اهمیت قطعنامه شورای امنیت علیه
تارنمای تابناک در یادداشتی نوشت: در اقدامی بی‌سابقه و در پی عدم مخالفت دولت آمریکا، شورای امنیت توانست قطعنامه‌ای را در محکومیت شهرک سازی‌های رژیم اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی به تصویب برساند.
در یادداشت تابناک آمده است: اقدامی که از یک سو خشم مقامات ارشد رژیم اسرائیل و از سوی دیگر، ناخرسندی و انتقاد حامیان سرسخت آمریکایی این رژیم را برانگیخته است. اما اهمیت این قطعنامه از کجا ناشی می‌شود؟
شورای امنیت سازمان ملل در قطعنامه‌ای که بدون وتو تصویب شد، خواستار توقف شهرک‌سازی اسرائیل در سرزمین‌های فلسطینی‌ها شد. آمریکا به‌طور غیرمنتظره این مصوبه وتو نکرد و به آن رأی ممتنع داد. به عبارت دیگر، نماینده آمریکا در سازمان ملل به این مصوبه رأی ممتنع و ۱۴ عضو دیگر شورای امنیت به آن رأی مثبت دادند.
پیش‌نویس این قطعنامه را مالزی، سنگال، نیوزلند و ونزوئلا به شورای امنیت ارائه کرده بودند. مصر قبلاً خواستار به تعویق انداختن این قطعنامه شده بود؛ اما برخی کشورهای دیگر عضو شورای امنیت در به رأی گذاشتن قطعنامه اصرار داشتند. قطعنامه شورای امنیت، شهرک‌سازی رژیم اسرائیل در اراضی فلسطینی را «نقض حقوق بین‌الملل» و «مانعی در برابر راه‌حل دو دولت» توصیف کرده است.
رأی ممتنع آمریکا به مصوبه شورای امنیت، تحولی مهم در سیاست آمریکا در ارتباط با شهرک‌سازی رژیم اسرائیل در اراضی فلسطینی‌ها تلقی می‌شود. با این‌حال سامانتا پاور، نماینده آمریکا در سازمان ملل تأکید کرد آمریکا همچنان خود را به تأمین امنیت رژیم اسرائیل متعهد می‌داند. نماینده آمریکا در عین‌حال رأی ممتنع را به معنی تأکید کشورش بر راه‌حل «دو دولت» به عنوان راه دستیابی به صلح در خاورمیانه دانست.
واکنش‌های مثبت و منفی
صائب عریقات، مذاکره‌کننده ارشد فلسطینی، با استقبال از این تصمیم به «رویترز» گفت: «این روز پیروزی حقوق بین‌الملل، پیروزی برای زبان متمدنانه و گفتگو و رد نیروهای افراطی در اسرائیل است». در مقابل، ران پروسور، نماینده رژیم اسرائیل در سازمان ملل، از رأی ممتنع آمریکا انتقاد کرد و گفت تردیدی ندارد که با روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا و همچنین آغاز به کار دبیر کل جدید سازمان ملل، نقطه عطفی در روابط رژیم اسرائیل و سازمان ملل رقم خواهد خورد.
گفتنی است دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا، در واکنش به این قطعنامه در صفحه توئیتر خود نوشت: «برای سازمان ملل هم اوضاع از بعد ۲۰ ژانویه متفاوت خواهد بود». اشاره ترامپ به تاریخی است که قرار است ریاست‌جمهوری وی به طور رسمی آغاز شود.
اما شدیدترین واکنش متعلق به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل بود که این قطعنامه را «شرم‌آور» و «ضد اسرائیلی» خواند و گفت که رژیم اسرائیل به این قطعنامه عمل نخواهد کرد.
نتانیاهو در بیانیه‌ای گفت: «زمانی که شورای امنیت هیچ کاری برای متوقف‌کردن کشتار نیم میلیون نفر در سوریه نمی‌کند، با بی‌شرمی علیه تنها دموکراسی واقعی خاورمیانه، اسرائیل، دست‌به‌یکی می‌کند و دیوار ندبه را منطقه اشغالی می‌خواند».
