سید ضیاء هاشمی در اختتامیه اولین جشنواره ملی کرسی‌های آزاداندیشی که در دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، در سخنانی با اشاره به اینکه کرسی‌های آزاداندیشی یکی از دغدغه‌های اصلی وزارت علوم است، اظهار کرد: برگزاری این جشنواره نشان می‌دهد که فعالیت‌های مرتبط با آزاداندیشی به بلوغی رسیده است که جشنواره آن برگزار می‌شود. همچنین آمار و ارقامی که از فعالیت‌ها وجود دارد بیانگر غنای آزاداندیشی در دانشگاه‌ها است.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه یک روند ثابت و رو به رشد در برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی در کشور دیده می‌شود، تصریح کرد: گزارشاتی که از برگزاری این کرسی‌ها داریم تنها به عنوان آمار و ارقام روی کاغذ نیست بلکه در واقعیت هم برگزاری کرسی های آزاداندیشی توانسته الگوی گفت‌وگو را در دانشگاه‌ها عملی سازد. همچنین مخاطبان و نقدکنندگان توانسته‌اند در فضایی سالم به طرح دیدگاه‌ها بپردازند که این‌ها بخشی از نتایج برگزاری کرسی‌ها است.
معاون فرهنگی وزیر علوم با اشاره به اینکه توسعه جریان آزاد اندیشی را یکی از اهداف برگزاری جشنواره ملی کرسی‌های آزاد اندیشی عنوان کرد و گفت: ما همیشه جریان آزاداندیشی را داشته‌ایم اما این جریان در کشور نسبی بوده و هنوز با وضعیت مطلوب آن در دانشگاه‌ها فاصله داریم.
وی در ادامه افزود: تلاش‌های سه ساله ما در وزارت علوم، روند رو به رشدی را در برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی نشان می‌دهد که اگر این وضعیت ادامه داشته باشد فضای دانشگاه‌ها جذاب‌تر، مفیدتر و علمی‌تر خواهد شد.
هاشمی با بیان اینکه ادامه این روند ملزوماتی دارد که باید در دانشگاه‌ها فراهم شود، گفت: یکی روش‌های تقویت این حرکت، برگزاری جشنواره ملی کرسی‌های آزاداندیشی است که در این حرکت رسانه‌ها باید بتوانند با اشاعه پیام‌های این جشنواره نقش‌آفرینی کنند. بخشی دیگر از ملزومات این امر به رسمیت شناختن فضای تفاوت و تضارب آرا است.
به گفته وی، در فضای دانشگاهی تفکرات و نقدهای مختلفی مطرح می‌شود، اکنون و با رسیدن به 16 آذر برنامه‌های مختلفی با صاحب‌نظرانی با دیدگاه‌های متفاوت در دانشگاه‌ها برگزار می‌شود که یک فرصت مناسب برای بیان نظرات است.
معاون فرهنگی وزیر علوم با ذکر این نکته که مباحث علمی و دینی تأیید می‌کند که در تضارب آرا علم تولید می‌شود، گفت: اگر ما به دنبال پیشرفت و توسعه هستیم باید از آزاداندیشی، تقابل اندیشه‌ها و تضارب آرا حمایت و از مراسم‌ها و مناسبت‌هایی که آن را تقویت می‌کنند نیز استقبال کنیم. بنابراین روز 16 آذر را به عنوان روز مباحثات دانشجویی و حرکت‌های دانشجویی جشن می‌گیریم.
کرسی‌های آزاداندیشی فرصتی برای بیان مطالبات است
هاشمی در ادامه به برنامه‌های 16 آذر در دانشگاه‌ها اشاره کرد واظهار کرد: برنامه‌هایی که از طریق روندهای قانونی برگزار می‌شود مورد احترام همه است و همه باید آرامش این جلسات را تأمین کنیم. اگر این فضا در جامعه ایجاد شود، توصیه‌ها و رهنمودهای مختلف بدون هزینه‌های اجتماعی یا سیاسی - امنیتی جریان پیدا می‌کند.
وی با اشاره به اینکه یکی از مطالبات اصلی جامعه دانشگاهی عدالت طلبی بوده است، خاطر نشان کرد: عدالت‌طلبی و دفاع از حقوق شهروندی در جریان انقلاب اسلامی تقویت شد، جریان آزاداندیشی فرصتی ایجاد می‌کند که این مطالبات به شکل مناسب و بهره‌مندی از پشتوانه‌های حقوقی و قانونی مطرح شود البته مطالبه حق از طریق قانون‌شکنی قابل تحقق نیست.
به گفته هاشمی هیچ نظامی نمی‌تواند مدعی بری بودن از هر عیب و نقصی باشد و هیچ الگوی مدیریتی ادعای عصمت ندارد؛ به همین جهت هر متولی مدیریتی از نقدهای سازنده که در چارچوب اخلاق مطرح می‌شود استقبال می‌کند که دانشگاه و دانشجو در طرح این بحث‌ها پیشگام هستند.
