سخنگوی وزارت امور خارجه:
علائم مثبتی از اروپایی‌ها دریافت کردیم
سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره بسته پیشنهادی اروپایی‌ها با بیان اینکه خوش‌بینی‌هایی وجود دارد، گفت در کلیات علائم مثبتی دیده می‌شود. قاسمی در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره مذاکرات ایران و اروپا برای حفظ برجام و بسته پیشنهادی اروپایی‌ها ابراز کرد: «تماس‌های دائم و مستمر و جدی ما با طرف‌های اروپایی و طرف‌های اروپایی با ایران وجود دارد. خوش‌بینی‌هایی وجود دارد. در کلیات علائم مثبتی دیده می‌شود و گام‌های رو به جلو برداشته شده است.
به گزارش خرداد به نقل از دنیای اقتصاد جزئیاتی وجود دارد که کارشناسان در حال بررسی آنها هستند و امیدواریم در زمان مقتضی گفت‌وگوها به انجام برسد و ما بتوانیم دور جدیدی از گفت‌وگو با اروپایی‌ها را آغاز کنیم.» پیش‌تر علی لاریجانی، رئیس مجلس پیشنهادهای اخیر اروپا به ایران در مورد فروش نفت و ساماندهی امور بانکی را پیشنهادهای معقولی در سطح کلان توصیف کرده بود. لاریجانی پنج‌شنبه گذشته در سفر به استان قم گفت: «اروپایی‌ها در مذاکرات پیشنهادهایی درباره فروش نفت، ساماندهی امور بانکی و مسائل صادرات مطرح کردند که مقرر شد قوانین و مقرراتی را در داخل اتحادیه اروپا وضع کنند تا کار تجار و خرید و فروش تسهیل شود، در سطح کلان، پیشنهادهای اروپایی‌ها معقول است و باید جزئیات این پیشنهادها به دستورالعمل اجرایی تبدیل شود که در این زمینه مذاکرات درحال پیگیری است.»
اشاره لاریجانی به بسته‌ای است که اروپا ماه گذشته پس از نشست وزرای خارجه ۱+۴ در وین اتریش به ایران پیشنهاد داد. روزنامه «دنیای‌اقتصاد» در تاریخ ۱۹ تیرماه در گزارشی به بررسی این پیشنهادها پرداخت و از محورهای مهم این بسته رونمایی کرد. براساس این گزارش، بسته اروپا حول دو محور عمده است. محور اول به نقل‌وانتقال مالی و روابط بانکی اختصاص دارد و محور دوم بر پایه تجارت و به‌طور خاص فروش نفت ایران استوار است. بر پایه این گزارش، در حوزه نقل‌وانتقال مالی، اروپا به‌دنبال ایجاد کانالی است که از طریق آن امکان ارتباط بانکی فراهم باشد. با توجه به تحریم‌های ایالات‌متحده و محرومیت ایران از نقل‌وانتقال دلاری، کانال طراحی‌شده باید به‌گونه‌ای باشد که مشمول تحریم‌های آمریکا نشود. گفته می‌شود، اروپا این کانال را از طریق یک حساب مخصوص که نزد یک یا چند بانک مرکزی اروپایی قرار دارد و درآمدهای ایران در آن به‌صورت متمرکز نگهداری می‌شود، ایجاد خواهد کرد.
همچنین براساس این گزارش ظاهرا در حوزه نقل‌وانتقال مالی و بانکی دیدگاه‌های طرف ایرانی و اروپایی تا حدودی به هم نزدیک بوده و مذاکرات رضایت‌بخش گزارش شده است. ازسوی دیگر اگرچه اروپا دربسته پیشنهادی‌اش ضمانت کمّی در مورد فروش نفت ایران نداده است، اما بر تعهد برای حفظ خرید نفت از ایران در سطح کنونی موافقت کرده است. روزنامه والاستریتژورنال نیز ۲۷ تیرماه در گزارشی تایید کرد که اتحادیه اروپا درصدد ایجاد حساب مخصوص برای بانک مرکزی ایران در بانک‌های عضو این اتحادیه، با هدف حفظ برجام است. والاستریتژورنال این حرکت را نخستین اقدام ملموس اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای توصیف کرده است. گفته می‌شود اتریش و سوئد درحال بررسی ایجاد این نوع حساب‌ها هستند. البته این روزنامه اجرای FATF را پیش‌شرط انجام این اقدام خوانده است. در همین حال اتحادیه اروپا درکنار این اقدام‌ها در تلاش است با فعال‌سازی «مقررات انسداد» شرکت‌های اروپایی را در مقابل تحریم‌های آمریکا مصون نگه دارد.
