یک میلیون بشکه؛ نفتی که با بطری‌های آب به زباله می‌فرستیم
خرداد: دو روز پیش سازمان حفاظت از محیط‌زیست از ممنوعیت استفاده از آب بسته‌بندی شده در این سازمان خبر داد، شروعی برای مقابله با پسماندها، اتلاف هزاران میلیارد ژول انرژی و انتشار .... گاز دی‌اکسید کربن.
به گزارش خرداد ،این سازمان اعلام کرد که عیسی کلانتری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به پیشنهاد کاوه مدنی معاون آموزش و پژوهش سازمان طی بخشنامه‌ای استفاده از آب بطری را در سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع کرد.
مدنی در نامه‌ی خود ابتدا به کلانتری در ابتدا از پیامدهای استفاده از آب بسته‌بندی گفته بود و بعد ۲ پیشنهاد داده بود:
«۱- ممنوعیت استفاده از آب بطری بسته بندی در سازمان حفاظت محیط زیست و مجموعه های وابسته در سطح کشور (به جز در مناطقی که در آن ها آب شبکه لوله کشی از سوی مراجع صاحب صلاحیت و مسئول مانند ادارات بهداشت و شرکت های آب و فاضلاب برای شرب غیرمناسب اعلام شود.)
۲- دعوت از کلیه دستگاه ها و نهادهای دولتی به ممنوعیت استفاده از آب بطری به صورت داوطلبانه و ارائه پیشنهاد تصویب این ممنوعیت در هیات دولت با عنایت به توجه ویژه دولت تدبیر و امید به مقوله محیط زیست.»
بطری‌های پلاستیکی چه بلایی بر سر محیط‌زیست می‌آورند؟
این تصمیم جدید اقدامی است در راستای مقابله با آسیب‌های مختلف بطری‌های پلاستیکی بر محیط‌زیست و سلامت افراد، تجزیه یک بطری بیش از هزاز سال طول می‌کشد و اگر این بطری‌ها بسوزند مواد سمی تولید می‌کنند. همینطور تخمین زده شده است که برای ساخت ۱لیتر بطری آب، ۳لیترآب مصرف می‌شود.
آسیب دیگر این مواد به حیوانات وارد می‌شود، سرنوشت بسیاری از بطری‌ها به اقیانوس‌ها می‌رسد و این مواد سمی غذای حیوانات دریایی متنوعی می‌شوند.
با وجود این آسیب‌های زیست‌محیطی افراد زیادی از آب بطری استفاده می‌کنند به این دلیل که این بطری‌ها از آب پلاستیکی از آب لوله کشی بهداشتی‌تر است از آن استفاده می‌کنند اما تحقیقات مختلف نشان می‌دهد به علت ورود باکتری‌های بطری‌های پلاستیکی به آب بسته‌بندی، بطری‌های آب آلوده هستند.
یک میلیون بشکه‌ی نفت با بطری‌های آب به سطل زباله فرستاده می‌شوند
در کنار این پیامدهای زیست‌محیطی ساخت هر بطری یک لیتری آب، منجر به مصرف انرژی زیادی هم می‌شود، در ایالت متحده آمریکا هر هفته با مصرف بطری آب به اندازه‌ای انرژی از بین می‌رود که با آن می‌توان ۲ بار کره‌ی زمین را چرخاند.
به گفته‌ی کاوه مدنی برای تولید هر یک لیتر آب بطری، معادل 5.6 تا 10.2 میلیون ژول انرژی مصرف و معادل 165.6 گرم دی اکسید کربن تولید می شود، از سوی دیگر به گفته‌ی رسول دیناروند معاون سابق وزیر بهداشت سرانه مصرف بسته‌بندی آب در ایران حدود ۲۰لیتر است.
بر اساس این دو آمار با در نظر گرفتن جمعیت ۷۰ میلیونی و مصرف بطری‌های نیم لیتری، سالانه ۵۶۰۰ میلیارد ژول انرژی در ایران به دلیل تولید بطری‌های آب مصرف می‌شوند، این انرژی معادل انرژی تولید شده توسط ۹۱۵ هزار بشکه نفت است.
گفتنی است عبور و مرور هر خودرو در جهان به ازای هر کیلومتر چیزی حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ گرم دی‌اکسید کربن تولید می‌کند، این یعنی خرید یک بطری آب، بیش از تردد ۱ کیلومتر مسیر با خودرو دی‌اکسید کربن منتشر می‌کند.
