اروپا برای حفظ اعتبارش راهی جز خروج از زیر چتر آمریکا ندارد
خرداد: رویکرد یکجانبه گرایی آمریکا در دوره «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری این کشور در مقابل منطق چندجانبه گرایی اتحادیه اروپا قرار دارد؛ شکافی که خروج اروپا از زیر سایه واشنگتن را ضروری می سازد.
به گزارش خرداد به نقل از ایرنا، تفسیر و پژوهش های خبری، اروپایی که در سال های بعد جنگ جهانی دوم، متحد و همپیمان ایالات متحده به شمار می رفت، در دولت ترامپ چاره ای جز جدا کردن راه خود ندارد. در همین ارتباط بود که چند روز پیش محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر لزوم استقلال تصمیم گیری اروپایی ها گفت: باید دید که آیا اروپایی ها به زیستن در نظام جهانی جدید ادامه خواهند داد؛ نظامی که در آن یک کشور تصمیم نهایی را گرفته و دیگران ملزم به تبعیت از آن هستند.
ظریف در ادامه افزود «گاهی این احساس به وجود می آید که آن تصمیم گیرنده حتی یک کشور نیست بلکه فرد یا افرادی هستند که بنابر منافع شخصی یا گروهی تصمیماتی اتخاذ می کنند و از دیگران انتظار تبعیت دارند».
روی سخن ظریف به منطق متفاوت حاکم بر رفتار بروکسل و واشنگتن است که اولی بر چندجانبه گرایی و پیروی از قوانین و هنجارهای بین المللی تاکید دارد و دومی برای دستیابی به اهداف زیاده خواهانه خود هیچ گونه احترام و توجهی به قوانین، تصمیمات سازمان های بین المللی و متحدان خود قائل نیست.
البته مدتی است که رهبران بروکسل به این شکاف پی برده و در نهایت چاره را در مقابله جویی با سیاست های کاخ سفید دیده اند. «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه در همین ارتباط بارها تاکید کرده که اروپا باید روند متمرکز شدن بر سیاست های خاص خود را آغاز کند؛ موضوعی که همواره از زبان دیگر مقامات اتحادیه نیز جاری بوده است.
پس از آغاز جنگ تعرفه ای از سوی ترامپ، شاهد تیرگی بیشتر روابط دو سوی آتلانتیک بوده ایم. ایالات متحده خردادماه تعرفه 25 درصدی برای واردات فولاد و 10 درصدی برای واردات آلومینیوم وضع کرد. این تصمیمی نبود که رهبران اتحادیه بی توجه از کنار آن بگذرند، بنابراین آنها اصل اقدام متقابل را در سرلوحه اقدام خود علیه آمریکا قرار داده اند. اتحادیه اروپا حتی مذاکره در این باره را به لغو تصمیم تعرفه ای ترامپ منوط کرده است.
در همین پیوند بود که به تازگی «برونو لومر» وزیر دارایی فرانسه در حاشیه نشست اعضای «جی 20»، تعرفه های تجاری دولت آمریکا را پیروی از «قانون جنگل» خواند و گفت: از این کشور می‌خواهیم که وضعیت را عاقلانه ببیند، به جهانی‌سازی و همچنین همپیمانان خود احترام بگذارد.
رقابت ترامپ با اروپا اما فراتر از این ماجرا بود به طوری که ترامپ چند روز پیش، اروپا را دشمن آمریکا دانست و اظهار کرد «فکر می کنم که دشمنان زیادی داریم. به عقیده من اتحادیه اروپا در آنچه در زمینه تجارت با ما انجام می دهند، یک دشمن تلقی می شود.»؛ موضعی بهت آور که از جانب مقامات اتحادیه بی پاسخ نماند و موگرینی در حاشیه نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل به آن پاسخ گفت و تاکید کرد: ما دوستان زیاد دیگری هم مانند کانادا، ژاپن، استرالیا، آمریکای لاتین داریم.
هر چند اتحادیه اروپا و آمریکا از میزان تعاملات بالایی برخوردارند و حجم مبادلات تجاری و اقتصادی آنان به بیش از هزار میلیارد دلار در سال می رسد اما از سخنان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این طور بر می آید که رهبران بروکسل در صدد آن هستند که همه تخم مرغ ها را در سبد مناسبات با آمریکا قرار ندهند.
با روی کار آمدن ترامپ بزرگترین توافقات و همچنین مهمترین تصمیمات و قوانین بین المللی نقض شده است؛ مسائلی که اتحادیه اروپا برای آنها ارزش و احترام زیادی قائل است. خروج آمریکا از سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، شورای حقوق بشر سازمان ملل، پیمان جهانی مهاجرت سازمان ملل و پیمان اقلیمی پاریس تنها چند مورد از بی اعتنایی ها و یکه تازی های ترامپ بوده است. تهدید ترامپ مبنی بر خروج از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به خاطر هزینه های این سازمان و زیر فشار قرار دادن اعضای آن از دیگر مسائلی است که بین دو سوی اقیانوس اطلس فاصله انداخته است.
بنابراین موضع اتحادیه اروپا در مورد برجام به عنوان توافق معتبر بین المللی که با کارشکنی آمریکا مواجه شده جای بحث و بررسی دارد. تن دادن رهبران بروکسل به خواسته کاخ سفید و در نتیجه ناکامی برجام به معنی غلبه سیاست های یکجانبه گرایی آمریکا بر چندجانبه گرایی مورد حمایت اتحادیه خواهد بود. در نتیجه کوتاه آمدن اروپا در برابر فرصت طلبی های مکرر آمریکا، بستر را برای قدم های رو به عقب اتحادیه هموار و کاخ سفید را برای یکه تازی مستعدتر خواهد ساخت.
