشته و البته در ضمیمه آن از فرصت بهره جسته و در حاشیه مراسم افتتاح افتتاح طرح‌های نفتی غرب کارون با علی شمخانی؛ دبیر شورای عالی امنیت ملی پیرامون تحولات نفتی پیش رو و نیز نقش دولت ترامپ در آن به گفت و گو نشسته است که در پی متن این گفت گو را می خوانید.
آقای شمخانی، تصمیمات مهمی که وزیر نفت ایران برای اجلاس اوپک اتخاذ می‌کند، آیا از قبل در شورای‌عالی امنیت ملی مورد بحث قرار می‌گیرد؟
«خیر. در این موارد بحثی نمی‌شود. نیازی هم نیست. چون این مسئله از وظایف ذاتی وزارت نفت است. اما تصمیم راهبردی توسعه (افزایش) تولید نفت و افزایش سهم صادرات، تصمیم کاملا درستی است که ممکن است در تاکتیک، زیان‌های اقتصادی مختصری داشته باشد ولی در راهبرد، درست است».
به نظر شما ایران تا چه میزان باید تولید نفت خود را افزایش دهد؟
«هر چقدر که بازار کشش داشته باشد و تابع میزان تولید نفت جمهوری اسلامی ایران در قبل از تحریم‌ها باشد».
تحلیل شمخانی از سیاست نفتی ترامپ و تأثیرش بر سرمایه‌گذاری نفتی ایران
انتخاب دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا و سخنان انتخاباتی‌اش درباره برجام، ممکن است بازار نفت و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران را متأثر کند. از دبیر شورای‌عالی امنیت ملی می‌پرسم:
با توجه به اظهارات انتخاباتی دونالد ترامپ و مشاوران او درباره احتمال بازنگری در توافق برجام، برخی معتقدند ممکن است با شروع ریاست‌جمهوری ترامپ در آمریکا، توافق برجام تأثیراتی بپذیرد و در پی آن صنعت نفت ایران و بازار جهاتی نفت متأثر شود. نظر شما دراین‌باره چیست؟
«من فکر می‌کنم بیش از موضوع برجام، سیاست نفتی ترامپ ممکن است تأثیراتی در پی داشته باشد. سیاست او گشادگی عرضه نفت و ازبین‌بردن محدودیت‌های مربوط به تولید و صادرات نفت از خاک آمریکاست. این سیاست به‌طور قطع می‌تواند روی بازار نفت مؤثر باشد و روند شکننده فعلی بازار نفت را دچار اختلال کند که البته این نمی‌تواند درازمدت باشد».
آقای شمخانی، با توجه به مذاکرات شرکت ملی نفت برای سرمایه‌گذاری با شرکت‌های خارجی غربی و شرقی و شرکت‌های داخلی، آیا انتخاب آقای ترامپ بر جذب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران تأثیر خواهد گذاشت.؟
«تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت این انتخاب متفاوت است. برخی چنین پیش‌بینی‌هایی کرده‌اند. اما توجه داشته باشید که ایران برای توسعه و سرمایه‌گذاری مخصوصا در حوزه نفت، جزیره ثبات بوده و منطقه بکری است. بازار گسترده و موقعیت ژئوپلیتیکی مناسبی دارد و در قیاس با همسایگانش از امنیت پایداری هم برخوردار است. به نظرم حتما نکات مثبت دارایی‌های موجود امنیتی، جغرافیایی و بکربودن اقتصادی می‌تواند بر هر نوع نیت بدی غلبه کند».