نخست‌وزیر رژیم اسرائیل مدعی شد که «دولت اوباما پشت‌پرده درباره این قطعنامه تبانی کرد. اسرائیل منتظر است با رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ و همه دوستانمان در کنگره، هم از حزب جمهوری‌خواه و هم از حزب دموکرات، همکاری کند تا آثار مخرب این قطعنامه نامعقول را خنثی کند».
افزون بر این موضع‌گیری‌ها، رژیم اسرائیل در واکنش به تصویب قطعنامه برای پایان دادن به شهرک‌سازی این رژیم در اراضی اشغالی فلسطین، سفرای کشورهای نیوزلند و سنگال در تل‌آویو را احضار کرد. دفتر نتانیاهو در بیانیه‌ای همچنین اعلام کرد به وزارت خارجه اسرائیل دستور داده شده برنامه‌های کمک‌رسانی به سنگال را قطع کند. نیوزلند و سنگال، در کنار مالزی و ونزوئلا چهار کشوری بودند که پس از عقب‌نشینی مصر از رأی‌گیری درباره قطعنامه ضد شهرک‌سازی بار دیگر آن را به جریان انداختند.
اهمیت این قطعنامه چیست؟
قطعنامه‌ای که شب گذشته به تصویب شورای امنیت رسید، با استفاده از لفظ «قدرت اشغالگر» برای رژیم اسرائیل، تعهد این رژیم برای «پایبندی موشکافانه» به مسئولیت‌ها و تعهداتش به موجب کنوانسیون چهارم ژنو را یادآور شده است.
این قطعنامه همچنین «تمامی اقداماتی که با نقض قوانین بین‌المللی و قطعنامه‌های مرتبط، به قصد تغییر ماهیت، وضعیت و ترکیب جمعیت سرزمین فلسطین و بیت‌المقدس شرقی انجام می‌شوند، از جمله اقداماتی نظیر ساخت و ساز و توسعه شهرک‌ها، انتقال شهرک‌نشین‌های اسرائیلی، غصب زمین، تخریب منازل و جابجایی شهروندان فلسطینی» را محکوم می‌کند.
مصوبه شورای امنیت به علاوه از ادامه شهرک‌سازی‌ها که «به نحو خطرناکی» راهکار دو دولتی را تهدید می‌کند ابراز نگرانی کرده است. قطعنامه یاد شده همچنین آنچه «اقدامات خشونت‌آمیز علیه شهروندان، اعم از اقدامات تروریستی و اقدامات تحریک‌آمیز، تحریک به خشونت و تخریب» خوانده شده را نیز محکوم می‌کند.
این قطعنامه تأکید می‌کند که رژیم اسرائیل می‌بایست فوراً و کاملاً تمامی فعالیت‌های شهرک‌سازی در اراضی اشغالی فلسطین، از جمله بیت‌المقدس شرقی را متوقف کرده و به تمامی تعهداتش در این زمینه کاملاً عمل کند. قطعنامه مذکور همچنین تأکید می‌کند که هیچ تغییری در مرزهای ۴ ژوئن ۱۹۶۷، از جمله درباره بیت‌المقدس را مگر تغییرات مورد توافق طرف‌ها از طریق مذاکره، به رسمیت نخواهد شناخت.
افزون بر این، قطعنامه اخیر از تمامی کشور‌ها می‌خواهد با در نظر گرفتن پاراگراف ۱ این قطعنامه در تعاملات خود بین اراضی مربوط به رژیم اسرائیل و اراضی اشغال‌شده از سال ۱۹۶۷ تمایز قائل شوند. به علاوه، از همه طرف‌ها می‌خواهد در راستای ترویج صلح و امنیت به تلاش‌های جمعی برای آغاز مذاکرات معتبر بر سر موضوعات مربوط به فرایند صلح خاورمیانه طبق چارچوب زمانی مطرح شده در بیانیه ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۰ گروه چهار خاورمیانه متوسل شوند.
