ایران بدون مشارکت زنان و مردان توانمند و صاحب اندیشه قادر نیست مسیر توسعه را طی کند

سرویس زنان و خانواده خرداد/ بهمن بالایی

دکتر زهرا نژاد بهرام، دکترای علوم سیاسی دانشگاه علوم اسلامی لندن، معاون فرماندار تهران و مشاور امور بانوان، مديركل دفتر اجتماعي و انتخابات استانداري تهران در دولت اصلاحات، اولین زنی بود که به عنوان معاون فرماندار در ایران منصوب شد. از آنجا که ایشان هم در حوزه فعالیتهای اجتماعی و سیاسی بسیار فعالانه حضور داشته اند و هم مسائل حوزه­ ی زنان دغدغه ­های رسمی و غیررسمی ایشان بوده است، با ایشان در خصوص بخشی از  طرح "جمعیت و تعالی خانواده" که اولویت استخدام را ابتدا برای مردان فرزنددار، سپس برای مردان متاهل، بعد برای مردان مجرد و در انتها برای زنان فرزنددار لحاظ کرده است و استخدام خانم­های مجرد به کلی در آن ممنوع شده است، به مصاحبه نشسته­ایم.

 همانطور که مطلع هستید، نرخ بیکاری زنان 2 تا 3 برابر مردان است. نظرتان راجع به این افزایش نرخ در سالهای اخیر چیست؟

نرخ بیکاری زنان معمولا دوبرابر مردان است اما این یک هشدار است برای برنامه ریزان و جامعه از آن جهت که برنامه ریزان مکلف به ارائه معادلات متناسب بر مبنای نیاز و درخواست هستند. ضروری است با رویکردی مطلوب نسبت به انتظارات اجتماعی و مطالبات جامعه روبه رو شوند. درست است که نرخ بیکاری در کشور بالا ست اما این نرخ در میان زنان میان 15 تا 24 سال رکورد شکسته و در تابستان به 46 درصد رسیده است !

و در مجموع براساس بررسی های آماری این نرخ درمیان زنان دوبرابر مردان است و نرخ بیکاری زنان بالغ بر 25درصد است .

برنامه­ریزان مکلف به تبیین راهکار مطلوب برای تامین مطالبات هستند آنها نمی­توانند با حذف صورت مسئله که زنان نان آور خانوار نیستند موضوع بیکاری زنان و جویای کاری آنها را به حاشیه بسپارند.

آنها باید به این نکته توجه کنند این موضوع که جامعه به دلایل مختلف هنوز به بیکاری زنان به صورت جدی فکر نمی کند را باید به حاشیه ببرند و برای این انتظار و مطالبه اجتمایی راهکار لازم را تدارک ببینند .

اما در خصوص جامعه : به نظر میر سد نوعی پارادوکس جدی در جامعه ایرانی وحود دارد از  طرفی با موجی از مطالبات متراکم در خصوص زنان که خواهان استقلال مالی، تامین نیازهای مالی، بهره گیری از توانمندی ها و ضرورت مشارکت در تامین نیازهای خانوار و.....روبه رو هستیم و از سوی دیگر با نگاهی به رویکردهای پیشین که اصولا زنان نیازی به شغل ندارند و تنها زنان سرپرست خانوار نیازمند شغل هستند .

این پارداوکس نیاز و مطالبات را به حاشیه رانده و به دلیل تضاد درونی دجار نوعی افت خیز دشوار برای عبور از آن شده است. زن ایرانی امروز نیازهایی دارد که اگر انها تامین نشود میزان فقر مالی وروحی او بیشتر شده و فرآیند انسانی او با دشواری همراه می شود .

از اینرو ضروری است نگاه به زنان را فارغ از انتظارت گذشته بر مبنای وقایع موجود دید، بر مبنای نیاز انها بر مبنای مطالبه انها هرچند که ازمنظر برخی این مطالبه خوش نیاید اما مهم این است که این نیاز وجود دارد باید مرتفع گردد.

 نظر شما در مورد طرح جمعیت و تعالی خانواده که اولویت بندی استخدام ابتدا مردان متاهل، سپس مردان مجرد و د آخر زنان متاهل است و استخدام خانمهای مجرد کلاً ممنوع شده است ، چیست؟

همانطور که قبلاً نیز توضیح داده شده بر اساس طرح مطالبات زنان این بند از طرف کمیسیون مربوط حذف شد .

استدلال افرادی­که اولویت بندی سوالات قبل را تایید میکنند، این است که در جامعه ای نرخ بیکاری بسیار بالاست و طبق موازین شرعی ما، پرداخت نفقه بر عهده مردان است، بنابراین این اولویت بندی صحیح است. برای این استدلال چه پاسخی دارید؟

برای طراحان این طرح باید توجیه شود که زنان نیز به عنوان نیمی از جامعه مطالباتی دارند که ازجمله آن شغل آبرومند است. طبقه بندی و اولویت بندی راهی به خطا است. اگر تمهید مثبتی برا ی اشتغال زنان ایجاد نمی کنیم نباید برای انها مانع هم درست کنیم.

به نظر می رسد پاردوکس ذکر شده در سوال اول نتیجه این نوع طرز تلقی از مطالبات انسانی زنان که نیمی از انسانها هستند می باشد .

بسیاری از مخالفین استخدام زنان معتقدند که اشتغال زنان آنها را از انجام وظایف محوله در خانواده بازمی دارد؟ آیا این دو موضوع جمع اضداد هستند؟

به نظر میرسد نسخه­پیچی برای جامعه اگر مبتنی بر واقعیت نباشد راه درستی نخواهد بود .

زنان به دلیل ظرفیت های بسیار به عنوان انسان قادرند همانند همه انسانها تلاش خود را برای زندگی مطلوب و اخلاقی به انجام برسانند نحوه این کار بر عهده آنان است و آنان هستند که باید مسیر رسیدن به ان زندگی را تعریف کنند.

جامعه اجازه ندارد برای زنان در تعیین رسیدن به خوشبختی و زندگی مطلوب تنها یک دستورالعمل بدهد درجایی که برای ساختن کشور ورسیدن به توسعه مشارکت همه انسانها الزامی است .

ایران بدون مشارکت زنان و مردان توانمند و صاحب اندیشه قادر نیست مسیر توسعه و ارتقا کیفیت زندگی را طی کند .

به نظر می رسد طرح جمع اضداد از بنیان غلط است .هیج ضدیتی نیست همه چیز یک هارمونی است منتها صدای نت های آن به فراخور مدیریت زنان در خانواده متفاوت است و صداهای حاصل از ان ترکیب زندگی مطلوب و خوشبختی را طنین بخش می کند. چون خود افراد تصمیم می گیرند که چگونه زندگی کنند و چگونه خوشبخت باشند تا به زندگی اخلاق مدار و مطلوب نزدیک شوند .

اجباری درکار نیست انسان است که انتخاب می کند.

برای آینده این طرح چه پیش بینی ای دارید؟

مطالبات فزاینده زنان مانع تصویب طرح ها و لوایحی از این دست است مسیر آینده کاملاً روشن است زنان می خواهند در زندگی اجتماعی مشارکت کنند و خودشان برای آینده خود تصمیم بگیرند و در ساختن کشور و زندگی مشترک سهم متناسب با استعدادها و توانایی­ها داشته باشند .

تصویر زنان ایرانی کاملا روشن است مگر در پرتو آموزه های اسلام عزیز که مبتی بر اخلاق مداری و مشارکت محوری و عقل پایه ای است میتوان اینده زن ایرانی را تاریک یا سایه دار دید .

از شما بابت این مصاحبه سپاسگزاریم.