برج دلگشا کاخ گلستان را تهديد مي‌كند

پرونده کاخ گلستان در سال 2007 ميلادي به سازمان يونسکو ارسال شد و تيرماه سال جاري در سي و هفتمين اجلاس سالانه کميته ميراث جهاني سازمان يونسکو در کامبوج، رضايت کارشناسان ميراث جهاني يونسکو را براي ثبت کسب کرده و به عنوان اولين اثر ثبت جهاني پايتخت در فهرست ميراث جهاني قرار گرفت.ثبت اين پرونده در يونسكو اما با چالش‌هاي بسياري روبرو بود. مرتفع بودن ساختمان شماره 2 قوه قضائيه و احتمال تجاوز مجتمع تجاري جديد و در حال ساخت سراي دلگشا به حريم بصري کاخ گلستان ايرادهايي بود که کارشناسان يونسکو به کاخ گرفتند. كارشناسان يونسكو پس از انجام بررسي‌هاي كارشناسي هم خواستار تخريب طبقات اضافي ساختمان دادگستري شدند و هم در خصوص عدم تجاوز ساختمان‌هاي نوساز محدوده اطراف كاخ به حريم ديد اين اثر تاريخي از مسئولان سازمان ميراث فرهنگي تعهد گرفتند. يكي از اصلي ترين دغدغه‌هاي كارشناسان يونسكو تخريب سراي تاريخي دلگشا و شروع به ساخت مجتمعي تجاري به جاي اين بناي تاريخي بود كه حريم و منظر کاخ گلستان را تحت تاثير قرار مي‌داد. تا اينکه شهرداري تهران و سازمان ميراث فرهنگي تعهد دادند که نه تنها مجتمع تجاري سراي دلگشا از حد مجازش بالاتر نخواهد رفت بلکه ساختمان دادگستري نيز به زودي کوتاه تر مي‌شود. پس از آن بود که اين پرونده توانست در فهرست ميراث جهاني قرار گيرد.اما اکنون با گذشت تنها دو ماه از ثبت جهاني کاخ گلستان، گويا مشکلي که چند سال پيش برج جهان نما براي ميدان نقش جهان اصفهان بوجود آورد و با ارتفاعي بالاتر از حد مجاز حريم بصري اين اثر جهاني را به هم زد، دوباره در آستانه تکرار است.بر اساس گزارش‌ها مالک سراي دلگشا قصد دارد پس از آنکه اين بناي تاريخي را از ثبت ملي خارج کرد، اکنون با ارتفاعي بيش از حد مجاز، وارد حريم بصري کاخ گلستان شود.
سراي دلگشا معروف به سراي وزير نظام با قدمت تخميني 130 سال، به عنوان يکي از مهم ترين هويت‌هاي خيابان پانزده خرداد (بوذرجمهري سابق)، ارگ سلطنتي و بازار تهران محسوب مي‌شد. در سال 86 کارشناسان ميراث فرهنگي به دليل داشتن ويژگي‌هاي معماري و تاريخچه اين سرا پس از بررسي اين ساختمان را در فهرست ميراث ملي قرار دادند. پرونده ثبتي سراي دلگشا توسط پايگاه شهر تاريخي تهران تهيه و در تاريخ دوم حرداد سال 1386 به مديرکل وقت ميراث فرهنگي استان تهران و سه ماه بعد نسخه ديگري از آن به دفتر مديرکل ثبت آثار کشور ارسال شد و ده روز بعد مهر ثبت، روي اين نامه توسط دبيرخانه زده شد. اما مديرعامل شرکت دلگشا دو ماه و 20 روز پس از ثبت اين اثر در فهرست ميراث ملي کشور خطاب به رحيم مشائي رئيس وقت سازمان ميراث فرهنگي کشور، نارضايتي خود را از ثبت اين اثر اعلام کردو در نهايت پس از شكايت به ديوان عدالت اداري ثبت اين اثر لغو و پروژه تخريب و ساخت و ساز مجتمع تجاري به جاي اين ساختمان آغاز شد.