شمخانی درباره احتمال نقض برجام: قدرت مانورمان بازدارنده است
علی شمخانی در گفت‌وگوی اختصاصی‌ام در منطقه نفتی یادآوران خوزستان سراغ برجام می‌رود تا سؤالاتم را به طور کامل پاسخ داده باشد: «درباره برجام باید عرض کنم راه‌های متعددی داریم. ایران تاکنون طرف ناقض برجام نبوده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هر آنچه را از گزارش فنی در ارتباط با اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده است، حتی با تنگ‌نظری، حکایت از این دارد که جمهوری اسلامی در اجرای تعهداتش عالی عمل کرده و این کارکرد مثبت طبیعتا نیازمند پاسخ مثبت است. تا این لحظه بدعهدی‌هایی در برخی ابعاد برجام از سوی طرف غربی و آمریکایی مشاهده شده است که استمرارش می‌تواند راهکارهای برنامه‌ریزی‌شده‌ای را که وجود دارد فعال کند». وقتی از دبیر شورای‌عالی امنیت ملی می‌پرسم که آیا شما برنامه‌های مدونی برای بدعهدی‌های طرف غربی در برجام آماده کرده‌اید، می‌گوید: «ما گزینه‌های مختلفی داریم. اما به‌طور حتم آغاز‌کننده هیچ گزینه‌ای که این تعهد بین‌المللی را نقض کند نیستیم. چون برجام یک تعهد بین‌المللی است و باید طرف‌های مختلف وافی به عهدی باشند که امضا کرده‌اند. ما نگران نیستیم. چراکه قدرت مانوری که در برابر هر کارکرد منفی طرف مقابل در اختیار داریم به‌طور قطع، قدرت بازدارنده‌ای است».
آقای شمخانی، تصمیمات مهمی که وزیر نفت ایران برای اجلاس اوپک اتخاذ می‌کند، آیا از قبل در شورای‌عالی امنیت ملی مورد بحث قرار می‌گیرد؟
«خیر. در این موارد بحثی نمی‌شود. نیازی هم نیست. چون این مسئله از وظایف ذاتی وزارت نفت است. اما تصمیم راهبردی توسعه (افزایش) تولید نفت و افزایش سهم صادرات، تصمیم کاملا درستی است که ممکن است در تاکتیک، زیان‌های اقتصادی مختصری داشته باشد ولی در راهبرد، درست است».
به نظر شما ایران تا چه میزان باید تولید نفت خود را افزایش دهد؟
«هر چقدر که بازار کشش داشته باشد و تابع میزان تولید نفت جمهوری اسلامی ایران در قبل از تحریم‌ها باشد».
انتخاب دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا و سخنان انتخاباتی‌اش درباره برجام، ممکن است بازار نفت و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران را متأثر کند. از دبیر شورای‌عالی امنیت ملی می‌پرسم:
با توجه به اظهارات انتخاباتی دونالد ترامپ و مشاوران او درباره احتمال بازنگری در توافق برجام، برخی معتقدند ممکن است با شروع ریاست‌جمهوری ترامپ در آمریکا، توافق برجام تأثیراتی بپذیرد و در پی آن صنعت نفت ایران و بازار جهاتی نفت متأثر شود. نظر شما دراین‌باره چیست؟
«من فکر می‌کنم بیش از موضوع برجام، سیاست نفتی ترامپ ممکن است تأثیراتی در پی داشته باشد. سیاست او گشادگی عرضه نفت و ازبین‌بردن محدودیت‌های مربوط به تولید و صادرات نفت از خاک آمریکاست. این سیاست به‌طور قطع می‌تواند روی بازار نفت مؤثر باشد و روند شکننده فعلی بازار نفت را دچار اختلال کند که البته این نمی‌تواند درازمدت باشد».
آقای شمخانی، با توجه به مذاکرات شرکت ملی نفت برای سرمایه‌گذاری با شرکت‌های خارجی غربی و شرقی و شرکت‌های داخلی، آیا انتخاب آقای ترامپ بر جذب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران تأثیر خواهد گذاشت.؟
«تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت این انتخاب متفاوت است. برخی چنین پیش‌بینی‌هایی کرده‌اند. اما توجه داشته باشید که ایران برای توسعه و سرمایه‌گذاری مخصوصا در حوزه نفت، جزیره ثبات بوده و منطقه بکری است. بازار گسترده و موقعیت ژئوپلیتیکی مناسبی دارد و در قیاس با همسایگانش از امنیت پایداری هم برخوردار است. به نظرم حتما نکات مثبت دارایی‌های موجود امنیتی، جغرافیایی و بکربودن اقتصادی می‌تواند بر هر نوع نیت بدی غلبه کند».
