مهدی مطهرنیا در گفتو گو با خرداد:
چالش جدی روحانی متفاوت شدن ادبیات سیاسی آمریکاست/منطقه به پیچ خطرناک تصمیم گیری نزدیک شده است/سفر این دوره روحانی اهمیت بالایی دارد
سفر روحانی با توجه به تحولات داخلی، منطقه ای و جهانی به طور معناداری صورت پذیرفته که این وضعیت معنادار متوجه ایجاد یک فضای ارتباط مجدد در قالب برجام با ایالات متحده آمریکاست. مدتهاست ترامپ جای اوباما را گرفته است گویی که محمود احمدی نژاد جای محمد خاتمی را گرفته باشد لذا زبان و ادبیات سیاسی در تعامل با ایالات متحده آمریکا نیز متفاوت شده است.
سرویس سیاسی خرداد- ساناز
قاسمی: سفر رئیس جمهور روحانی به نیویورک با هدف شرکت و سخنرانی در مجمع عمومی سازمان
ملل متحد این بار با توجه به مخالفت ها و تبلیغات منفی آمریکا علیه ایران و برجام،
حجم مطالبات جامعه ایران در رابطه با روابط سازنده ایران با جهان، ترغیب سرمایه
گذاران خارجی برای حضور در ایران و بحران های منطقه ای و جهانی از اهمیت بالایی برخوردار
است. علاوه بر این، سفر رئیس جمهور به
نیویورک در شرایطی صورت گرفت که سخنرانی روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان
نخستین سخنرانی او در دولت دوازدهم به شمار می رود از سویی سخنرانی ترامپ نیز با
توجه به اینکه زمان زیادی نیست که به عنوان رئیس جمهور آمریکا وارد کاخ سفید شده
است، نخستین سخنرانی او در مجمع عمومی سازمان ملل محسوب می شود. در این راستا «خردادنیوز» با مهدی مطرنیا
استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین الملل به گفتگو پرداخته است که در ادامه آن
را می خوانید.
سفر روحانی به نیویورک چه تفاوتی با ادوار گذشته دارد؟
روحانی سیاستمداری عملگرا بوده و بسیار سیاس با مسائل برخورد می کند. او در نقطه ای از جغرافیای زمانی در ایران پس از انقلاب به ریاست جمهوری رسیده است که تحولات در لایه های زیرین جامعه ایران بسیار بالاست و این تحولات سخت تحت تاثیر دگرگونی های منطقه ای و گشتاورهای بین المللی است. بنابراین در دور دوم ریاست جمهوری روحانی، نخستین سفر رئیس جمهور برای سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به این دلیل اهمیت جدی پیدا می کند که او توانسته است در دور نخست برجام را به سامان برساند و برای انجام تعهدات ایران در قبال برجام علیرغم دلواپسی ها و مقاومت های فرا دولتی در درون ساختارهای قدرت موجود در نظام جمهوری اسلامی، اقدام به مفاد برجام را به خوبی مدیریت کند. از سویی باید بپذیرفت که در ایران ما در بافت موقعیتی ناشی از گذار انقلاب اسلامی به دهه چهارم پیروزی و ورود به یک دهه بسیار مخاطره انگیز و حیاتی قرار داریم که درآن نسل نخست انقلاب خواه و ناخواه در لایه های قدرت باید به واگذاری میراث ناشی از انقلاب اسلامی بپردازند و او باید نقش کلیدی در این زمینه ایفا کند. از منظر داخلی این وضعیت تا حدودی برای حسن روحانی از یک سو فرصت و از سویی می تواند محدود کننده باشد. علاوه بر آن در بعد منطقه ای وضعیت تصمیم گیری ها پرهزینه شده است؛ در سوریه، یمن، لبنان، عراق، شمال کردستان عراق و همچنین در ارتباط با بسیاری از مسائل موجود در بعد منطقه ای با مرکزیت ایران به تدریج به پیچ خطرناک تصمیم گیری نزدیک می شوند، مضاف بر آن در بعد بین المللی نیز دوران گذار سنگین و ثقیل شده است و برای عبور از دوران گذار در نظام بین الملل به نظم جدید تا حدود بسیاری می توان اذعان داشت که صبر لایه های گوناگون مردم یعنی توده ها در حوزه های مختلف بین المللی و حتی نخبگان محدود شده است. در آغاز سال 2020 میلادی جهان به گونه ای در انتظار نظم مجدد در لایه های برونی و زبرین نظام بین الملل از منظر هندسه جهانی قدرت است. در کنار این سه لایه سفر روحانی در چنین وضعیتی به طور معناداری صورت پذیرفته که این وضعیت معنادار متوجه ایجاد یک فضای ارتباط مجدد در قالب برجام با ایالات متحده آمریکاست. مدتهاست که ترامپ جای اوباما را گرفته است گویی که محمود احمدی نژاد جای محمد خاتمی را گرفته باشد لذا زبان و ادبیات سیاسی در تعامل با ایالات متحده آمریکا نیز متفاوت شده است.
روحانی با توجه به تغییر ادبیات آمریکا در رابطه با مشکلاتی مانند مخالفت های ایالات متحده با برجام و به طور کل دیپلماسی عمومی باید چه کار کند؟
تلاش جدی رئیس جمهور به نظر باید در مسیر احیای یک تعامل سازنده و موثر بر اساس دکترین دولت دوازدهم درعرصه سیاست خارجی باشد. از سویی یکی از چالش های فراروی ایران در نظام بین الملل، ایالات متحده آمریکاست. سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نخستین سخنرانی جدی او در ارتباط با ایران و کره شمالی و همچنین مسائل دیگر بین المللی مانند سوریه خواهد بود. نوع ادبیات ترامپ تا حدود بسیاری مشخص است ادبیاتی که مبتنی بر پست نو محافظه کارانه است اگرچه تلاش خواهد شد تا ادبیات او در سازمان ملل متحد تا حدود بسیاری تلفیق پیدا کند. اما به نظر می رسد در عرصه بیان نکات متفاوت میان ایران و آمریکا ادبیات حسن روحانی در مقایسه با ادبیات ترامپ و نوع موضع گیری های روحانی در تطبیق با ادبیات ترامپ سنجیده خواهد شد به همین دلیل این سفر اهمیت جدی تری پیدا می کند.
به عنوان سوال آخر، رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل باید درباره چه مسائلی سخن بگوید؟
معتقدم آنچه که باید برای روحانی اهمیت داشته باشد مسائل منطقه ای و سپس بین المللی و در نهایت اعلام مواضع ایران در عرصه سیاست خارجی خود در هر دو بعد بین المللی و منطقه ای است چراکه آنچه در ارتباط با ایران بیش از هر چیز مطرح است، مواضع ایران در این دو جبهه است. اگرچه نوع رفتار ایران با نیروهای منتقد در داخل کشور و نیز در حوزه منطقه ای و بین المللی محل چالش و نقد تحرکات ساختار قدرت در ایران است اما رئیس جمهور باید در باب این مساله نیز مواضع خود را در نشست رسمی مجمع عمومی سازمان ملل مطرح و یا با آمادگی کامل نسبت به پرسش های خبرنگاران پاسخگو باشند.