«مقررات انسداد» که در دهه ۹۰ میلادی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه کوبا شکل گرفت، اگرچه هرگز به‌صورت رسمی به مرحله اجرا درنیامد، اما در واقع می‌تواند شرکت‌های اتحادیه اروپا را از رعایت تحریم‌های آمریکا منع کند و حکم هیچ دادگاهی را برای اجرای مجازات‌های آمریکا، به‌رسمیت نمی‌شناسد. به گفته صاحب‌نظران هر چند با این قوانین شرکت‌های بزرگ اروپایی همچنان به‌دلیل بیم تحریم‌های آمریکا با ایران همکاری نخواهند کرد، اما این قوانین می‌تواند راه را برای همکاری شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی برای کار با ایران هموار کند. پیش ازاین نیز عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امورخارجه در نهمین همایش تجلیل از کارآفرینان و مدیران اشتغال‌زای کشور با اشاره به تبعیت شرکت‌های بزرگ از تحریم‌های آمریکا به‌دلیل بازار و سهامی که در آمریکا دارند، گفته بود میزان کارآفرینی بنگاه‌های کوچک و متوسط با شرکت‌های بزرگ قابل مقایسه نیست؛ به‌طوری که در اروپا ۷۰ درصد اشتغال‌زایی توسط شرکت‌های کوچک و متوسط صورت می‌گیرد؛ ضمن اینکه این بنگاه‌ها هیچ ارتباط تجاری و کاری با آمریکا ندارند و می‌توانند نگران تحریم‌ها نباشند.
عراقچی تاکید کرده بود که ما حتما باید به این سمت برویم چه با برجام و چه بدون برجام؛ از عوامل کلیدی در این زمینه توجه به شرکت‌های کوچک و متوسط است. با این توصیف در صورت همکاری شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی با ایران در دوران تحریم‌های جدید آمریکا اقتصاد ایران با مشکل بزرگی روبه‌رو نخواهد شد. عراقچی با اشاره به بسته پیشنهادی اروپا به ایران نیز گفت «این بسته حوزه‌های مختلف نفت و گاز، بیمه و بانکی و همه مواردی را که خواسته‌های ایران از برجام است، شامل می‌شود که ما کماکان منتظر این هستیم تا راه‌حل‌های عملیاتی برای اجرای این تعهدات به ما داده شود و این موضوع هنوز درحال مذاکره است.» به گفته عراقچی، مهلت اروپا برای ارائه پیشنهادهای عملی خود به ایران، همان تاریخ ۱۵ مرداد است که شروع بخش اول تحریم‌های آمریکا علیه ایران خواهد بود که طبیعتا تا قبل از تاریخ مذکور باید به مکانیزم‌های عملی رسیده باشیم تا خواسته‌های ایران تامین شود.
اروپا در تحریم ایران همراه آمریکا شود
همزمان با این تحولات، لیندسی گراهام، سناتور ارشد جمهوری‌خواه خواستار همراهی اروپا با آمریکا در تحریم ایران شد. پیش‌تر جمهوری‌خواهان آمریکا نیز طی نامه‌ای به سفارتهای سه کشور اروپایی در مورد همراه نشدن با آمریکا هشدار داده بودند. لیندسی گراهام از سناتورهای ارشد جمهوری‌خواه آمریکا در گفت‌وگویی که یکشنبه ۲۹ ژوئیه (۷ مرداد) با شبکه «فاکس نیوز» انجام داد از کشورهای اروپایی خواست، در فشار آوردن به ایران با آمریکا همراهی کنند.او گفت، هیچ‌کدام از مواضع ترامپ مانند رویکرد او در برابر ایران او را خرسند نکرده است. ترامپ به گفته او، درحال «همکاری با اعراب و اسرائیل برای منزوی کردن ایران است» و اتحادیه اروپا نیز باید در این مسیر به آمریکا کمک کند. او در ادعایی از کشورهای اروپایی خواست، به جای تجارت با ایران که به گفته او در تلاش برای رسیدن به بمب هسته‌ای و «تجزیه خاورمیانه» است به آمریکا کمک کنند تا «کمر این رژیم را بشکنند.» او همچنین اروپا را خطاب قرار داد و در اظهاراتی مداخله‌جویانه مدعی شد: «خطاب به دوستان اروپایی‌ام، آیا شما با آیت‌الله هستید یا با مردم ایران؟» لیندسی گراهام از سیاست دونالد ترامپ و مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در برابر ایران تمجید کرد و از آنها خواست، فشار را تا «تغییر رژیم» ایران ادامه دهند.
