چرا بعضی معتاد می شوند؟

سرویس اجتماعی خرداد: اعتیاد را عادت كردن، خو گرفتن، و خود را وقف عادتی نكوهیده كردن معنا كرده اند; همچنین وادادگی در برابر ماده مخدّری كه از نظر جسمی و  یا اجتماعی زیان آور شمرده می شود، اعتیاد عنوان می گردد. در سال ۱۹۵۰ سازمان ملل متحد تعریف زیر را برای اعتیاد به مواد مخدر ارائه كرد: «اعتیاد به مواد مخدّر عبارت است از مسمومیت تدریجی یا حادی كه به علت استعمال مداوم یك دارو اعم از طبیعی یا تركیبی ایجاد می شود و به حال شخص و اجتماع زیان آور است.».
علل گرایش به اعتیاد را می توان در سه حیطه فردی، اجتماعی و خانوادگی مورد بررسی قرار داد. مشكلات روانی، كنجكاوی، ضعف اراده، فرار از زندگی تكراری، بی توجهی به مسئولیت های فردی، ضعف عاطفه، عصبی بودن، به هم خوردن تعادل روانی، انگیزه های درمانی، و شخصیت نابهنجار فرد، مهم ترین علل فردی گرایش به اعتیاد هستند. دربخش علل خانوادگی می توان به كمبود محبت در خانواده، تبعیض بین فرزندان، آزادی بی حد، محدود كردن افراطی فرزندان، رفاه بیش از اندازه اقتصادی در خانواده، فقر، و نابسامانی های خانواده  اشاره كرد. همچنین برخی از علل اجتماعی گرایش به اعتیاد عبارتند از: در دسترس بودن مواد مخدّر، بیكاری، نابرابری های اقتصادی و اجتماعی، بی توجهی به مقرّرات جامعه، ضعف نیروی كار جامعه، بی نظمی و بی اعتمادی در جامعه، محیط جغرافیایی و محله زندگی نامناسب، ضعف قوانین و ضعف اجرای آن، دوست ناباب، و ضعف دینداری در جامعه.
با توجه به آنکه كه دامنه علل گرایش به اعتیاد و دامنه و گستردگی عوارض ناشی از آن بسیار وسیع و فراگیر است، پیشگیری، شناسایی و از بین بردن علل گرایش به اعتیاد ضروری است. در زمینه پیشگیری سه موضوع «انسان اعتیادپذیر»، «محیط اعتیادساز» و «عامل اعتیاد» را باید در نظر گرفت. در نتیجه، برای پیشگیری باید با توجه به ریشه اعتیاد در زمینه ها و موارد خاص با درایت تمام، دست كم، یكی از این علل را حذف كرد تا زنجیره اعتیاد از هم بپاشد.
پیشگیری از اعتیاد باید در دو جهت مورد توجه قرار گیرد: طرف تقاضا و طرف توزیع. هر كدام از این دو جهت ویژگی های مخصوص به خود را دارند. راهكارهای پیشگیری از عرضه كننده، مجموعه فعالیت هایی است كه از منبع تولید تا مصرف كننده را در برمی گیرد. بخش دیگر، كه مربوط به فرد معتاد (تقاضاكننده) است، جنبه وسیعی دارد. از این رو، ضروری است كه عوامل مستعدكننده گرایش به مواد مخدّر نظیر نابسامانی های خانواده، دوستان بد، مدرسه، و محل زندگی نامناسب مورد توجه قرار گیرند.
با توجه به مطالبی که گفته شد می توان اعتیاد را نوعی وسوسه و هوس روانی برای تجدید خاطرات لذت بخش گذشته و یا فرار از یک فشار درونی و یا بیرونی  تعریف کرد. بنابراین برای رهایی از اعتیاد که  یک وسواس فکری- در فرد ایجاد می کند و از نظر منطقی اجازه  تفکر را از فرد می گیرد، باید زمینه های این ابتلای فکری را از میان برداشت تا فرد بتواند با بازیابی خود، بر مواد افیونی چیره گردد.