نظر چهره‌های سیاسی كشور درباره بازنگری قانون اساسی چيست؟
خرداد؛ برخی، از ضرورت اصلاح قانون اساسی و برخی هم از استفاده از تمام ظرفیت‌های قانون اساسی فعلی سخن می‌گویند. چهره‌های بسیاری از جمله حجت‌الاسلام ناطق نوری، لاریجانی، مطهری، ضرغامی و باهنر تا به حال در این باره اظهارنظر كرده‌اند و برخی از نمایندگان حالا وارد فاز عملیاتی برای این موضوع شده‌اند.
مصطفی كواكبیان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی می‌گوید به همراه جمعی دیگر از نمایندگان درصدد ارسال نامه‌ای به رهبری انقلاب برای بازنگری در قانون اساسی هستند. اما بازنگری در قانون اساسی مخالفان و موافقان مختلفی دارد.
*ناطق نوری: قانون اساسی نیاز به بازنگری دارد
حجت‌الاسلام علی‌اکبر ناطق نوری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، سال 95 در گفت‌وگویی با خبرگزاری شفقنا، با اشاره به اینکه قانون اساسی جمهوری اسلامی به‌سرعت تصویب شده است، گفت: « سر ۱۰ سال، قانون اساسی بازنگری شد؛ به این نتیجه رسیدیم که با بودن رئیس‌جمهوری و رهبری، نخست‌وزیری زائد است و برداشته شد. درباره شورای عالی قضایی به این رسیدند که شورا نمی‌خواهد و به شکل ریاستی اداره شود بهتر است، چون آنجا لوث مسئولیت می‌شود. چند اصلاح دیگر نیز در قانون اساسی انجام شد از جمله اینکه شورای رهبری حذف شد. بنده قایل هستم به اینکه هنوز هم قانون اساسی ما نیاز به بازنگری دارد و نظام ما نیاز به بازسازی دارد. نارسایی‌ها در این ساختار وجود دارد که باید آن را درست کرد. بعضی نارسایی‌های رفتاری را هم من معلول این نقصان ساختاری می‌دانم. به باور من، ما هم از نظر رفتاری وهم از نظر ساختاری مشکل داریم.»
*لاریجانی: اصلاح قانون اساسی مسئله امروز ما نیست
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز، اواخر سال گذشته در جلسه شورای اداری استان قم گفت: « رهبری دستور فرمودند که ظرف چهار ماه آینده اصلاح ساختارهایی در کشور صورت بگیرد که ممکن است به اصلاح بودجه هم بینجامد که بعد از اینکه کار بودجه در مجلس تمام شد، آن بحث پیگیری خواهد شد.»بسیاری این سخنان لاریجانی را شروعی برای اصلاح قانون اساسی تعبیر كردند، اما كمی بعد روابط عمومی مجلس اعلام کرد مقصود لاریجانی از اصلاحات ساختاری، بازنگری در قانون اساسی نبوده و اصلاحات ساختاری بودجه مدنظر او بوده است. به‌علاوه كمی بعد لاریجانی در مصاحبه با ویژه‌نامه نورزی روزنامه سازندگی نظر خود را صراحتاً درباره اصلاح قانون اساسی اعلام كرد و گفت: «این مسئله امروز ما نیست.» او همچنین ادامه داد:«آیا الان از تمام ظرفیت‌های قانون اساسی استفاده می‌شود؟ استفاده نمی‌شود و اگر قانون اساسی را تغییر دهید و باز هم از ظرفیت آن استفاده نکنید، همین مشکلات وجود دارد، خیلی جاها ظرفیت‌های خیلی خوبی در قانون اساسی وجود دارد که بالفعل نشده است.» به اعتقاد او «قانون اساسی برای کشور شرایط بن‌بستی را ایجاد نکرده و می‌توان از ظرفیت‌های آن استفاده کرد.
*مطهری: می‌توان اصلاحات خوبی در قانون اساسی انجام داد
علی مطهری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی بهمن‌ماه سال گذشته در مصاحبه‌ای با اعتمادآنلاین درباره اصلاح قانون اساسی، گفت:« با توجه به تجربه‌ای که از سال ۶۸ یعنی زمان بازنگری در قانون اساسی تا به امروز داشتیم، به این نتیجه رسیده‌ایم که در موادی از قانون اساسی کاستی‌هایی وجود دارد که باید اصلاح شود. برای مثال رابطه‌ای که امروز میان مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس وجود دارد باید کاملاً روشن شود. اگر نیازمند مجلسی مانند مجلس سنا هستیم این تغییر باید در قانون اساسی داده شود. در ساز و کار انتخابات مجلس خبرگان باید اصلاحاتی انجام شود.» وی در بخش دیگری از این گفتوگو، تصریح کرد:« برخی افراد در مقابل اصلاح قانون اساسی گارد دارند چون عنوان می‌کنند که قانون فعلی کامل و خوب است و عده‌ای دیگر نگران هستند که اگر قانون اساسی تغییر کند، بدتر شود. همان‌طور که معتقدند در بازنگری قانون اساسی در سال ۶۸ یک مقدار بدتر شد. این نگرانی وجود دارد، اما می‌توان حساب شده وارد شد و اصلاحات خوبی را انجام داد.»
*رهبر انقلاب و امکان نظام پارلمانی
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال ۱۳۹۰ در سخنانی با تاکید بر وجود ظرفیت اصلاح در ساختار نظام، خاطرنشان کرده بودند: »اگر احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسئولان قوه مجریه بهتر است، هیچ اشکالی در تغییر ساز و کار فعلی وجود ندارد.»