شمخانی درباره احتمال نقض برجام: قدرت مانورمان بازدارنده است
علی شمخانی در گفت‌وگوی اختصاصی‌ام در منطقه نفتی یادآوران خوزستان سراغ برجام می‌رود تا سؤالاتم را به طور کامل پاسخ داده باشد: «درباره برجام باید عرض کنم راه‌های متعددی داریم. ایران تاکنون طرف ناقض برجام نبوده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هر آنچه را از گزارش فنی در ارتباط با اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده است، حتی با تنگ‌نظری، حکایت از این دارد که جمهوری اسلامی در اجرای تعهداتش عالی عمل کرده و این کارکرد مثبت طبیعتا نیازمند پاسخ مثبت است. تا این لحظه بدعهدی‌هایی در برخی ابعاد برجام از سوی طرف غربی و آمریکایی مشاهده شده است که استمرارش می‌تواند راهکارهای برنامه‌ریزی‌شده‌ای را که وجود دارد فعال کند». وقتی از دبیر شورای‌عالی امنیت ملی می‌پرسم که آیا شما برنامه‌های مدونی برای بدعهدی‌های طرف غربی در برجام آماده کرده‌اید، می‌گوید: «ما گزینه‌های مختلفی داریم. اما به‌طور حتم آغاز‌کننده هیچ گزینه‌ای که این تعهد بین‌المللی را نقض کند نیستیم. چون برجام یک تعهد بین‌المللی است و باید طرف‌های مختلف وافی به عهدی باشند که امضا کرده‌اند. ما نگران نیستیم. چراکه قدرت مانوری که در برابر هر کارکرد منفی طرف مقابل در اختیار داریم به‌طور قطع، قدرت بازدارنده‌ای است».
موضع عجیب روس‌ها درباره کاهش تولید نفت!
پس از موافقت نخست‌وزیر عراق با کاهش تولید نفت، وزیر انرژی جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از تولیدکنندگان نفت غیراوپک، در بیانیه‌ای تأکید کرد که این کشور آماده است در برنامه تثبیت سطح تولید نفت با اوپک همکاری کند. موضع وزیر انرژی روسیه اما جالب بود: «با توجه به برنامه پیشین این کشور برای افزایش تولید نفت در سال ٢٠١٧ میلادی، تثبیت عرضه در سطح کنونی برای آنها به منزله کاهش عرضه است». با این اظهارنظر الکساندر نوآک، روسیه خود را از بازی کاهش تولید نفت کنار کشیده است، این کشور می‌خواهد تولیدش را در حد فعلی که بالاترین تولید روس‌ها در سال‌های اخیر است کنار بکشد. با نبود روس‌ها، سعودی‌ها هم بعید است زیر بار کاهش تولید نفت بروند. الکساندر نوآک استدلال کرده است که: «تثبیت سطح تولید برای ما به این معناست که ٢٠٠ تا ٣٠٠ هزار بشکه در روز نسبت به آنچه برای سال ٢٠١٧ میلادی برنامه‌ریزی کرده بودیم، کمتر تولید کنیم». با این استدلال، روسیه نفتی از بازار بیرون نخواهد کشید. پس چرا اوپک باید با تعهد به توافق الجزایر تولیدش را کاهش دهد؟
موضع ایران در اوپک نباید سد راه اهداف آتی شود
این درست که توافق روز چهارشنبه اوپک (در صورت حصول)، برای شش ماه تا یک سال آینده است، اما مبنای تصمیمات آتی سازمان قرار خواهد گرفت. ایران با سرمایه‌گذاری‌های گسترده در توسعه میادین نفتی و افزایش ضریب بازیافت می‌خواهد تولید نفت خام خود را به روزانه چهار‌میلیون و ٧٠٠هزار بشکه در روز برساند که با احتساب تولید یک‌میلیون‌بشکه‌ای میعانات گازی به پنج‌میلیون و ٧٠٠هزار بشکه خواهد رسید.