بلوغ فضای دانشگاهی در عرصه قانون و گفت‌وگو
معاون فرهنگی وزیر علوم در ادامه با اشاره به اینکه خانواده دانشگاهی باید از آنچه که دارد مراقبت کند، تصریح کرد: باید مراقب باشیم برخوردهای هیجانی و ناپخته دارایی‌های فضای آکادمیک را مخدوش نکند. اعتماد و سرمایه اعتماد اجتماعی دانشگاه‌ها را باید حفظ کنیم و مراقب باشیم که روز به روز این اعتماد افزایش پیدا کند یعنی در مناسبت‌های حساس عوارض‌های منفی رخ ندهد. البته مسیر دانشگاهی ما از چنان بلوغی برخوردار است که طریق قانون و تفاهم به این سمت حرکت می‌کند؛ البته ممکن است در این راه سلیقه‌ها هم مختلف باشد.
اجازه رفتارهای قانون شکنانه در دانشگاه‌ها را نخواهیم داد
هاشمی در پایان با بیان اینکه نباید اجازه دهیم رفتارهای قانون‌شکنانه در دانشگاه جریان داشته باشد، اظهار کرد: ما در دانشگاه دنبال تقویت آزاداندیشی و طرح ایده‌های نو هستیم که باید در حوزه تخصص‌ها، آرمان‌ها، صاحب نظران و تجربه‌های مختلف مطرح شود.
پرخاشگری به معنای آزاداندیشی نیست
در ادامه دکتر حسین سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی، با اشاره به اینکه پس از تجربیات موفق و ناموفقی که در طول چند سال برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی کسب کردیم، باید به بازاندیشی در برگزاری این کرسی‌ها بپردازیم، گفت: باید یک بار به بازاندیشی این موضوع بپزدازیم که آزاداندیشی برای چه بوده است؟ آیا آزاداندیشی سوپاپ اطمینانی برای کنترل دانشجو است؟آیا آزاداندیشی برای تقویت پرسشگری دانشجویان است یا مجالی برای ایجاد بی‌پروایی است؟
وی همچنین با تأکید بر اینکه پرخاشگری به معنای آزاداندیشی نیست و این تصور اشتباه است، تصریح کرد: آزاداندیشی مجالی برای پرخاشگری نیست، پرخاشگری با اندیشه و آزادی ناسازگاز است. کسی که پرخاش می‌کند زیست آزاد را درک نکرده و عقلانیت ندارد.
آزاداندیشی با عقلانیت همراه است
دکتر سلیمی همچنین تاکید کرد: آزادگی با عقلانیت در هم تنیده است. آزاداندیشی زمانی بروز می‌کند که بدون ملاحظه ولی باعقلانیت سخن تازه‌ای را ارائه دهیم.
رییس دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه نباید در فهم آزاداندیشی دچاز کج فهمی شویم افزود: بسیاری از سخان بالنده با عدم درک صحیح از نحوه ارائه آن به بی‌راهه رفته است. متاسفانه ترس اینکه کرسی‌های آزاد اندیشی به کج‌راهه بیفتد باعث شده تا پرهیزی در برگزاری آن در دانشگاه‌ها بیاید اما اکنون فضای دانشگاه پا به دوران عقلانیتی گذاشته که نیازی به این پرهیزها نیست.
وی در ادامه افزود: راه‌اندازی این کرسی‌ها صرفاً یک حرکت فرهنگی نیست، کرسی‌های آزاداندیشی طرحی برای تغییر بنیادین در دانشگاه‌ها است این تغییر نه تنها در زمینه‌های فرهنگی بلکه در بحث‌های آموزشی و پژوهشی نیز است.
دانشگاه با "اندیشه آزاد" دانشگاه می‌شود
سلیمی با اشاره به اینکه دانشگاه با رونق آزاداندیشی امکان دانشگاه شدن دارد، گفت: دانشگاه محیط باور شدن اندیشه‌ها است و در فضای آزاداندیشی است که این اتفاق رخ می‌دهد. ما در دانشگاه‌ها فقط به تکرار کننده تبدیل شدیم. این وضعیت اندیشه را بارور نمی‌کند بنابراین در این فضا نهایتاً اگر دانشجوی خوبی باشیم تکرارکننده سخن دیگران خواهیم بود.
وی در ادامه افزود: مشهورترین کتب ما ترجمه هستند و توجهی به آنچه تولید ذهنی اندیشمندان ماست، نمی‌شود.
پژوهش سرآغاز آزاداندیشی در دانشگاه‌ها
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه امیدوار هستیم آزاداندیشی در کلاس‌های درس گسترش یابد، اظهار کرد: باید آزاداندیشی را از پژوهش‌ها آغاز کنیم، ما با تقویت کرسی‌ها به دنبال آن هستیم که در دانشگاه‌ها به تدریج فرهنگ اندیشیدن جایگزین فرهنگ رونویسی و همچون دیگران بازی کردن، شود. آزاداندیشی باعث می‌شود ما لحن سخن خود را هم اصلاح کنیم و در این محیط است که پرخاشگری معنایی ندارد.
وی در پایان تاکید کرد: باید کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه به یک جریان زیست دانشگاهی تبدیل شود. در این مسیر ما به کمک همه نیازمندیم تنها یک نفر نمی‌تواند محیط دانشگاه را تغییر دهد.
در پایان مراسم اولین جشنواره کرسی‌های آزاد اندیشی از برگزیدگان بخش‌های متخلف جشنواره تقدیر شد.
منبع:ایسنا
