نقش پدر و مادر در پيشگيري از اعتياد جوانان و نوجوانان

 واقعاً چه كاري از دست پدر و مادران براي جلوگيري از ابتلاي فرزندانشان به سوء مصرف مواد مخدر ساخته است و چه اقداماتي فرزندان آنان را از خطر اعتياد دور خواهد ساخت؟ در يافته هاي جرم شناسي اعتياد مي بينيم نخستين مرحله از اقدامات والدين، كسب آگاهي در خصوص پديده اعتياد و علل گرايش به مواد مخدر در ميان جوانان و نوجوانان است. در اين سن و سال افراد علاقه زيادي به عضويت و معاشرت با گروه هاي همسالان دارند. نخستين انحراف در زمينه نگرش به موادمخدر و تمايل به مصرف از طريق دوستان و معاشران به فرد منتقل مي شود. باورهاي غلطي مانند افزايش حافظه و ضريب يادگيري يا تاثير در لاغري يا تناسب اندام يا برطرف كردن استرس و انرژي زايي و نشاط آوري همه و همه از ادراكات غلطي هستند كه از طريق دوستان به نوجوانان منتقل مي شود. آشنايي و كسب معلومات در خصوص خصوصيات روانشناختي نوجوانان نيز از ديگر ملزومات كار والدين براي سرپرستي بهينه از نوجوانان است. مرحله دوم آشنايي با عوامل خطر مرتبط با اعتياد است. جرم شناسان عوامل خطر يا فاكتورهاي ريسك را عواملي مي دانند كه وجود آن ها با بالاتر رفتن شانس اعتياد ارتباط مستقيم دارد. عوامل اعتياد نوعاً از طريق انجام پيمايش هاي ميداني و همچنين مصاحبه با معتادان شناسايي مي شود. اين عوامل عبارت است از وضعيت ها، شرايط يا آسيب هايي كه احتمال اعتياد را افزايش مي دهند. عواملي مانند وجود پدر يا مادر يا والدين معتاد، برادران يا خواهران معتاد، دوستان معتاد، زندگي در محله ها ي آلوده به اعتياد، سابقه استعمال دخانيات، علاقه مفرط به گروه همسالان بزهكار يا منحرف، ميل مفرط به هيجان كاذب و كنجكاوي مفرط در تجربه امور ناشناخته از جمله عوامل خطر شايع در بروز اعتياد هستند. هر چه تعداد عوامل خطر در يك فرد بيشتر باشد، شانس ابتلاي وي به سوء مصرف مواد مخدر بيشتر خواهد بود.
    مطلب ديگري كه آشنايي با آن در پيشگيري كاربرد موثري دارد، مفهوم عوامل حمايتي يا به قولي عوامل صيانتي است. عوامل حمايتي درست در نقطه مقابل عوامل خطر قرار دارند و كاركرد آن ها كاهش احتمال اعتياد است. از مهم ترين عوامل حمايتي در خصوص اعتياد جوانان و نوجوانان مي توان به وجود باورهاي مذهبي عميق و ريشه دار، برخورداري از والدين حساس و دقيق، برخورداري از اوقات فراغت برنامه ريزي شده و مطلوب، برخورداري از آرامش روحي و رواني، تعامل مناسب نوجوان با والدين و افراد خانواده، توانايي «نه» گفتن در برابر خواسته هاي نامعقول، برخورداري از كرامت نفس و اعتماد به خود و همچنين برخورداري از دوستان و معاشران سالم و مناسب نام برد. با شناخت عوامل خطر و عوامل حمايتي، كار اصلي والدين شروع مي شود. آنان بايد همزمان دو كار اصلي را انجام دهند؛ از يك طرف تا مي توانند عوامل خطر را از پيرامون فرزندان خود دور كنند و از سوي ديگر عوامل حمايتي را براي فرزندانشان افزايش دهند. در واقع اعتياد به يك بيان نتيجه رقابت و زورآزمايي بين عوامل خطر و عوامل حمايتي است. والدين بايد به جنگ عوامل خطر شتافته و عوامل حمايتي را ياري دهند تا به صيانت از فرزندانشان بپردازد.
    والدين بايد بدانند يكي از اصلي ترين وظيفه آنان صيانت از فرزندانشان در برابر تهديداتي مانند گرايش به سوء مصرف مواد مخدر است. سرمايه گذاري در پيشگيري از اعتياد به مراتب بسيار ساده تر و كم هزينه تر از عذاب روحي و جسمي و همچنين دشواري هاي مرتبط با درمان و اصلاح معتادان است.

منبع: ایران