تعادل: عبور اقتصاد ایران از تله ترامپ
** عبور اقتصاد ایران از تله ترامپ
در میان سخنان تهدیدآمیزی که این روزها از زبان رییس جمهور جدید امریکا به گوش می‌رسد، موضوع برجام همچنان یکی از پرحاشیه ترین محورهایی است که نقطه اصلی اظهارات دونالد ترامپ علیه ایران بر حول آن می‌چرخد. توافقی که اغلب آن را بزرگ‌ترین دستاورد دولت روحانی قلمداد می‌کنند در حالی از سوی رییس‌جمهور امریکا هدف قرار می‌گیرد که وی پیش‌تر نیز از «پاره کردن برجام» سخن به میان آورده بود. اما سوال اصلی این است که این مواضع تند و تیز ترامپ چه اثری بر اجرای برجام و به‌طور جزیی‌تر بر اقتصاد ایران خواهد داشت و آیا تاکنون موضع ایران در برابر تهدیدات ترامپ هوشمندانه بوده است؟
اینکه مواضع دولت روحانی در قبال اظهارات اخیر ترامپ چگونه خواهد بود، در عین حال که می‌تواند در محبوبیت دولت آن هم در واپسین روزهای فعالیت خود تاثیرگذار باشد، آثار مستقیمی هم بر عملکرد اقتصادی ایران برجای خواهد گذاشت. در حالی که اقتصاد ایران بیشترین منابع درآمدی خود را از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی حاصل می‌کند، بازگشت تحریم‌ها کافی است تا بار دیگر اقتصاد در مدار رشدهای منفی و تورم‌های سرسام‌آور قرار گیرد. اما به نظر نمی‌رسد دولت روحانی به راحتی دستاورد تورم تک رقمی و رشد اقتصادی 7.4درصدی را از دست بدهد.
برقراری انضباط مالی و سروساماندهی به اوضاع آشفته اقتصادی را می‌توان از دستاوردهای مهم اقتصادی دولت یازدهم دانست که در دستیابی به این هدف هم اجرای برجام بی‌تاثیر نبوده است. گرچه پیش از اجرای برجام هم دولت سیاست‌های اقتصادی خود را در راستای مهار تورم، افزایش نظم مالی و بهبود وضعیت تولید دنبال می‌کرد اما اجرای برجام هم کاتالیزوری بود که بازگشت اقتصاد ایران به شرایط طبیعی را تسریع کرد. در این بین گرچه اقتصاد کم‌کم در حال قوت گرفتن است اما همچنان بنیه اقتصادی ایران در پی سال‌های تحریم و رشد اقتصادی منفی، ضعیف است و کوچک‌ترین شوکی به اقتصاد می‌تواند بار دیگر ناآرامی‌های عمیقی را به بار بیاورد.
طیبی اقتصاددان در گفت و گو با «تعادل» با بیان اینکه این موضع گیری ها ممکن است آثاری بر اقتصاد ایران داشته باشد، تصریح کرد: «شاخص های اقتصادی نظیر رشد اقتصاد و سرمایه‌گذاری ممکن است در کوتاه‌مدت دچار نوساناتی شود. اظهاراتی مبنی بر تهدیدآمیز بودن ایران در کوتاه‌مدت ریسک ایران را برای سرمایه گذاری افزایش می‌دهد اما این ریسک هم می‌تواند با عقلانیت و تدبیر دولت خنثی شود به نوعی که لطمه‌یی به روند رو به جلو اقتصاد وارد نشود.»
حمید شهرستانی اقتصاددان در گفت و گو با «تعادل» تصریح کرد: «مواضع ترامپ علیه ایران بیشتر نظامی بوده تا اقتصادی. هرچند طبیعتا می‌توان انتظار داشت که در رفع تحریم‌ها، اعطای تسهیلات بانکی سنگ اندازی هایی برای ایران داشته باشد اما به‌طور کلی تاکنون اغلب موضع گیری های ترامپ در مورد مسائل نظامی بوده و به صورت مستقیم اقتصاد را هدف قرار نداده است.»
