کاتالونیا و بحرانی جدید برای اسپانیا
خرداد:همه پرسی استقلال کاتالونیای اسپانیا و ادعای نتیجه 90 درصدی آری، روز یکشنبه نهم مهرماه در حالی برگزار شد که دولت مرکزی به ریاست «ماریانو راخوی» به شدت با برگزاری آن مخالفت کرده و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از برگزاری آن بکار برده بود.
به گزارش خرداد به نقل از ایرنا، رای گیری استقلال کاتالونیا که ازسوی جدایی طلبان فراخوان شده بود، با شرکت 2 میلیون و 260 هزار تن از 5 میلیون جمعیت این استان، در میان درگیری ها و زد و خورد با پلیس ضد شورش برگزار شد. پلیس ملی و نیروهای ژاندارمری اعزامی به کاتالونیا، به دستور دیوان عالی این کشور، اکثر شعبه های اخذ رای را پلمپ و صندوق های رای را ضبط کرد.
در همین راستا، روزنامه رسمی «ال پاییس» در گزارشی نوشت: نتیجه همه پرسی استقلال کاتالونیا، رای 90درصدی «آری» به استقلال و 7.87درصدی «نه» به آن بود. همه پرسی که نزدیک به 42 درصد جمعیت این استان در سایه جدال های خیابانی میان مردم و نظامیان و زخمی شدن 844 نفر، در آن شرکت کردند.
روزنامه رسمی «لا ونگوآردیا» هم سخنان «کارلس پیگدمونت» رییس دولت کاتالونیا و برگزار کننده این همه پرسی را منتشر کرد که در آن داشتن یک کشور مستقل را حق شهروندان این استان عنوان کرد. به نوشته این روزنامه، پیگدمونت در یک نطق تلویزیونی اظهار داشت: «در این روز رنج و امید، شهروندان کاتالونیا حق داشتن یک دولت مستقل در قالب یک جمهوری را بدست آوردند. از این رو دولت من در چند روز آینده نتیجه رای گیری امروز را به پارلمان کاتالونیا می فرستد، جایی که محل تبلور حق حاکمیت مردم است تا بر اساس قانون همه پرسی اقدام شود.»
بر اساس قانون همه پرسی، 48 ساعت پس از رای گیری بطور یکجانبه استقلال این منطقه اعلام می شود اما مشخص نشده که حداقل تعداد شرکت کنندگان در همه پرسی باید چه تعداد باشد تا نتیجه همه پرسی معتبر تلقی شود.
خودمختاری این منطقه در قانون اساسی سال 1978 اسپانیا به رسمیت شناخته شده و جنبش کاتالانیسم به عنوان جنبشی فرهنگی، زبانی و حتی سیاسی، یکی از مهمترین روندهای استقلال طلبانه در اروپا را تشکیل می‌دهد. این جنبش به مانند سایر جنبش‌های فرهنگی در اروپا از اوایل قرن هجدهم میلادی شکل گرفت و تفاوت آن با سایر جنبش‌های اروپایی در آن است که کاتالان‌ها مقاومتی کم‌نظیر در طول این سال‌ها برای کسب استقلال فرهنگی، زبانی و سیاسی از خود نشان داده‌اند.
**همه پرسی یا زورآزمایی با قانون
دولت مادرید به شدت با همه پرسی روز یکشنبه موسوم به (1-o) مخالفت کرده و دادگاه قانون اساسی اسپانیا هم آن را غیرقانونی اعلام کرده است. در همین راستا، راخوی نخست وزیر اسپانیا، بلافاصله پس از اتمام زمان برگزاری همه پرسی در نطقی تلویزیونی گفت که امروز همه پرسی در کاتالونیا برگزار نشد. حاکمیت قانون در اسپانیا همچنان با قدرت پابرجاست.
به گزارش روزنامه ال پاییس، راخوی اظهار داشت: تمام تلاش خود را برای برقراری قانون بکار بردیم و نشان دادیم که دموکراسی حاکم بر کشور، عزم خود را برای دفاع از حمله ای جدی همانند همه پرسی غیرقانونی کاتالونیا جزم خواهد کرد.
وی افزود: هواداران استقلال طلب مردم کاتالونیا را برای شرکت در همه پرسی فریب دادند اما بسیاری از مردم در آن شرکت نکردند.
بر اساس گزارش های منتشر شده، در جریان این همه پرسی، پلیس در شهرهای مختلف کاتالونیا برای متفرق کردن کسانی که از صندوق ها و مراکز اخذ رای حفاظت می کردند، گلوله پلاستیکی شلیک کرده و از باتوم استفاده کرد.
همه پرسی کاتالونیا، علاوه بر همراه بودن با مخالفت دولت مرکزی، با اعتراض سراسری مردم اسپانیا روبه رو شده است که خواستار اتحاد و احترام شهروندان ایالت کاتالونیا به قانون اساسی کشور هستند. مردمی که در شهرهای بزرگ به خیابان آمدند و عنوان کردند که این تنها شهروندان کاتالونیایی نیستند که باید تصمیم بگیرند بلکه تمام اسپانیایی ها درباره چنین موضوعی رای دهند. این در حالی است که اتحادیه اروپا هنوز به این همه پرسی واکنشی نشان نداده است.
**چرایی استقلال و چرایی مخالفت با آن
ایالت کاتالونیا، با دارا بودن جاذبه های فراوان توریستی و کشاورزی مکانیزه و کارخانه های پررونق، در کنار ایالت باسک، ثروتمندترین منطقه اسپانیا به شمار می رود. استانی درآمد زا، دارای زبان رسمی و پرچم مستقل که برای دولت مرکزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین این استان، مجلس، دولت و پلیس مستقل خود را دارد و در اداره امور مربوط به آموزش، خدمات اجتماعی و بهداشتی نیز وابستگی به دولت مرکزی ندارد.
اما به گفته استقلال طلبان، یک رابطه نامساعد در توزیع منابع در کشور وجود دارد که کاتالونیا را در یک وضعیت زیان مالی مداوم قرار می دهد. در این مورد، ریاضت های اقتصادی اعمال شده بر این ایالت از سوی دولت مرکزی به دلیل بحران های سال 2010 و 2013، توسعه و پیشرفت کاتالونیا را در خطر انداخته است. همچنین در سیاست‌های مالی و دفاعی تابع دولت مرکزی است و اجازه برقراری روابط بین‌المللی با دولت‌های دیگر را ندارد.
بر همین اساس، طی سال های متمادی، مردم این خطه خواستار استقلال از دولت مرکزی بوده و از تلاش برای برگزاری همه پرسی فروگذار نکرده اند؛ موضوعی که از نگاه قانون اساسی اسپانیا، غیر قانونی است و همواره با آن، به شدت مخالفت شده است. چرا که علاوه بر کاتالونیا، استان های باسک و گالیسیا هم خواهان جدایی از این کشور هستند و در صورت همراهی دولت مرکزی با کاتالونیا، شاهد همه پرسی های دیگری و متلاشی شدن کشور خواهد بود.
بر اساس قوانین بین المللی،کاتالونیا با داشتن شرایطی همچون جمعیت دایمی، دولت مشخص و برقراری ارتباط با دیگر کشورها از طریق جذب بالای توریست، ویژگی های یک کشور مستقل را دارد اما این که متحدان اسپانیا در اتحادیه اروپا و دیگر نقاط جهان که روابط دیپلماتیک خوبی با مادرید دارند، حاضر شوند کاتالونیا را در سازمان ملل متحد به رسمیت بشناسند، موضوعی فارغ از پیش بینی است.