وضعیت ایران نسبت به دیگر کشورها
البته در رابطه با میزان آب بسته‌بندی شده ایران تقریبا نسبت به دیگر کشورها وضعیت خوبی دارد، بر اساس آمار ارائه شده توسط دیناروند سالانه ۱.۴ میلیارد لیتر آب بسته‌بندی شده در ایران خریدار می‌شود، این وضعیت در دیگر کشورها اینگونه است:
ردیف | نام کشور | میزان بطری آب مصرف شده ( به لیتر) |
۱ | چین | ۳۹.۶ |
۲ | آمریکا | ۳۸.۵ |
۳ | مکزیک | ۳۱.۲ |
۴ | اندونزی | ۱۸.۳ |
۵ | برزیل | ۱۸.۲۴ |
۶ | تایلند | ۱۵.۱۶۲ |
۷ | ایتالیا | ۱۲ |
۸ | آلمان | ۱۱.۸ |
۹ | فرانسه | ۹.۱۵۸ |
۱۰ | هند | ۳.۹۵ |
برنامه کشورهای مختلف برای مقابله با بحران بطری آب
منع استفاده از بطری آب در سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایران، اولین اقدامی نبود که برای کاهش پیامدهای بحران آب در دنیا انجام شده. چندین سال است که کشورهای مختلف در مقابله با شرکت‌های تولید کننده آب بسته‌بندی شده اقدامات مختلفی انجام داده‌اند و حتی در برخی مناطق موفق شده‌اند تا فروش آب بطری را ممنوع کنند.
*بوندانون؛ اولین منطقه بدون آب بطری در جهان
در سال ۲۰۰۹ پس از رای گیری که در روستای بوندانون در استرالیا انجام شد مردم این شهر به عدم استفاده از بطری‌های پلاستیکی در راستای حفط محیط‌زیست رای دادند.
این اتفاق باعث شد تا ۲۵۰۰ مغازه‌دار و فروشگاه در سطح اين روستای كوچک از اين قانون جديد حمايت كرده و از فروختن بطري‌هاي پلاستيكي محتوي مايعاتي نظير آب و يا ديگر نوشيدني‌ها خودداري كرده‌اند، همچنین به عنوان جایگزین مسئولان این شهر تعداد آب سردکن‌های شهر را افزایش داده‌اند.
*ممنوعیت استفاده از بطری‌های آب در جلسات دولتی در هند
هند که یکی از بیشترین مصرف کننده‌های آب بطری است چند سالی است که استفاده از بطری آب را در جلسات دولتی در استان‌های سیکیم و بهار ممنوع کرده است.
*لابی شرکت‌های آب معدنی با دولت ترامپ
دو دولت پیشین ایالت متحده آمریکا و از سال ۲۰۱۱، پارک‌های ملی آمریکا تصمیم گرفتند تا فروش بطری‌های پلاستیکی را در پارک‌های ملی آمریکا ممنوع کنند تا در کشوری که بر اساس سرانه رتبه اول مصرف بطری پلاستیکی را دارد رکورد خود را کاهش دهد.
با این وجود با روی کار آمدن دولت ترامپ چند ماه پیش او تصمیم گرفت که ممنوعیت فروش بطری پلاستیکی آب در برخی از معروفترین پارک‌های ملی آمریکا لغو شود.
این تصمیم جدید دولت ترامپ یعنی پارک‌های ملی دیگر اجازه ندارند تا فروش بطری‌های پلاستیکی را ممنوع کنند. البته مرکز خدمات پارک‌های ملی ایالت متحده به این اتفاق واکنش مثبتی نشان داد، میشل رینولد در این رابطه عنوان کرد: « این باید بر عهده بازدید کننده ما باشد که به شکلی نیاز خود را در تابستان‌ها رفع کنند. پارک‌های ملی هنوز هم به بازدیدکنندگان پیشنهاد می‌دهند که از آب سردکن ها استفاده کنند.» این دقیقا همان استدلالی است که سال گذشته لابی گران شرکت نستله برای فروش بطری‌های آب در پارک ملی، از آن استفاده کردند.
این در حالی است که دقیقا 6 سال پیش مرکز خدمات پارک‌های ملی ایالت متحده، پارک‌ها را تشویق کرد که برای اینکه نمونه‌ای از توسعه باشند فروش بطری‌های پلاستیکی آب را ممنوع کنند. پارک‌ها هم بعد از نصب اّب سردکن‌ها اینکار را انجام دادند.
از آن سال تاکنون دیگر در 23 پارک ملی بزرگ آمریکا بطری‌های پلاستیکی فروخته نشد.
