به گزارش خرداد به نقل از ایسنا، یوسف مولایی استاد دانشگاه و حقوقدان در نشست بررسی برجام به مناسبت سالروز توافق هسته‌ای که روز چهارشنبه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، با بیان این‌که در چارچوب ساختار موجود جامعه بین‌الملل می‌توانیم با مسائل از دو طریق مسالمت‌آمیز یا تکیه بر قدرت نظامی اقدام کنیم، گفت: قدرت‌های بزرگ با استفاده از خلاء‌های قوانین بین‌المللی به راحتی از قدرت نظامی خود برای پیشبرد اهداف‌شان استفاده می‌کنند و حقوق بین‌الملل هرگز پاسخگوی درخواست‌های حق‌طلبانه کشورهای جهان سوم نبوده است.
مولایی با بیان این‌که اقدام متقابل یکی از روش‌های برخورد در حقوق بین‌الملل است گفت: در این چارچوب پیش‌بینی می‌شود که ناقض حقوق بین‌الملل را وادار کنیم تا رفتارش را تصحیح کند اما همین کار هم بدون داشتن قدرتی که به آن معنا دهد، عملی نیست.
این استاد دانشگاه با اشاره به تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران گفت: ما می‌توانیم در مقابل تحریم‌های آنها تمامی کشورها، شرکت‌ها و افرادی که با آمریکا کار می‌کنند را تحریم کنیم و مانع از ورود آنها به ایران شویم، اما اگر امکان مادی این کار را نداشته باشیم به لحاظ اقتصادی و نظامی نمی‌توانیم اقدام مناسبی داشته باشیم.
وی گفت: ما بیش‌ترین آسیب را نه از تحریم‌های بین‌المللی بلکه از تحریم‌های یک جانبه آمریکا متحمل شدیم و با وجود آنکه برای اقدام متقابل در این خصوص دستمان به لحاظ حقوقی باز بود، اما به لحاظ سیاسی نمی‌توانستیم همان کاری که آمریکا با ما انجام داد را انجام دهیم.
این حقوقدان با بیان این‌که موافقان و مخالفان برجام دغدغه امنیت و منافع ملی دارند، اظهار کرد: نمی‌توان گفت که موافقان و مخالفان لزوما به دنبال از بین بردن منافع هستند بلکه آنها از نگاه خود آن را دنبال می‌کنند، اما آنها که مخالف برجام هستند پیشنهاد دهند که اگر از برجام خارج شویم گزینه بعدی چیست؟ به نظر من جنگ است.
وی با اشاره به مواردی که ایران از آمریکا در مجامع بین‌المللی شکایت کرده است، به شکایت ایران از آمریکا در موضوع حمله به هواپیمای ایرباس پرداخت و افزود: ما در این مورد به دنبال احقاق حق‌مان بودیم و در نهایت به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کردیم اما بعد از مدتی کشاکش به این تشخیص رسیدیم که اگر کار در دیوان ادامه یابد، نتیجه‌ای نخواهد داشت بنا بر این وارد معامله با آمریکا شدیم و بر همین اساس توانستیم مقادیری خسارت را دریافت کنیم. از این رو معتقدم حتی در موضوعات حقوق بین‌الملل موضوعات سیاسی بسیار دخیل هستند و نمی‌توان به راحتی قضاوت کرد.
مولایی گفت: باید همه داشته‌های خود و طرف مقابل را در نظر بگیریم و ببینیم براساس شاخص‌ها آیا گزینه بهتری می‌توانستیم داشته باشیم یا نه؟
این استاد دانشگاه تاکید کرد: ما نمی‌توانیم هر تفسیری را به میل خود از یک سند بین‌المللی ارائه دهیم بلکه باید در چارچوب الگوی سیاسی و حقوقی به آن نگاه شود. در بحث ضمانت اجرای برجام کمیسیونی برای بردن شکایات طرف‌ها نسبت به نقض این توافق پیش‌بینی شده است. از نظر من وجود این کمیسیون یک نقطه قوت است در حالی که شاید آقای متقی آن را نقظه ضعف تعبیر کنند.
وی ادامه داد: آمریکا به راحتی می‌تواند به عنوان یک ابر قدرت برجام را نقض کند و ایران یا کشور دیگری نمی‌تواند جلوی او را بگیرد. اما این‌که یک کمیسیون در اینجا پیش‌بینی می‌کند که ظرفیت بین‌المللی آمریکا را در آن واحد محدود کند، یک نقطه قوت است. در حالی که آمریکا می‌تواند با اراده خود به راحتی از برجام خارج شود.
مولایی گفت: برای حل و فصل اختلافات مگر چند گزینه داریم که بتواند قدرت کشوری مثل آمریکا را محدود کند. بنا بر این معتقدم کاربرد کمیسیون رسیدگی به شکایات در برجام قابل تامل است. شناسایی یک عمل خلاف در چارچوب سندی بین‌المللی اعتبار آن بازیگر ناقض تعهدات را زیر سوال می‌برد و همین که آمریکا ناقض برجام شناخته شود، اعتبارش در دنیا زیر سوال می‌رود؛ شاید آمریکا با این مساله مشکلی نداشته باشد، اما حتما هزینه‌ای در سطح افکار عمومی و سیاسی خواهد داشت برایش که می‌تواند آمریکا را حتی از پای در آورد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: باید برجام را سندی بدانیم که جامعه جهانی طرف آن است و نباید صرفا آن را به توافقی میان ایران و آمریکا خلاصه کنیم.
وی با اشاره به برخی انتقادات مبنی بر این‌که برجام توسط ایران نوشته نشده است و قدرت‌های دیگر به راحتی در آن اعمال نفود کرده‌اند، گفت: شما یک قرارداد معمولی میان دو شرکت ایرانی و خارجی به من نشان دهید که یک حقوقدان ایرانی قادر به نوشتن متن آن باشد. باید در این زمینه به امکانات و محدودیت‌هایمان توجه کنیم. معتقدم ما در برجام بهترین‌ها را انتخاب کردیم و ظرفیت ملی‌مان هم فعال شد و به خوبی عمل کردیم. شاید ما در چارچوب رفتار بین‌الملل انتقادات زیادی به این سند وارد کنیم، اما باید به این موضوع منصفانه و در ظرف زمان و مکان و مقدورات محذورات توجه کرد.