هر موضعی که ایران در اجلاس ١٧١ اوپک اتخاذ می‌کند، نباید این اهداف را در آینده به خطر بیندازد. هرچند درحال‌حاضر مهم‌ترین تهدید برای نفت ایران، سرمایه‌گذاری‌نکردن به‌موقع و نرسیدن به اهداف تولیدی است.
در سناریوهای مختلف چه اتفاقی برای قیمت نفت می‌افتد؟
قیمت نفت برنت در اوایل روز گذشته در محدوده ٤٧ دلار بود و نفت سبک آمریکا در محدوده ٤٦ دلار معامله شد.یک مؤسسه تحقیقاتی بین‌المللی هفته گذشته قیمت نفت را در چهار سناریو عدم توافق اوپک، توافق بر سر کاهش ٥٠٠هزاربشکه‌ای، توافق برای کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای و توافق درخصوص کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای تولید اوپک به اضافه برقراری نظام سهمیه‌بندی در این سازمان منتشر کرد. در سناریوی اول اگر توافقی حاصل نشود، متوسط تولید اوپک در سال ٢٠١٧ به روزانه ٣٤ میلیون بشکه خواهد رسید و قیمت نفت سبک آمریکا به زیر ٤٠ دلار کاهش می‌یابد اما در سال ٢٠١٧ به‌طور متوسط ٤٥ دلار خواهد بود. در صورت کاهش ٥٠٠هزاربشکه‌ای اوپک، قیمت متوسط نفت سبک آمریکا برای سال ٢٠١٧، به بشکه‌ای ٥٠ دلار خواهد رسید و با کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای، متوسط قیمت نفت در سال آینده ٥٤ دلار خواهد بود. اگر سهمیه‌بندی هم اعمال شود، ممکن است متوسط قیمت نفت به ٥٩ دلار هم برسد.
شاید کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای و شاید هیچ!
به گفته یک منبع آگاه، احتمال کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای تولید اوپک در اجلاس ٣٠ نوامبر در صورت همراهی غیراوپکی‌ها امکان‌پذیر است. هرچند ممکن است با همراهی‌نکردن روسیه، نتایج ضعیف‌تری هم حاصل شود. یک تحلیلگر اقتصادی می‌گوید: «ایران وظیفه‌ای برای بالابردن قیمت نفت ندارد چون نقشی در کاهش قیمت‌ها نداشته است. آنها که در قیمت‌های بالا، نفت بیشتری وارد بازار کرده‌اند، حالا باید نفت اضافی‌شان را از بازار خارج کنند؛ اگر قیمت بهتری می‌خواهند وگرنه، می‌توانند به همین شرایط ادامه دهند!». ایران هنوز به تولید نفت قبل از تحریم‌هایش نرسیده است. پس چرا باید با خودتحریمی، تولید نفتش را پایین بیاورد؟ ضمن اینکه تا پایان سال مقداری هم از غرب کارون می‌تواند بر تولید نفتش بیفزاید. فردا برای اوپکی‌ها روز مهمی است.
به گزارش خرداد؛ بهار عربی، جنگ های داخلی در عراق و لیبی، بروز و ظهور داعش، تحریم های ایران ، از آن سال به این سو کشورهای عضو را با چالش جدی تولید نفت روبرو کرد و در این میان عربستان سعودی با فرصت طلبی قدرت خود را برای مدیریت بازار بسط و تعمیم داد اما ظهور نفت شیل و سیاست ماجراجویانه سعودی ها برای مهار قیمت با حداکثر توان تولید، قیمت نفت را به شدت کاهش داد و اکنون با بازگشت شکوهمندانه و پر سرعت ایران، افزایش تولید چشمگیر عراق و حتی لیبی، شاید بیش و پیش از همگان این عربستان است که از وضعیت نازل قیمت نفت ضرر می کند.
