اساتید و دانشجویان متقلب را باید از دانشگاه اخراج کرد/سیستم ارزیابی و نظارت در دانشگاه سخت تر شود
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف گفت: آنجا که تقلب علمی صورت می گیرد و پایان نامه خرید و فروش می شود، دانشگاه واقعی نیست. آنجا بنگاهی است که نه استادش، استاد است و نه دانشجویش، دانشجو! با چنین افرادی باید به شدیدترین وجه برخورد کرد . این افراد را باید از دانشگاه بیرون کرد. شک نداشته باشید که اگر چند مورد چنین برخوردی بشود، مشکل حل می شود. متاسفانه اما وقتی همچنان این پایان نامه ها خرید و فروش و افراد فارغ التحصیل می شوند و من و شما هم درباره اش صحبت می کنیم یعنی برخورد نشده است!
دکتر مسعود تجریشی؛ عضو هیات علمی و معاون پژوهشی سابق دانشگاه صنعتی شریف در گفت وگو با خبرنگار ایلنا درباره موضوع پایان نامه فروشی و تقلب های علمی که این روزها به یکی از معضلات آموزش عالی تبدیل شده است، گفت: خوشبختانه به دلیل وجود فرهنگ عمومیِ صحیحِ علمی، در دانشگاه صنعتی شریف ما عملاً با چنین تخلفی روبرو نیستیم.
وی افزود: فرهنگ عمومی جاری در دانشگاه به قدری اثر گذار است که اگر چنین تخلفی از دانشجو یا استاد مشاهده شود، قطعاً منجر به تعلیقِ ترفیع پایه و بروز مشکل در وضعیت ارتقایی استاد و برخورد شدید انضباطی با دانشجو خواهد شد.
تجریشی ادامه داد: خوشبختانه در دانشگاه شریف اصولاً چنین فضایی وجود نداشته که موجب اینگونه تخلفات و به تبع آن ریخته شدن قبح این کار بشود که دانشجو برود و از جایی یا فردی پایان نامه بخرد؛ کاری که در واقع اعتبار یک دانشگاه را کاملاً زیر سوال می برد. لذا ما بر اساس سنت مرسوم در دانشگاه، با چنین خطاهای آموزشی که چهره فرهنگِ تحقیق و تدریس را خدشه دار می کند، شدیداً برخورد می کنیم. البته تا آنجا که می دانم در دانشگاه های خوب دولتی نیز چنین تخلفاتی صورت نگرفته است و به نظر می رسد این موارد در دانشگاه هایی که کیفیت، چندان مد نظر و مورد اهمیت نیست رخ می دهد.
وی با تاکید بر رعایت تمامی مبانی آموزشی در دانشگاه شریف گفت: بطور مثال در این دانشگاه، از زمان آغاز تا پایان ترم تحصیلی، بدون استثناء؛ چه استاد و چه دانشجو، همه موظف هستند در کلاس حاضر باشند. با ذکر این مثال میخواهم بگویم که نسبت به این گونه موضوعات و حضور استادان در دانشگاه که مبحث بسیار مهم و موثر، هم در جهت ارتقاء سطح علمی دانشجو و هم در جهت ترفیع و ارتقاء خودشان است، بسیار حساس هستیم. تجریشی اضافه کرد: همچین در این راستا مقالات استادان توسط کمیسیون ها به دقت دیده و از لحاظ کیفی بررسی می شود. بنابر این از آنجا که چنین شرایطی بر فضای آموزشی ما حاکم بوده است، تقریباً هیچ مورد چنین تخلفی نداشته ایم. تنها یک مورد بود که آنهم به استاد ما مربوط می شد که البته در دانشگاه آزاد تدریس می کرده است. ولی اینکه در داخل دانشگاه شریف از استاد و دانشجو چنین تخلفی سر زده باشد، هرگز نداشته ایم.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف افزود: با این وجود اما دراین باره آیین نامه هایی در دانشگاه شریف دیده شده است. مثلاً اینکه در ابتدای هر " تز " خود دانشجو اعلام می کند که هیچکدام از کارهایی را که انجام می دهد، کپی برداری نیست و می پذیرد که اگر بررسی و مشخص شود که چین اقدامی توسط دانشجو صورت گرفته است، دانشگاه این اختیار را دارد که مدرک را به دانشجو ندهد.
وی از موضوع خرید و فروش پایان نامه و تقلب علمی بعنوان یک معضل کلان در عرصه تحقیق اشاره کرد و گفت: دلیل بروز این مشکل بزرگ این است که ما واقعاً از اصل آموزش و درس خواندن دور شده ایم. رسالت اصلی ما در دانشگاه ها این است که به افراد بیاموزیم به چه شکل می توانند فردی مفید برای جامعه باشند، زمانی اما این ارزش و اصل رنگ ببازد، اساتید وظایف واقعی خود را در مرز دانش انجام ندهند و کارها توسط اعضای هیات ممیزه و سیستمهای ارزیابی به دقت کنترل نشود، آنگاه آموزش عالی به سمتی می رود که متاسفانه اکنون می بینیم!؛ مدرک مهم می شود، چنین می شود که مقاله نوشته بشود، حالا کیفیت دارد یا ندارد مهم نیست! می رود به سمتی که مجموعه های قارچ گونه سر بیرون می آورند و به این مقوله بعنوان یک بیزنس نگاه می کنند.
