سردرگمی شیخی که دیگر دیپلمات نیست
گل به خودی روحانی در دروازه دولت تدبیر و امید
به نظر می رسد اظهارات روحانی با توجه به کارنامه سابقش در عرصه دیپلماسی که او را زیرک و کاربلد می خواندیم، فاصله ملموس و عیانی با آن پیش فرض های گذشته دارد.
سرویس سیاسی خرداد- امید روحانی فر:این چند روز دور تازه ای از تحولات پربازتاب در عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نمود بارز و عیانی یافت.دوباره به جای کش و واکنش های رسانه ای پای دیپلماسی و مذاکره به میدان آمد و ظریف و روحانی به سر تیتر خبرهای بین المللی رفتند. همه کنجکاو بودند که سفر غیر منتظره ظریف به فرانسه و حضور در اجلاس جی 7 و واکنش دو رئیس جمهوری ایران و آمریکا به آن و اظهارات امانوئل ماکرون آیا قرار است برگی مهم و تاریخی در چهار دهه و اندی روابط پر چالش ایران و آمریکا آنهم در این برهه حساس و تنش آلود رقم بزند؟
به گزارش خرداد، هواپیمای ظریف بر باند فرودگاه بیاریتز بر زمین نشست، خبر فوری در همه رسانه های جهانی انعکاس یافت و سیلی از گمانه زنی ها به همراه خود آورد. ترامپ که ابتدا خود را بی میل و بی اطلاع از مراودات دیپلماتیک ظریف با مقامات فرانسوی نشان داده بود، به یکباره چرخشی ملموس در مواضعش داد و سخنانی تبلیغاتی و مثبت نسبت به ایران ابراز داشت.
مکرون نیز از احتمال دیدار دو رئیس جمهوری ایران و آمریکا گفت و از مقدمه چینی پیرامون آن خبر داد اما جالب تر این موضع شاید متعلق به حسن روحانی بود، مردی که شش سال پیش در قامت شیخ دیپلمات در فرآیند انتخابات ظاهر شده و توانست مورد اقبال افکار عمومی قرار بگیرد و در دو سال ابتدایی ریاست جمهوری نیز موفق به حصول توافق برجام شده و چهره ای خبره در این عرصه از خود به یادگار گذاشت
.
حال همان رئیس دولت به یکباره تاکید می کرد که اگر منافع مردم ایجاب کند با هر شخصی دیدار می کند و همگان این سخن را به منزله چراغ مثبت برای دیدار وی با ترامپ گمانه زدند و این اظهار نظر بار روانی گسترده ای در فضای داخلی و خارجی به همراه داشت. نشان به آن نشانی که منتقدان دولت به سرعت واکنش نشان داده و به انتقاد شدید از این اظهارات پرداخته و حتی بازار ارز نیز واکنش مثبتی در این زمینه داشت و موافقان توافق و مذاکره نیز به تحلیل مثبت در این خصوص پرداختند.
فارغ از اینکه در این برهه زمانی از اساس مذاکره میان ایران و آمریکا موضوعیت داشته و می تواند دستاوردی برای کشورمان و منافع ملی رقم بزند و تا چه حد دیدار دو رئیس جمهوری دولتین متخاصم از واقعیت تا رویا و پروپاگاندا فاصله دارد و از اساس روحانی با چنین منظوری آن اشارات و کنایات را مطرح ساخت.
به نظر می رسد اظهارات روحانی با توجه به کارنامه سابقش در عرصه دیپلماسی که او را زیرک و کاربلد می خواندیم، فاصله ملموس و عیانی با آن پیش فرض های گذشته دارد.
وقتی روحانی به فاصله چند ساعت پس از دیدار پر بازتاب ظریف با ماکرون و همتای فرانسوی اشارات ملموسی در تایید ضمنی دیدار با ترامپ مطرح می کند که فارغ از قصد و غرض وی همگان چنین استنباطی از سخنان وی داشتند و روز بعد چرخشی محسوس از خود نشان داده و همان روند گذشته را به عنوان پیش فرض هر گونه دیدارو یا مذاکره ای مطرح می سازد.
در اولین گام و در منظر مخاطب داخلی و خارجی چنین استنباط خواهد شد که روحانی مسلوب الاختیار در تصمیم گیری های مهم در حوزه سیاست خارجی است، حال آنکه اگر در دوره برجام موفقیتی حاصل شد، یک ضلع مهم آن در اولین مصاحبه روحانی بعد از ریاست جمهوری با خبرنگار ان بی سی مستتر بود که تاکید داشت که با اختیار تام در حوزه سیاست خارجی به میدان آمده و قصد سفر به نیویورک و حضور در مجمع عمومی سازمان ملل را دارد.
از دیگر سو موافق یا منتقد دولت روحانی نسبت به اظهارات شتابزده و عجولانه وی برداشت مثبتی نداشته و این واکنش روحانی را به طور قطع برآمده از زیرکی و تیزهوشی مسبوق به سابقه وی ارزیابی نخواهند کرد. گویی رئیس جمهوری عاشق دیدار و عکس یادگاری با مقامات غربی بوده وچندان توجهی به تاثیر گذاری و یا لزوم مذاکره و فضای حاکم بر آن ندارد.
از طرف دیگر روحانی با این واکنش خود به نوعی در زمین ترامپ بازی کرد. ترامپی که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تمایل شدیدی به برون نمایی های تبلیغاتی و رسانه ای دارد و خود را مردی متمایل به مذاکره عنوان می کند در حالیکه عملا چیز دندان گیری برای ارائه در میز مذاکره ندارد و حال روحانی با واکنش شتاب زده خود ، زمینه را برای پروپاگاندای رسانه ای طیف مقابل فراهم آورده و وقتی به فاصله بیست و چهار ساعت بعد بر موضع قبلی خود تاکید می کند، این فرصت را برای طرف مقابل مهیا کرده که تبلیغ کنند، طرفدار مذاکره و دیپلماسی هستند و این ایران است که تمایلی به گفتگو نداشته و در مسیر تنش زایی حرکت می کند.
بی گمان مهم ترین وجه ممیزه و مورد اعتنای دولت روحانی نسبت به دولت قبلی همان سابقه مثبت در عرصه مذاکرات و رویکرد متفاوت در عرصه دیپلماسی بود که اینگونه اظهار نظرهای شتاب زده و غیر کارشناسی همان اندک وجه اعتباری باقیمانده دولت در نزد افکار عمومی را مخدوش کرده و چنته آن در دو سال باقیمانده از عمر دولت را خالی تر کرده و با ناامیدی فزون تر بدنه حامیان عرصه برای تهاجم و حمله منتقدان به دولت وی بیش از پیش مهیا خواهد بود.