طرح فریز نفتی برای افزایش قیمت نفت نه فقط کشورهای عضو اوپک که پای روسیه و چند کشور دیگر را هم به میدان آورده، دنیا اکنون به وین چشم دوخته تا ببیند که کشوهای عضو با همه مناقشات سیاسی فی مابینی می توانند برای افزایش قیمت نفت به کاهش تولید رهنمون شوند، تا اینجای کار ایران به خوبی توانسته با مدیریت فضا هم تولید خود را افزایش داده و معافیت بگیرد هم یکبار دیگر در کانون نقش آفرینی بازار نفتی جهان قرار گرفته و نقش تاریخی خود را باز ستاند.
خبرناگار حوزه انرژی شرق در آستانه اجلاس اوپک گزارشی مفصل و مشروح در خصوص تازه ترین اجلاس اوپک نوشته و البته در ضمیمه آن از فرصت بهره جسته و در حاشیه مراسم افتتاح افتتاح طرح‌های نفتی غرب کارون با علی شمخانی؛ دبیر شورای عالی امنیت ملی پیرامون تحولات نفتی پیش رو و نیز نقش دولت ترامپ در آن به گفت و گو نشسته است که در پی متن این گفت گو را می خوانید.
آقای شمخانی، تصمیمات مهمی که وزیر نفت ایران برای اجلاس اوپک اتخاذ می‌کند، آیا از قبل در شورای‌عالی امنیت ملی مورد بحث قرار می‌گیرد؟
«خیر. در این موارد بحثی نمی‌شود. نیازی هم نیست. چون این مسئله از وظایف ذاتی وزارت نفت است. اما تصمیم راهبردی توسعه (افزایش) تولید نفت و افزایش سهم صادرات، تصمیم کاملا درستی است که ممکن است در تاکتیک، زیان‌های اقتصادی مختصری داشته باشد ولی در راهبرد، درست است».
به نظر شما ایران تا چه میزان باید تولید نفت خود را افزایش دهد؟
«هر چقدر که بازار کشش داشته باشد و تابع میزان تولید نفت جمهوری اسلامی ایران در قبل از تحریم‌ها باشد».
تحلیل شمخانی از سیاست نفتی ترامپ و تأثیرش بر سرمایه‌گذاری نفتی ایران
انتخاب دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا و سخنان انتخاباتی‌اش درباره برجام، ممکن است بازار نفت و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران را متأثر کند. از دبیر شورای‌عالی امنیت ملی می‌پرسم:
با توجه به اظهارات انتخاباتی دونالد ترامپ و مشاوران او درباره احتمال بازنگری در توافق برجام، برخی معتقدند ممکن است با شروع ریاست‌جمهوری ترامپ در آمریکا، توافق برجام تأثیراتی بپذیرد و در پی آن صنعت نفت ایران و بازار جهاتی نفت متأثر شود. نظر شما دراین‌باره چیست؟
«من فکر می‌کنم بیش از موضوع برجام، سیاست نفتی ترامپ ممکن است تأثیراتی در پی داشته باشد. سیاست او گشادگی عرضه نفت و ازبین‌بردن محدودیت‌های مربوط به تولید و صادرات نفت از خاک آمریکاست. این سیاست به‌طور قطع می‌تواند روی بازار نفت مؤثر باشد و روند شکننده فعلی بازار نفت را دچار اختلال کند که البته این نمی‌تواند درازمدت باشد».
آقای شمخانی، با توجه به مذاکرات شرکت ملی نفت برای سرمایه‌گذاری با شرکت‌های خارجی غربی و شرقی و شرکت‌های داخلی، آیا انتخاب آقای ترامپ بر جذب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران تأثیر خواهد گذاشت.؟
«تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت این انتخاب متفاوت است. برخی چنین پیش‌بینی‌هایی کرده‌اند. اما توجه داشته باشید که ایران برای توسعه و سرمایه‌گذاری مخصوصا در حوزه نفت، جزیره ثبات بوده و منطقه بکری است. بازار گسترده و موقعیت ژئوپلیتیکی مناسبی دارد و در قیاس با همسایگانش از امنیت پایداری هم برخوردار است. به نظرم حتما نکات مثبت دارایی‌های موجود امنیتی، جغرافیایی و بکربودن اقتصادی می‌تواند بر هر نوع نیت بدی غلبه کند».