بهمن ماه سال گذشته کميسيون ماده 5 شهر تهران با هدف تامين حريم كاخ گلستان محدوده ارتفاعي ساخت و ساز در سراي دلگشا را تا عمق سي متر از سطح خيابان 15خرداد به ارتفاع ده و نيم متر و بعد از آن حداکثر به ارتفاع 12 متر تعيين كرد. تعيين ارتفاع 10.5 متري درحالي بود كه حداكثر ارتفاع مجاز در حريم كاخ 7.5 متر تعيين شده است.در هر حال اين صورتجلسه به امضاي مهدي چمران رئيس سابق شوراي شهر تهران، محمد باقر قاليباف شهردار فعلي تهران، علويان صدر معاون اسبق سازمان ميراث فرهنگي کشور و معاونان اسبق وزارت راه و شهرسازي، سازمان حفاظت از محيط زيست و جهاد کشاورزي رسيد.41 روز بعد از جلسه کميسيون ماده 5 و ابلاغ حد ارتفاعي به مالک سراي دلگشا، وي بار ديگر به ديوان عدالت اداري شکايت کرد. اما اين بار نه به خاطر ثبت سراي دلگشا و خروج آن، بلکه به دليل حد ارتفاعي صادر شده از سوي ميراث فرهنگي و شوراي عالي شهرسازي و معماري شهرداري تهران!
در اين باره، اميد غنمي مديرکل حقوقي سازمان ميراث فرهنگي به مهر گفت: ارتفاعي که طرح تفصيلي به مالک سراي دلگشا داده بيش از حد مجاز است. به گفته غنمي ارتفاع مجاز براي ساخت و ساز در آن محدوده از 20 سال پيش تا کنون هفت و نيم متر بوده است و اگر کسي بالاتر از اين حد ساخت و ساز کرده، مجوزش باطل است. مديران سابق در سازمان ميراث فرهنگي در کميسيون ماده 5 تصميم گرفتند که مجوز 10 متر و نيم را به مالک بدهند نامه اعتراض به اين موضوع را براي آنها فرستاديم. من اتفاقي از اين موضوع باخبر شدم.به همين علت ميراث فرهنگي استان تهران را در جريان قرار دادم و اسناد و مدارک مان را به دادگاه فرستاديم.وي گفت: اوراق قضايي در اين باره در سازمان ميراث فرهنگي گم شده و به دست ما نرسيده است. طرف شکايت اداره ميراث فرهنگي استان تهران بوده است بعد از اينکه مالک حکم تخريب سراي دلگشا را دريافت کرد، سازمان ميراث فرهنگي جلوي تخريب را گرفت.غنمي گفت: با وجود اينکه مخالف ارتفاع ده متر و نيم هستيم و معتقديم بيش از آن امکان ساخت و ساز در بازار وجود ندارد اما بازهم شنيده شده است که کارشناسان طرح تفصيلي به مالک سراي دلگشا تا ارتفاع بيش از 27متر نيز مجوز داده اند.
به گفته اين كارشناس مسائل حقوقي ميراث فرهنگي اگر اين اتفاق بيفتد و ساختمان 27 متري به جاي سراي دلگشا ساخته شود ثبت جهاني کاخ گلستان به خطر مي‌افتد و براي آن پرونده اي به مراتب مهمتر از برج جهان نما در تهران به جريان مي‌افتد چرا که اين برج حريم کاخ گلستان را از بين مي‌برد اين درحالي است که سازمان ميراث فرهنگي و شهرداري تهران به کارشناسان يونسکو تعهد داده اند که ساخت و ساز غيرمجازي در اين محدوده انجام نشود.غنمي گفت: شنيده ام که حکم صادر شده با اين حال تمام اميدوارم در دادگاه تجديد نظر اين راي برگشت داده شود و حکم را نقض کنيم.وي تصريح کرد: اگر مجوز ارتفاع 27 متري توسط مديران سابق سازمان ميراث فرهنگي نيز داده باشد بازهم تخلف است چرا که هر مديري بايد طبق ضوابط تصميم بگيرد. غنمي از مسئولان ديوان عدالت اداري خواست تا شخصا در اين پرونده ورود پيدا کنند.

منبع: ابتکار