اقتصاد ایران نیاز به جراحی دارد/سازمان برنامه جلوی ریخت و پاش را بگیرد/سازمان برنامه مسئول توسعه است/دولت به شدت فربه شده/فارغ التحصیلان درجه 3 سیستیم اداری کشور را اداره می کنند

سرویس سیاسی خرداد- ساناز قاسمی: آسیب های اقتصاد ایران شاهنامه ای است که پایانی ندارد؛ اقتصادی که طی سالهای اخیر پزشکان و جراحان اقتصاد هر یک برای درمان آن داروهایی بسیاری تجویز کردند. نمونه اخیر آن نامه 70 تن اقتصادان به رئیس جمهور بود. بر این اساس از آنجا که طی انتخابات اخیر حل مشکلات اقتصاد ایران به عنوان یکی از مهمترین مطالبات جامعه از رئیس جمهور مطرح شد و روحانی خود نیز بارها بر ضرورت حل آن در دولت دوازدهم تاکید ورزید امروز این ابهام وجود دارد که آیا وزرای پیشنهادی رئیس جمهور در وزراتخانه های اقتصادی می توانند مشکلات اقتصاد ایران را حل کنند؟! در راستای ضرورت های اقتصاد ایران در دولت دوازدهم و چشم انداز آن «خرداد نیوز» با مهدی پازوکی اقتصاددان و استاد دانشگاه به گفت و گو پرداخته است که در ادامه آن را می خوانید.

×امروز اقتصاد ایران با چالش های بسیاری دست و پنجه نرم می کند از این رو، ضرورت های اقتصادی دولت دوازدهم باید چه باشد؟

موارد مختلفی باید در دولت دوازدهم مورد پیگیری قرار بگیرد. چالش های بسیاری مانند کاهش نرخ بهره بری در اقتصاد ایران، تعدد نرخ ارز، بدهی دولت به سیستم بانکی، بحران آب، محیط زیست، بیکاری اقتصاد ایران را تهدید می کند. بنابراین حل و رفع مشکلات مذکور تیم هماهنگ و برخوردار از دانش اقتصادی را می طلبد. تیم اقتصادی دولت باید با تصمیمات خردمندانه و بر اساس مبانی به حل مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه ایران بپردازد. بانک مرکزی، سازمان برنامه، وزارت اقتصاد و دارایی باید با یکدیگر هماهنگ باشند تا بتوانند با یکدیگر بر مشکلات اقتصادی کشور فائق آیند. در این میان بیش از هر چیز، نقش اساسی را سازمان برنامه و بودجه ایفا می کند. این سازمان به عنوان آرشیتکت اقتصاد ایران، راهبری توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را بر عهده دارد. به عبارت ساده تر سازمان برنامه مسئول توسعه کشور است. یکی از چالش هایی که از دولت دهم به دولت یازدهم به ارث رسید و همچنان کشور با این چالش دست و پنجه نرم می کند، بی انضباطی اقتصادی است. بی انضباطی اقتصادی مشتمل از بی انضباطی پولی و مالی است که به وضوح در سیتسم بانکی قابل ملاحظه است. بدهی فزآینده ای از سوی بخش دولتی و خصوصی وجود دارد که باید پرداخت شود. بنابراین اصلاح سیستم بانکی، رفع بی انضباطی پولی، سامان بخشیدن به بی انضباطی های اداری در رفع مشکلات اقتصادی ایران موثر است.

×اگر سامان بخشیدن به بی انضباطی های اداری در حل مشکلات اقتصادی ایران اثرگذار است، تحقق این مهم در دولت دوازدهم چگونه امکان پذیر خواهد بود؟

امروز به جای جذب نخبگان و فارغ التحصیلان از دانشگاه های معتبر به دلیل حاکمیت رابطه بر ضابطه، فارغ التحصیلان از دانشگاه های درجه سه، سیستم اداری کشور را اشغال کردند. بنابراین یک سازمان امور اداری کارآمد باید مشکلات استخدام و بی انضباطی در سیستم اداری را حل و فصل کند. به هر روی امروز سیستم اداری کشور در دست تندروها و یا مخالفان دولت نیست. به همین دلیل لازم است که دولت از یک تیم کارشناسی قوی برای سامان بخشیدن به امور اداری و استخدامی کشور و تحول در آن کمک بگیرد. نیروهای بسیاری به دلیل رابطه در ریاست جمهوری استخدام شدند که در آینده برای دولت مشکل ساز خواهند شد. ایران نیاز به نیروهای انسانی توانمند و کارآمد دارد و این مهم زمانی امکان پذیر است که دولت در طول برنامه ششم توسعه اصلاحات ساختاری را محقق کند.

×یکی دیگر از آسیب های اقتصاد ایران بی انضباطی پولی است راه حل انضباط پولی در اقتصاد ایران چیست؟

امید می رود که سازمان برنامه و بودجه با کیاست و درایت جلوی ریخت و پاش های مالی در دولت را بگیرد. دولت طی سالهای اخیر به شدت بزرگ شده است. بودجه جاری دولت از حدود 100هزار میلیارد تومان در سال 1391 به 254 هزار میلیارد افزایش یافته است. در حالیکه افزایش بودجه جاری باید در حد و اندازه افزایش حقوق سالانه کارکنان دولت باشد. دولت به هر میزان که ژبزرگ تر شود فشار اقتصادی بر کشور بیشتر خواهد شد. به عبارتی بزرگ تر شدن دولت رابطه مستقیمی با فساد اقتصادی دارد. بنابراین کشور برای کاهش فساد و انضباط مالی نیاز به دولت کوچک، چابک و کارآمد دارد.

× چگونه می توان جلوی افزایش بودجه جاری را در کشور گرفت؟

به طور مثال مجمع تشخیص یک موسسه تحقیقات استراتژیک دارد که وجود این موسسه ضروری نیست و از سویی برای کشور هزینه ساز است در حالیکه سازمان برنامه و بودجه چنین موسسه ای ندارد. از سویی ستاد انقلاب فرهنگی به شدت فربه شده است و دبیر خانه این ستاد امروز در حد و اندازه یک وزراتخانه است. بنابراین دولت کوچک، کارآمد و چابک می تواند جلوی این بریز و پاش ها را بگیرد. اقتصاد ایران نیاز به جراحی دارد و جراحی نیز درد دارد. بنابراین فعالان اقتصادی و همه نخبگان باید به دولت کمک کرده و دولت در مقابل باید بهترین و کارآمدترین نیروها را جذب کند.

× با وجود وزرای انتخابی رئیس جمهور در وزراتخانه های اقتصادی، چشم انداز اقتصاد ایران چه خواهد بود؟

محدودیت های رئیس جمهور قابل درک است. اما اگر روحانی مشاوران قوی ای داشت به طور قطع می توانست تیمی مطلوب تر و کارآمد تر انتخاب کند. در واقع نیمی از کابینه به مفهوم واقعی کارآمد، باتجربه و موفقند اما در برخی از وزارتخانه ها مانند اقتصادی، رئیس جمهور می توانست از نیروهای کارآمدتری استفاده کند.