سوءتفاهم در فهم سخنان رئیس جمهور پیش آمد/حکومت بدون رای و اقبال مردم امکان تحقق ندارد

سرویس سیاسی خرداد/ محمد صالح محلوجی: «در مقدمه قانون اساسی در جمهوری اسلامی به صراحت حق تعیین سرنوشت به مردم سپرده شده است، در حقیقت مشروعیت نظام جمهوری اسلامی بر اساس رای مردم بوده است. امام خمینی «ره» در 29 دی ماه  سال 66 در پاسخ این  سوال که چه مناسبتی میان ولایت و ائمه  وجود دارد بنیانگذار انقلاب اسلامی بسیار صریح فرماید ولایت فراگیر است اما تولی ولی  مسلیمن نیز به  رای اکثریت مردم بستگی دارد حتی در صدر اسلام نیز این چنین عمل می شد.» اینها بخشی از نظرات غلامرضا ضریفیان معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات پیرامون چالش های اخیر بر سر اظهارات رئیس جمهوری در باب مبنای حکومت داری در نگاه امیر مومنان علی علیه السلام است. طی روزهای اخیر سخنرانی رئیس جمهور در مورد اینکه مبنای حکومت امام  علی « ع» رای و نظر مردم بوده است با واکنش ها و تعابیر بسیاری روبرو شد. در این راستا خرداد با غلامرضا ظریفیان فعال سیاسی اصلاح طلب و معاون وزیر علوم دولت اصلاحات به گفتگو پرداخته است که آن را در ادامه می خوانید:

از سخنان روزهای اخیر رئیس جمهور برداشت ها و سوء تعبیرهای گوناگونی به عمل آمد. در حقیقت مجموعه برداشت ها و  موضع گیری ها به نوع نگرش جامعه نسبت به امامت و ولایت باز می گردد. پس از انقلاب نیز شاهد دو نوع نگرش نسبت به حکومت و ولایت بودیم بنابراین باید اذعان داشت که سخنان رئیس جمهور روحانی مورد سوء تفاهم قرار گرفت. حتی پس از آن که رئیس جمهوری خود در سخنانش تصریح کرد که مقصودش از سخنان اخیر در مورد « رای مردم مبنای حکومت علی بود» چیست؛ همچنان شاهد واکنش های مختلف و تعابیر گوناگونی در محافل سیاسی کشور نسبت به آن بودیم اما در مورد حکومت امام علی علیه السلام، بدیهی است که شیعیان معتقدند که ایشان منصوب از سوی خداوند است، بنابراین مساله ولایت امیرالمومنان روشن است. حتی اگر عده ای نیز نپذیرند که علی « ع » امام است بازهم در امامت او خدشه ای وارد نمی شود. امامت جایگاه و شان ویژای است که بخشی از آن الهی و بخشی نیز اکتسابی است بنابراین نظر و رای مردم در شرایط امام تاثیری ندارد اما هنگامی که امام می خواهد نقش اداره جامعه را بر عهده بگیرد شرایط متفاوت است. 

در دو مساله حکومت و ولایت تفاوت هایی وجود دارد. برای توضیح بیشتر باید اذعان داشت که رسول خدا (ص) که سرپرست و ولی امر مسلمین بوده و به اختیار او ولی امر مسلمین انتخاب می شد اما وقتی ایشان می خواستند مسئولیت سیاسی و اجتماعی جامعه را بر عهده بگیرند در مکه مردم به ایشان رجوع نکردند در مدینه مردم نسبت به ایشان اقبال نشان دادند و سپس پیامبر مسئولیت حکومت بر مردم را بر عهده گرفت. پیامبر در همه  اقداماتی که درصدد انجام آن بودند با مردم مشورت کردند و از آنها بیعت خواستند. بنابراین، مساله مذکور بیانگر این مهم است که حکومت بدون رای و اقبال مردم امکان تحقق ندارد. حتی پیامبر اکرم نیز که ولایت تام مسلمین را بر عهده دارد بدون رضایت و اقبال مردم مسئولیت مدیریت جامعه را بر عهده نمی گیرد.در این زمینه نیز آیات روشنی مبنی بر اینکه « تو حق سیطره برآنها را نداری و اجبار کننده نیستی » در قرآن آمده است. بر این اساس حکومت رسول خدا و امیرالمونین بدون رای و نظر مردم تحقق پیدا نمی کرد. به  همین دلیل آنچه که رئیس جمهوری بر آن تاکید ورزید بر همین اساس بود. حتی در نهج البلاغه به نقل از امیرالمنان نیز آمده است« اگر شما نبودید من این مسئولیت را نمی پذیرفتم» و در جایی دیگر از نهج البلاغه به  نقل از  علی «ع» آمده است « حکومت از آن مردم است» امیرالمومنان همواره در مورد همه مسائل با  مردم مشورت می کردند و رضایت آنها را در نظر داشتند. بنابراین امیر الومنان با وجود اینکه شیعیان به ولایت تامه امیرالومنان معتقد هستند اما در تحقق حکومت سیره اش رای و انتخاب مردم بود. بنابراین سخنان رئیس جمهور در این مورد کاملا روشن بود. 

در مقدمه قانون اساسی در جمهوری اسلامی به صراحت «حق تعیین سرنوشت را در اختیار مردم سپرده است» در حقیقت مشروعیت نظام جمهوری اسلامی بر اساس رای مردم بوده است. امام خمینی «ره» در 29 دی ماه  سال 66 در پاسخ این  سوال که چه مناسبتی میان ولایت و ائمه وجود دارد؛ امام بسیار صریح می فرماید ولایت فراگیر است اما تولی ولی مسلیمن نیز به  رای اکثریت مردم بستگی دارد، حتی در صدر اسلام نیز این چنین عمل می شد. مقام معظم رهبری در سخنرانی های  نماز جمعه خود و در سایر بیانات خود بسیار صریح و شفاف اعلام کردند« امیرالمومنان که خود را منصوب پیامبر و صاحب حق واقعی برای زمامداری می دانند آنگاه که کار به رای مردم می کشد امیرالمومنان مسئولیت جامعه را به عهده می گیرد. بیعت در نظام اسلامی یک شرط برای حقانیت اسلام است» 

× بنابراین با توجه به مسائل مذکور می توان نگاه رئیس جمهور را نسبت به حکومت امام علی درست دانست؟

قبل از هر چیز باید اذعان داشت هر یک از عبارت جمهوریت و اسلامیت مورد  توجه قرار نگیرد جمهوری  اسلامی آسیب خواهد دید. هیچ یک از دو عبارت جمهوریت و اسلامیت امکان تفکیک از یکدیگر را در نظام ما ندارد. به همین دلیل نگاه رئیس جمهور در مورد اینکه مبنای حکومت علی «ع » درست و همخوان با آموزهای اسلامی و اصول قانون اساسی است و سیره بنیانگذار و رهبر انقلاب است.