شمخانی درباره احتمال نقض برجام: قدرت مانورمان بازدارنده است
علی شمخانی در گفت‌وگوی اختصاصی‌ام در منطقه نفتی یادآوران خوزستان سراغ برجام می‌رود تا سؤالاتم را به طور کامل پاسخ داده باشد: «درباره برجام باید عرض کنم راه‌های متعددی داریم. ایران تاکنون طرف ناقض برجام نبوده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هر آنچه را از گزارش فنی در ارتباط با اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده است، حتی با تنگ‌نظری، حکایت از این دارد که جمهوری اسلامی در اجرای تعهداتش عالی عمل کرده و این کارکرد مثبت طبیعتا نیازمند پاسخ مثبت است. تا این لحظه بدعهدی‌هایی در برخی ابعاد برجام از سوی طرف غربی و آمریکایی مشاهده شده است که استمرارش می‌تواند راهکارهای برنامه‌ریزی‌شده‌ای را که وجود دارد فعال کند». وقتی از دبیر شورای‌عالی امنیت ملی می‌پرسم که آیا شما برنامه‌های مدونی برای بدعهدی‌های طرف غربی در برجام آماده کرده‌اید، می‌گوید: «ما گزینه‌های مختلفی داریم. اما به‌طور حتم آغاز‌کننده هیچ گزینه‌ای که این تعهد بین‌المللی را نقض کند نیستیم. چون برجام یک تعهد بین‌المللی است و باید طرف‌های مختلف وافی به عهدی باشند که امضا کرده‌اند. ما نگران نیستیم. چراکه قدرت مانوری که در برابر هر کارکرد منفی طرف مقابل در اختیار داریم به‌طور قطع، قدرت بازدارنده‌ای است».
آقای شمخانی، تصمیمات مهمی که وزیر نفت ایران برای اجلاس اوپک اتخاذ می‌کند، آیا از قبل در شورای‌عالی امنیت ملی مورد بحث قرار می‌گیرد؟
«خیر. در این موارد بحثی نمی‌شود. نیازی هم نیست. چون این مسئله از وظایف ذاتی وزارت نفت است. اما تصمیم راهبردی توسعه (افزایش) تولید نفت و افزایش سهم صادرات، تصمیم کاملا درستی است که ممکن است در تاکتیک، زیان‌های اقتصادی مختصری داشته باشد ولی در راهبرد، درست است».
به نظر شما ایران تا چه میزان باید تولید نفت خود را افزایش دهد؟
«هر چقدر که بازار کشش داشته باشد و تابع میزان تولید نفت جمهوری اسلامی ایران در قبل از تحریم‌ها باشد».
انتخاب دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا و سخنان انتخاباتی‌اش درباره برجام، ممکن است بازار نفت و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران را متأثر کند. از دبیر شورای‌عالی امنیت ملی می‌پرسم:
با توجه به اظهارات انتخاباتی دونالد ترامپ و مشاوران او درباره احتمال بازنگری در توافق برجام، برخی معتقدند ممکن است با شروع ریاست‌جمهوری ترامپ در آمریکا، توافق برجام تأثیراتی بپذیرد و در پی آن صنعت نفت ایران و بازار جهاتی نفت متأثر شود. نظر شما دراین‌باره چیست؟
«من فکر می‌کنم بیش از موضوع برجام، سیاست نفتی ترامپ ممکن است تأثیراتی در پی داشته باشد. سیاست او گشادگی عرضه نفت و ازبین‌بردن محدودیت‌های مربوط به تولید و صادرات نفت از خاک آمریکاست. این سیاست به‌طور قطع می‌تواند روی بازار نفت مؤثر باشد و روند شکننده فعلی بازار نفت را دچار اختلال کند که البته این نمی‌تواند درازمدت باشد».
