در فراسوی امید
روزنامه شرق در گزارشی نوشت: جهان در حال تجربه دوران جدید و منحصر به فردی است و گواه آن، همه رویدادهای سالی است که گذشت؛ سالی که هیچ نقطه ای از خاک و آب جهان از ترکش های آن در امان نماند. چگونه می توان در بن بست کنونی از امید دم زد.
در ادامه این گزارش می خوانیم: سرآمد همه آشوب ها اما «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا بود؛ کسی که در میان بهت و ناباوری همگان قدم در کاخ سفید گذاشت و یک تنه مناسبات و گفتمان جهانی را به طرزی ناامیدکننده تغییر داد و سالی را که گذشت به یکی از بدیُمن ترین سال‌های اخیر آمریکایی ها بدل کرد. سرتق بازی های ترامپ اما به نفع چینی ها تمام شد و آنها نه تنها جایگاه خود را به عنوان قدرت دوم جهان تثبیت کردند، بلکه گامی بلند در جهت ابرقدرتی جهان برداشتند. اگر تا پایان سال ٩٤ آمریکا و چین، قدرت‌های بزرگ جهانی بودند و روسیه برای سال ها به اغما رفته بود، در سال گذشته تمامی این معادلات بر هم ریخت و روس ها به پای ثابت و تأثیرگذار مناسبات منطقه ای تبدیل شدند. روسیه در رتبه بندی قدرت نظامی در سال ٢٠١٦ هم پیشرفت خوبی داشت و «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه توانست کشور را از سقوط اقتصادی و باتلاق نظامی بیرون بکشد.
اما اروپایی ها مانند شهروندان ایالات متحده روزهای هولناکی را سپری کردند؛ از «برگزیت» می توان به عنوان بزرگ ترین ناکامی قاره سبز نام برد. شوک سرازیرشدن مهاجران به مرزهای اروپایی هم معادلات را در این منطقه از جهان بر هم ریخت. هرچند در ابتدای این هجوم، قدرت آلمان یکباره افزایش یافت اما رفته رفته با آشکار شدن اختلافات در زمینه نوع سهمیه بندی پذیرش پناهندگان در کشورهای اروپایی، قدرت و نفوذ آلمان در بین کشورهای اروپایی رنگ باخت.
اوضاع کشوری که یک پایش در اروپاست و پای دیگرش در آسیا هم چندان سروسامانی نداشت؛ وقوع کودتا در ترکیه یکی از مهم ترین اتفاق های سال گذشته بود که نه تنها سیاست داخلی این کشور را تحت تأثیر قرار داد، بلکه باعث تغییر نقش آنکارا در مناسبات منطقه ای شد. در پی این کودتا بود که ناگهان شاهد نزدیکی ترکیه با روسیه و سپس ورود جنگ افزارهای ترکیه به سوریه شدیم. اهالی خاورمیانه در سالی که گذشت آن چنان روزهای خونین و سیاهی را سپری کردند که نمی توان چشم انداز امیدوارکننده ای برای پایان آن متصور شد و بی تردید ترور نقطه مشترک تمامی این رویدادها بود. موفقیت حملات علیه داعش برای ریشه کن کردن آنها در «موصل» و «رقه» جزء مهم ترین رویدادهای سال آینده خواهد بود؛ هرچند شکست یا به بن بست رسیدن استرات‍ژی های جهانی، داعش را به قدرتی منطقه ای تبدیل خواهد کرد تا روزنه‌های امید برای نابودی این گروه تروریستی برای همیشه از بین برود.
داعش هنوز و پس از چهار سال در عراق و روسیه یکه تازی می کند و در آن سوی جهان هم راست های افراطی با یکدیگر متحد شده اند تا در نبود جایگزینی شایسته، به پایه های لرزان دموکراسی حمله کنند و در صورت توان، نظمی نوین را پایه گذاری کنند. این البته سناریویی با نگاهی بدبینانه است، اما چگونه می توان در بن بست کنونی از امید دم زد.