*تأكید باهنر بر ضرورت انجام اصلاحات
محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده سابق مجلس، بهمن‌ماه سال گذشته در پاسخ به پرسشی درباره اصلاح قانون اساسی و کاستی‌های فعلی گفت: « قانون اساسی ما یکسری اصول لایتغیر دارد که قوانین اساسی همه کشورهای دنیا آن را دارند. در قانون اساسی آمده که اصول اسلامیت و جمهوریت نظام غیرقابل تغییر است. قانون اساسی می‌تواند بگوید مجلس مثلاً به‌جای چهار سال، پنج سال باشد یا دو مجلس داشته باشد، اما نمی‌تواند بگوید که مجلس نباشد. مجلس باید باشد، رئیس‌جمهوری باید انتخابی باشد و همه این اصول متضمن اسلامیت و جمهوریت است، اما یک سری چیزهای دیگر تجربی است و ما تجربه‌ای نداشتیم که باعث شد بعد از 10 سال یکسری اصول قانون اساسی را اصلاح کنیم. 10 سال دیگر ممکن است اصلاحاتی شود و مثلاً نخست‌وزیر بازگردد. اینها اصول تجربی قانون اساسی است و اشکالی هم ندارد. حتی مقام معظم رهبری یک بار در کرمانشاه بحث نظام پارلمانی را مطرح کردند و برخی تصور کردند شاید حضرت آقا طرفدار نظام پارلمانی هستند، بعداً خود ایشان توضیح دادند که فرمایششان صرف یک مثال بود با این منظور که راه باز است و تغییر اشکالی ندارد. ما 40 سال با این همه دشمنی، جنگ و تحریم‌های گسترده اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و تبلیغات ضد‌ایرانی توانستیم بمانیم، اما اگر به این جمع‌بندی رسیدیم که باید تعدادی از اصول قانون اساسی هم تغییر کند، اشکالی هم ندارد.»
او همچنین در گفت‌وگوی دیگری با ایرنا تأكید كرده بود: اگر از من بپرسند در 35 سال مسئولیت خود، چه نقد جدی به عملکرد نظام جمهوری اسلامی داری، می‌گویم یکی از انتقادات این است پس از چهل سال اشکالات اساسی در یک سری ساختارهای کشور وجود دارد که باید زودتر حل شود. نمی‌خواهم بگویم همین الان برویم سراغ قانون اساسی، ولی اگر فرصت مناسبی پیش آمد باید این کار را کرد.
*کدخدایی و آسیب‌زایی اصلاح بی‌مورد
بهمن‌ماه سال گذشته عباسعلی كدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان نیز نظر خود را دراین باره اعلام كرد و در توییتر نوشت: «همان‌طور که اصلاح یک قانون اساسی بنا بر اقتضائات زمان، از الزامات است، اصلاح بی‌مورد نیز می‌تواند آسیب‌زا باشد. صرف گذشت زمان دلیلی تام برای تغییر قانون اساسی نیست. مانایی یک قانون اساسی مبتنی‌بر فرهنگ، باورها و ارزش‌های بنیادین از مهم‌ترین تفاوت‌های آن با قانون عادی است.»
عزت‌الله ضرغامی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی سال گذشته در این باره به ایرناپلاس گفته بود: الان اصلاً وقت اصلاح قانون اساسی نیست. اصلاً ما مشکلمان قانون اساسی نیست. مشکل ما، رفتار و رویه ما است. وقتی چند هزار خودرو گران‌قیمت وارد می‌شود، اصل قانون مشکل نداشته، مشکل رویه‌های ماست. ممکن است ما در ادامه راه، نقطه‌ضعفی در قانون اساسی ببینم، اما قانون اساسی فعلی با همین وضعیت موجود قابل اجراست ولو اینکه شوراهایش در عمل نتیجه خوبی نداشته باشد. در اینکه ظرفیت رفراندوم در قانون اساسی وجود دارد، هیچ‌کس حرفی ندارد و مخالف نیست. شرایط برگزاری رفراندوم هم در همان‌جا آمده است.
با این حال، جمعی از نمایندگان همچنان از ضرورت اصلاح قانون اساسی سخن می‌گویند. پروانه سلحشوری، نماینده تهران در مجلس اواسط سال گذشته، برای برون‌رفت از وضع موجود، از رهبر انقلاب خواست «همان‌گونه که 10 سال پس از انقلاب در زمان امام خمینی (ره) نیاز به بازنگری قانون اساسی دیده شد و چنین نیز شد، اکنون نیز از مقام رهبری تقاضا دارم در مواردی که به نظر می‌رسد جمهوریت و اسلامی بودن نظام آن‌طور که باید در جامعه شکل بگیرد، ایجاد نشده است، تغییرات در این حوزه‌ها اتفاق افتد. در حوزه سیاست خارجی، نحوه اداره صداوسیما، نظارت استصوابی شورای نگهبان برای انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و ... تا به کمک مردم به سلامت از این پیچ تاریخی عبور کنیم و دشمنان نتوانند به گزافه‌گویی در این موارد بپردازند.»
هفته گذشته نیز کواکبیان، نماینده تهران در گفتوگو با ایرناپلاس از «آماده‌سازی طرحی تحت عنوان جمهوریت سوم، برای درخواست بازنگری در قانون اساسی از رهبری» خبر داد.
الیاس حضرتی دیگر نماینده تهران در یادداشتی نوشته است:« ضرورت اصلاح موادی از قانون اساسی، به‌ویژه در بحث تنظیم حوزه فعالیت، اختیارات، وظایف و مسئولیت‌های دستگاه‌های مختلف اعم از قوای مجریه، مقننه و قضاییه، دستگاه رهبری، شورای نگهبان، تشخیص مصلحت نظام و دیگر دستگاه‌ها احساس می‌شود و لازم است که اقداماتی در این راستا انجام شود.»