نامه جمهوری‌خواهان به سه کشور اروپایی
جمهوری‌خواهان بلندپایه آمریکا نیز طی نامه‌ای به دولت آلمان هشدار داده‌اند که تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران را «تضعیف نکند.» به گزارش روزنامه فرانفکورتر آلگماینه، به نقل از پایگاه خبری «تی ـ آنلاین.دی‌ای»، آنها در این نامه که به سفارت آلمان در واشنگتن ارسال شده، تلاش برای پرهیز از این تحریم‌ها را بسیار «نگران‌کننده» خوانده‌اند. از جمله امضاکنندگان این نامه تد کروز، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ و مارکو روبیو، سناتور ایالت فلوریدا در سنای آمریکا هستند. تد کروز سناتوری است که در سال ۲۰۱۲ مجله آمریکایی «تایم» او را در فهرست «بانفوذترین افراد جهان» قرار داد. «تی ـ آنلاین.دی‌ای» همچنین می‌نویسد، سفارتهای بریتانیا و فرانسه نیز نامه‌ای مشابه دریافت کرده‌اند. در این نامه آمده که کوشش برای «گریز» از تحریم‌ها یا «تضعیف» آنها می‌تواند باعث شود که کنگره آمریکا در هماهنگی با دیگر بخش‌های دولت این کشور دست به اقدام بزند. در این نامه آمده که تحریم‌های آمریکا تازه نبوده و بر قوانینی که کنگره آمریکا سال‌ها پیش تصویب کرده اتکا دارند.
مذاکره با آمریکا
سخنگوی وزارت امورخارجه در ادامه نشست هفتگی با خبرنگاران درباره احتمال مذاکره ایران و آمریکا نیز گفت: «با توجه به رفتار خصمانه آمریکا و اعمال تحریم‌های ناجوانمردانه فاصله ما و آمریکا بسیار است. با این رفتارها قطعا امکان گفت‌وگو وجود ندارد. آمریکا با این رفتارها همواره نشان داده است که قابل اعتماد نیست و نمی‌توان به حرف‌هایش اعتماد کرد. بنابراین درحال‌حاضر و در وضعیت فعلی امکان مذاکره با آمریکا وجود ندارد.» در روزهای اخیر برخی رسانه‌ها از جمله الاخبار و العرب در تحلیل‌هایی به احتمال مذاکره ایران و آمریکا اشاره کرده بودند.
در همین ارتباط بهرام قاسمی در پاسخ به سوالی درباره ادعای روزنامه العرب که گفته بود سفر یوسف بن علوی، وزیر امورخارجه عمان به آمریکا مربوط به میانجیگری میان ایران و آمریکاست، گفت: «از جزئیات سفر بن‌علوی خبر ندارم. قبل از آن آقای ظریف هم به عمان سفر کرده بود. اما ارتباط دادن این سفرها به یکدیگر به این آسانی‌ها نیست و نمی‌توان آنها را به هم مرتبط دانست. سفرها به‌طور جداگانه انجام شده و نمی‌توان اینها را به هم ربط داد.»
قاسمی همچنین درخصوص احتمال حمله آمریکا به ایران و بروز جنگ میان دو کشور گفت: «من وقوع جنگ را متصور نمی‌بینم. فکر نمی‌کنم ایالات‌متحده این‌قدر خالی از خردمند شده باشد که به‌دنبال جنگ باشد. مردم ایران رشادت‌های خود را در سال‌های گذشته ثابت کرده‌اند. البته رفتارهای خصمانه ترامپ ادامه خواهد یافت و جمهوری اسلامی ایران همه تلاش خود را خواهد کرد تا این توطئه‌ها را خنثی کند و به اعتقاد ما مردم غیور ایران پیروز این میدان خواهد بود.»
استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور
قاسمی در این نشست در پاسخ به سوال «دنیای اقتصاد» درخصوص استفاده از ظرفیت و سرمایه ایرانیان خارج از کشور که اخیرا توسط یکی از نمایندگان مجلس مطرح شده بود و اینکه این موضوع در دستورکار سفرای ایران در کشورهای مختلف قرار گرفته است، گفت: «موضوع ایرانیان خارج از کشور برای وزارت امورخارجه همواره موضوع مهمی بوده و هست و علاقه‌مندیم که ارتباط این عزیزان در خارج از کشور با ایران به‌طور مستمر و پیوسته وجود داشته باشد و بتوانیم از فرصت‌های این گروه که دارای دانش و سرمایه مادی قابل‌توجهی هستند برای سرمایه‌گذاری در ایران استفاده کنیم.» قاسمی افزود: «اما تحقق این مساله تنها به عهده وزارت خارجه نیست و باید ارگان‌ها و سازمان‌های دیگر نیز ورود جدی پیدا کنند. همچنین نیاز به قوانین و قواعد جدیدی در این خصوص هست که آمد و شد این عزیزان را به داخل ایران تسهیل کند. وقتی ما بی‌دلیل و بدون هیچ‌گونه پشتوانه جدی به‌صورت مرتب، و هر روزه و از تریبون‌های مختلف بحث افراد دو تابعیتی را مطرح می‌کنیم، در واقع وضعیت نامطلوبی را برای اندک افرادی از ایرانیان مقیم خارج از کشور که تمایل دارند به ایران سفر کنند ایجاد می‌کنیم، اگرچه اکثریت ایرانیان خارج از کشور با این قوانین و وضعیت آشنا هستند. به هر حال ما باید در کشور یک اجماع عمومی را در این خصوص ایجاد کنیم تا از این فرصت بالقوه استفاده لازم را ببریم.»
