انتقاد «جمهوری اسلامی» از بودجه حوزه‌های علمیه
خرداد:انتشار اطلاعات مربوط به ردیف‌های بودجه نهادهایی که تحت عناوین مختلف فرهنگی بودجه می‌گیرند به‌ویژه آن بخش که مربوط به روحانیت و حوزه علمیه است، این روزها سوالات زیادی را در افکار عمومی به وجود آورده است. اینها سوال‌های جدیدی نیستند، از سال‌ها قبل همواره می‌پرسیدند و می‌پرسیدیم که چرا روحانیت را با وصل کردن به بودجه دولتی وابسته می‌کنید؟ ولی پاسخی نمی‌شنیدیم و یا پاسخ‌ها قانع‌کننده نبودند. حالا که ماجرا از طریق رسانه‌ها به افکار عمومی کشیده شده، باید فکری اساسی برای این موضوع کرد و نمی‌توان بی‌تفاوت از کنار آن گذشت.
به گزارش خرداد، «جمهوری اسلامی» با این مقدمه در سرمقاله شماره امروز خود نوشت: در حوزه علمیه قم، مراجع تقلیدی بودند که معتقد به استقلال روحانیت بودند و گرفتن بودجه از دولت را به شدت نهی می‌کردند. هم‌اکنون نیز بعضی از مراجع عظام تقلید بر این نکته تاکید می‌کنند که حوزه علمیه و روحانیت نباید از بودجه‌های دولتی استفاده کنند. مبنای این بزرگان همواره این بود و اکنون نیز همین است که روحانیت از آغاز موجودیت خود متکی به وجوه شرعیه‌ای بود که مردم می‌دادند و همین ارتباط اعتقادی مردم با روحانیت بود که موجب شد این نهاد، مستقل، کارآمد و سالم بماند و در مقاطع حساس بتواند در برابر انحرافات حکومتی بایستد و به رسالت دینی و مردمی خود به درستی عمل کند.
این مبنا امروز هم باید محور و اساس و معیار تامین هزینه‌های حوزه‌های علمیه و روحانیت باشد تا بتواند مستقل و قدرتمند باقی بماند. دریافت بودجه از دولت، حتی دولت اسلامی، خواهی نخواهی روحانیت را وابسته می‌کند و روحانیت فاقد استقلال نمی‌تواند به رسالت واقعی خود عمل کند. اختلافات کنونی و رویارویی‌هایی که بخشی از قشر روحانی را تا پایین‌تر از سطح احزاب سیاسی تنزل داده، محصول همین وابستگی است.
در گذشته، افرادی از روحانیین وجود داشتند که ارتزاقشان از منابع دیگری غیر از وجوه شرعیه بود، مثلا معلم یا استاد دانشگاه بودند یا کشاورزی می‌کردند و در عین حال با لباس روحانیت برای تبلیغ دین در جامعه حضور داشتند. اکنون نیز روحانیونی هستند که از طریق تدریس، قضاوت و کارهای دیگری ارتزاق می‌کنند و لباس روحانیت برای آنها وسیله‌ای برای تبلیغ دین است. این روش، نه تنها ایرادی ندارد بلکه بسیار ممدوح است و باید گسترش یابد. روحانیونی که چشمشان به دست این و آن نباشد و با کار و تلاش خودشان ارتزاق کنند، راحت‌تر و آزادتر می‌توانند حقایق را بگویند و امر به معروف و نهی از منکر کنند.
بسیاری از مراجع نیز حتی قبول کردن وجوه شرعیه از مردم را به نداشتن کوچک‌ترین توقعی از پرداخت‌کنندگان پول منوط می‌کردند و افرادی که با پرداخت پول در صدد سوءاستفاده از موقعیت و جایگاه و نفوذ مرجعیت بودند را طرد می‌کردند. امام خمینی چنین روشی داشتند و موارد زیادی در سیره عملی ایشان دیده شد که به افراد سوءاستفاده‌گر کوچک‌ترین مجالی ندادند و آنها را قاطعانه طرد کردند. قدرت فوق‌العاده امام خمینی برای مبارزه با رژیم پهلوی و جاذبه بی‌نظیر ایشان در افکار عمومی که توانستند مردم را یکپارچه به صحنه انقلاب وارد کنند و ریشه‌های استعمار و استبداد را بسوزانند و نظام جمهوری اسلامی را تاسیس کنند، نتیجه همین استقلال، مناعت طبع و حفاظت از جایگاه روحانیت و مرجعیت بود.