آقای شمخانی، با توجه به مذاکرات شرکت ملی نفت برای سرمایه‌گذاری با شرکت‌های خارجی غربی و شرقی و شرکت‌های داخلی، آیا انتخاب آقای ترامپ بر جذب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران تأثیر خواهد گذاشت.؟
«تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت این انتخاب متفاوت است. برخی چنین پیش‌بینی‌هایی کرده‌اند. اما توجه داشته باشید که ایران برای توسعه و سرمایه‌گذاری مخصوصا در حوزه نفت، جزیره ثبات بوده و منطقه بکری است. بازار گسترده و موقعیت ژئوپلیتیکی مناسبی دارد و در قیاس با همسایگانش از امنیت پایداری هم برخوردار است. به نظرم حتما نکات مثبت دارایی‌های موجود امنیتی، جغرافیایی و بکربودن اقتصادی می‌تواند بر هر نوع نیت بدی غلبه کند».
شمخانی درباره احتمال نقض برجام: قدرت مانورمان بازدارنده است
علی شمخانی در گفت‌وگوی اختصاصی‌ام در منطقه نفتی یادآوران خوزستان سراغ برجام می‌رود تا سؤالاتم را به طور کامل پاسخ داده باشد: «درباره برجام باید عرض کنم راه‌های متعددی داریم. ایران تاکنون طرف ناقض برجام نبوده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هر آنچه را از گزارش فنی در ارتباط با اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده است، حتی با تنگ‌نظری، حکایت از این دارد که جمهوری اسلامی در اجرای تعهداتش عالی عمل کرده و این کارکرد مثبت طبیعتا نیازمند پاسخ مثبت است. تا این لحظه بدعهدی‌هایی در برخی ابعاد برجام از سوی طرف غربی و آمریکایی مشاهده شده است که استمرارش می‌تواند راهکارهای برنامه‌ریزی‌شده‌ای را که وجود دارد فعال کند». وقتی از دبیر شورای‌عالی امنیت ملی می‌پرسم که آیا شما برنامه‌های مدونی برای بدعهدی‌های طرف غربی در برجام آماده کرده‌اید، می‌گوید: «ما گزینه‌های مختلفی داریم. اما به‌طور حتم آغاز‌کننده هیچ گزینه‌ای که این تعهد بین‌المللی را نقض کند نیستیم. چون برجام یک تعهد بین‌المللی است و باید طرف‌های مختلف وافی به عهدی باشند که امضا کرده‌اند. ما نگران نیستیم. چراکه قدرت مانوری که در برابر هر کارکرد منفی طرف مقابل در اختیار داریم به‌طور قطع، قدرت بازدارنده‌ای است».
موضع عجیب روس‌ها درباره کاهش تولید نفت!
پس از موافقت نخست‌وزیر عراق با کاهش تولید نفت، وزیر انرژی جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از تولیدکنندگان نفت غیراوپک، در بیانیه‌ای تأکید کرد که این کشور آماده است در برنامه تثبیت سطح تولید نفت با اوپک همکاری کند. موضع وزیر انرژی روسیه اما جالب بود: «با توجه به برنامه پیشین این کشور برای افزایش تولید نفت در سال ٢٠١٧ میلادی، تثبیت عرضه در سطح کنونی برای آنها به منزله کاهش عرضه است». با این اظهارنظر الکساندر نوآک، روسیه خود را از بازی کاهش تولید نفت کنار کشیده است، این کشور می‌خواهد تولیدش را در حد فعلی که بالاترین تولید روس‌ها در سال‌های اخیر است کنار بکشد. با نبود روس‌ها، سعودی‌ها هم بعید است زیر بار کاهش تولید نفت بروند. الکساندر نوآک استدلال کرده است که: «تثبیت سطح تولید برای ما به این معناست که ٢٠٠ تا ٣٠٠ هزار بشکه در روز نسبت به آنچه برای سال ٢٠١٧ میلادی برنامه‌ریزی کرده بودیم، کمتر تولید کنیم». با این استدلال، روسیه نفتی از بازار بیرون نخواهد کشید. پس چرا اوپک باید با تعهد به توافق الجزایر تولیدش را کاهش دهد؟
موضع ایران در اوپک نباید سد راه اهداف آتی شود
این درست که توافق روز چهارشنبه اوپک (در صورت حصول)، برای شش ماه تا یک سال آینده است، اما مبنای تصمیمات آتی سازمان قرار خواهد گرفت. ایران با سرمایه‌گذاری‌های گسترده در توسعه میادین نفتی و افزایش ضریب بازیافت می‌خواهد تولید نفت خام خود را به روزانه چهار‌میلیون و ٧٠٠هزار بشکه در روز برساند که با احتساب تولید یک‌میلیون‌بشکه‌ای میعانات گازی به پنج‌میلیون و ٧٠٠هزار بشکه خواهد رسید.