تجریشی اضافه کرد: برداشت من این است که باید به ریشه ها پرداخته شود؛ به اینکه استاد در دانشگاه باشد، به اینکه تدریسی که می کند باید تدریسی باشد که بر اساس مسائل روز دنیا باشد و تحقیقش در مسیر حل مشکلات جامعه و در مرز دانش حرکت کند. سیستم ارزیابی و نظارت باید بسیار دقیق و شدید باشد. آخر هر سال اساتید باید ترفیع بگیرند و هر چند سال یک بار ارتقاء پیدا کنند. لذا باید سفت و سخت گرفت. در غیر اینصورت اگر ما کیفیت را فدای کمیت کنیم؛ می شود همین چیزی که الان اتفاق افتاده است؛ تولید فله ای و بی کیفیت دانشجو، مقاله و مدرک.
معاون پژوهشی سابق دانشگاه صنعتی شریف با تاکید بر اینکه باید کیفیت را بعنوان یک اصل در نظر داشت گفت: کیفیت مبحث و موضوعی است که هم خودِ دانشگاه باید به جد به آن بپردازد و هم آموزش عالی از دانشگاه ها بخواهد که به آن توجه اصولی و ویژه داشته باشند. چه بسا شاید واقعاً نیاز نباشد که ما این همه دانشگاه در کشور داشته باشیم! این موارد ریشه ای است که باید به آنها پرداخت و با استخراج مشکلات، آنها را از پایه حل کرد.
وی افزود: سالهاست پیرامون این مباحث صحبت می کنیم و هیچ اقدامی صورت نگرفته است؛ هم آبروی آموزش عالی می رود و هم آبروی نظام. باید بصورت اساسی به این موضوع پرداخت، باید آیین نامه و قوانین را جدی بگیریم و اگر تلاش نکنیم که فرهنگِ آمورش، پرورش و تحقیق به جایگاه اصلی خود بازگردد، این بیماری مزمن همچنان باقی خواهد ماند.
تجریشی از برخورد شدید با متخلفین بعنوان یکی از راهکارها اشاره کرد و گفت: کپی کردن یعنی اینکه استاد زمانی که پروژه تعریف شده خودش نقش نداشته و تز را نخوانده است! چنین استادی اصلاً بدرد دانشگاه نمی خورد و ضروری است که از کار برکنار شود! به این منظور لازم است که سیستمهای ممیزی دانشگاه قوی تر باشد؛ استادها را با دقت بیشتری انتخاب و عملکرد آنها را سالانه، بطور دقیق ارزیابی کند. بررسی کند که استاد در دانشگاه حضور داشته باشد و پروژه واقعی را انجام بدهد. این ها همه مواردی است که موجب برقراری یک دانشگاه واقعی است.
وی ادامه داد: آنجا که تقلب علمی صورت می گیرد و پایان نامه خرید و فروش می شود، دانشگاه واقعی نیست. آنجا بنگاهی است که نه استادش، استاد است و نه دانشجویش، دانشجو! با چنین افرادی باید به شدیدترین وجه برخورد کرد . این افراد را باید از دانشگاه بیرون کرد. شک نداشته باشید که اگر چند مورد چنین برخوردی بشود، مشکل حل می شود. متاسفانه اما وقتی همچنان این پایان نامه ها خرید و فروش و افراد فارغ التحصیل می شوند و من و شما هم درباره اش صحبت می کنیم یعنی برخورد نشده است!
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: به عقیده من این معضل در واقع یک معلول است و اگر علت ها را بیابیم و مشکلات را رفع کنیم، دیگر شاهد چنین معلولی نخواهیم بود. اگر 4 نفر استاد و 4 دانشجوی متخلف را اخراج کنیم، تمام می شود! که البته به نظر می رسد نظام آموزشی در این مورد جدی نیست.
وی در واکنش به تصمیم وزارت علوم برای تشکیل کمیته اخلاقی در دانشگاه برای رفع این مشکل گفت: کمیته اخلاق یعنی چه؟! این دزدی است! مثل این است برای اینکه مردم دزدی نکنند بگوییم کمیته اخلاق بگذاریم برای دزدها؟! دزد را چه کار می کنند؟ وقتی دزدی کرد، دستگیر و مجازاتش می کنند.
تجریشی گفت: به نظرم بهتر است بجای کمیته اخلاق برویم به سراغ آگاهی رسانی. خوشبختانه اکنون دانشگاه های خوب ما رفته اند به سمت آگاهی بخشی. یعنی بطور مثال در درسهای سمینار به دانشجو می گویند که تقلب علمی یعنی چه و اگر فردی در این میان مرتکب تخلف شد بداند که تخلف و مجازات آن چیست.
منبع:ایلنا