اگر می‌خواهیم انقلاب اسلامی استمرار داشته باشد و نظام جمهوری اسلامی پایدار بماند، باید روحانیت را با همان ویژگی‌ها حفظ کنیم. روحانیت باید مستقل باشد و برای حفظ استقلال خود نباید به بودجه دولتی وابسته باشد. تردیدی وجود ندارد که اگر حوزه‌های علمیه برای تامین بودجه خود مثل گذشته با مردم سروکار داشته باشند، مردم این کار را خواهند کرد، البته روحانیت و حوزه‌ها باید در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنند و سیره سلف صالح را که قناعت و زهد بود پیشه نمایند. مردم اگر امروز، کمتر در این زمینه اهتمام می‌کنند به این دلیل است که می‌بینند روحانیت به بودجه دولتی وابسته شده و اگر این وابستگی قطع شود، قطعا مردم با رغبت نیازهای واقعی حوزه‌های علمیه را تامین خواهند کرد. روحانیت اکنون در معرض تاریخی‌ترین امتحان است، نگذارید رفوزه شود.
در قم و تهران و بعضی شهرهای دیگر مراکزی به بهانه کارهای فرهنگی بودجه‌هایی از دولت می‌گیرند که به هیچ وجه استحقاق آن را ندارند. این مراکز اگر نباشند و هیچ کاری انجام ندهند، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. حتی می‌توانیم قاطعانه بگوییم وجود بعضی از این مراکز، مشکلاتی ایجاد می‌کند و نبود آنها بهتر است. این بودجه‌های کلان ده‌ها و صدها میلیارد تومانی به جای این مراکز اگر صرف فقرایی شود که شب‌ها با شکم گرسنه می‌خوابند، فرهنگ این کشور اصلاح خواهد شد. دولتمردان و نمایندگان مجلس که این بودجه‌ها را به این مراکز می‌دهند آیا می‌دانند که در همین کشور و حتی در همین شهرهای تهران و قم فقرایی وجود دارند که از سطل‌های زباله تغذیه می‌کنند؟ آیا می‌دانند که خانواده‌هایی در اثر فقر، در معرض فحشا قرار دارند و از این رهگذر حتی کارهای فرهنگی ده‌ها ساله این مراکز به هدر می‌رود؟
علاوه بر اینها، دولتمردان و نمایندگان مجلس قبل از آنکه مشکل اشتغال را حل کنند چگونه خود را قانع می‌کنند بودجه کشور را صرف کارهائی کنند که نسبت به رفع بیکاری بیش از یک میلیون جوان آماده کار اولویت ندارد؟ قطعاً با این بودجه‌ها می‌توان بخش عمده‌ای از مشکل بیکاری را حل کرد، مشکلی که منشاء اصلی ناهنجاری‌های فرهنگی است. واقعا چرا ما پولی را که باید صرف ایجاد اشتغال کنیم تا به‌طور طبیعی مشکلات فرهنگی ایجاد نشود، صرف کاری می‌کنیم که زاییده بیکاری است؟ بودجه امسال از دست دولت خارج شده ولی نمایندگان مجلس می‌توانند بودجه مراکز فرهنگی این چنینی را از لایحه بودجه حذف کنند و هزینه آن را صرف ایجاد اشتغال و رفع بیکاری نمایند.
در خصوص موسسه نشر آثار امام خمینی و مراکز وابسته به آن و حرم امام که این روزها به بحث داغ رسانه‌ها تبدیل شده، هر چند روزنامه جمهوری اسلامی چند سال قبل هشدار داد و البته مورد غضب هم واقع شد ولی راه حل را رجوع این موسسه به مردم و قطع وابستگی به بودجه دولت می‌دانیم. محبوبیت امام خمینی در داخل و خارج از کشور بقدری زیاد است که اگر مردم بدانند برای نشر آثار امام و آبادانی حرم ایشان به پول نیاز است، بسیار بیش از مقدار نیاز را با افتخار پرداخت خواهند کرد البته متصدیان نیز باید در تمام زمینه‌ها به ویژه حرم، شرایط ساده‌زیستی امام را رعایت کنند و از ریخت و پاش‌ها بپرهیزند.