هر موضعی که ایران در اجلاس ١٧١ اوپک اتخاذ می‌کند، نباید این اهداف را در آینده به خطر بیندازد. هرچند درحال‌حاضر مهم‌ترین تهدید برای نفت ایران، سرمایه‌گذاری‌نکردن به‌موقع و نرسیدن به اهداف تولیدی است.
در سناریوهای مختلف چه اتفاقی برای قیمت نفت می‌افتد؟
قیمت نفت برنت در اوایل روز گذشته در محدوده ٤٧ دلار بود و نفت سبک آمریکا در محدوده ٤٦ دلار معامله شد.یک مؤسسه تحقیقاتی بین‌المللی هفته گذشته قیمت نفت را در چهار سناریو عدم توافق اوپک، توافق بر سر کاهش ٥٠٠هزاربشکه‌ای، توافق برای کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای و توافق درخصوص کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای تولید اوپک به اضافه برقراری نظام سهمیه‌بندی در این سازمان منتشر کرد. در سناریوی اول اگر توافقی حاصل نشود، متوسط تولید اوپک در سال ٢٠١٧ به روزانه ٣٤ میلیون بشکه خواهد رسید و قیمت نفت سبک آمریکا به زیر ٤٠ دلار کاهش می‌یابد اما در سال ٢٠١٧ به‌طور متوسط ٤٥ دلار خواهد بود. در صورت کاهش ٥٠٠هزاربشکه‌ای اوپک، قیمت متوسط نفت سبک آمریکا برای سال ٢٠١٧، به بشکه‌ای ٥٠ دلار خواهد رسید و با کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای، متوسط قیمت نفت در سال آینده ٥٤ دلار خواهد بود. اگر سهمیه‌بندی هم اعمال شود، ممکن است متوسط قیمت نفت به ٥٩ دلار هم برسد.
شاید کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای و شاید هیچ!
به گفته یک منبع آگاه، احتمال کاهش یک‌میلیون‌بشکه‌ای تولید اوپک در اجلاس ٣٠ نوامبر در صورت همراهی غیراوپکی‌ها امکان‌پذیر است. هرچند ممکن است با همراهی‌نکردن روسیه، نتایج ضعیف‌تری هم حاصل شود. یک تحلیلگر اقتصادی می‌گوید: «ایران وظیفه‌ای برای بالابردن قیمت نفت ندارد چون نقشی در کاهش قیمت‌ها نداشته است. آنها که در قیمت‌های بالا، نفت بیشتری وارد بازار کرده‌اند، حالا باید نفت اضافی‌شان را از بازار خارج کنند؛ اگر قیمت بهتری می‌خواهند وگرنه، می‌توانند به همین شرایط ادامه دهند!». ایران هنوز به تولید نفت قبل از تحریم‌هایش نرسیده است. پس چرا باید با خودتحریمی، تولید نفتش را پایین بیاورد؟ ضمن اینکه تا پایان سال مقداری هم از غرب کارون می‌تواند بر تولید نفتش بیفزاید. فردا برای اوپکی‌ها روز مهمی است.
