اكنون تبعات مديريت آب كشور را در اروميه به عنوان منطقهاي كه ميانگين بارشهاي آن بالاي 300 ميليمتر است، ميبينيم
مديردفتر برنامهريزي و تلفيق ستاد احياي درياچه اروميه در نشست خبري خود با اشاره به اينكه درياچه اروميه آينه تمامنماي وضعيت مديريت آب در ايران است تاكيد كرد: اكنون تبعات مديريت آب كشور را در اروميه به عنوان منطقهاي كه ميانگين بارشهاي آن بالاي 300 ميليمتر است، ميبينيم. استفاده بي رويه از آب در حوضه آبريز درياچه اروميه عامل اصلي خشكي اين درياچه است.
اعتماد نوشت: مسعود تجريشي با تاكيد بر اينكه شواهد نشان ميدهد هنوز آب را در كشور جدي نگرفتهايم، اظهار كرد: در ايران به خطرات ناشي از مصرف بي رويه آب و كاهش آبهاي زيرزميني تنها به عنوان يك خبر، نگاه ميشود و به واقعيت، پيچيدگي و پيوند آب با حوزههاي مختلف از جمله اقتصاد، سياست و امنيت به طور جدي توجه نميشود. او با اشاره به اينكه سهم درياچه اروميه 2578 ميليون مترمكعب است، گفت: وزارت نيرو هنوز ميزان تخصيص آب براي تامين حقآبه درياچه اروميه را مشخص نكرده است، به عبارتي هنوز روشن نشده كه اين ميزان سهم درياچه اروميه از طريق كدام رودخانهها، به چه ميزان و چه زماني بايد به درياچه داده شود. در نتيجه اين وضعيت مشخص نيست كه اگر يك سال بارش نرمال باشد ميزان حقآبه درياچه اروميه چقدر است و اگر يك سال بارش پايينتر از نرمال باشد حقآبه درياچه به چه ميزان ميرسد.
مشكلات بودجهاي احياي درياچه مساله ديگري بود كه تجريشي در اين نشست به آن پرداخت. او ضمن اشاره به وضعيت نامناسب كشور به لحاظ بودجهاي در سال 95، به سه رديف بودجهاي كه براي احياي درياچه اروميه در نظر گرفته شده پرداخت و گفت: يكي رديف بودجهاي اعتبارات دستگاههاي اجرايي است، منبع دوم ماده 10 و 12 است كه عمده منابع مالي پروژههايي كه ستاد احيا تعريف ميكند از اين طريق تامين ميشود و منبع سوم صندوق توسعه ملي است. از ماده 10 و 12 در سال 93، 725 ميليارد تومان تقاضا كرده بوديم كه از اين مبلغ 184 ميليارد تومان به دستگاههاي اجرايي اختصاص يافت، در سال 94 نيز از اين محل، از 920 ميليارد تومان تقاضا شده 290 ميليارد تومان به دستگاهها اختصاص يافت. همچنين براي سال 95، 1120 ميليارد تومان سهم درياچه اروميه بود كه از اين ميزان 300 ميليارد تومان توسط دستگاههاي عضو ستاد احياي درياچه اروميه دريافت شد.
او همچنين با اشاره به اعتبارات پرداختي از محل صندوق توسعه ملي طي سه سال گذشته اظهار كرد: از صندوق توسعه ملي در سال 93، 160 ميليارد تومان، در سال 94، 403 ميليارد تومان و در سال95 معادل 375 ميليارد تومان دريافتي شد. بودجه كشور در سال گذشته وضعيت مطلوبي نداشت، برخي فعاليتهاي ستاد احياي درياچه اروميه از جمله گشت و بازرسيها به خاطر ديركرد بودجه عقب افتاد اما به طور كلي از مبلغ 1800 ميليارد تومان تعهد شده از محل صندوق توسعه ملي و ماده 10 و 12، 675 ميليارد تومان به ستاد احياي درياچه اروميه پرداخت شد. به گفته تجريشي، در منطقه خزر و اروميه امسال نسبت به سال گذشته 33 درصد كاهش بارش داشتيم.
همچنين بارش فصل پاييز در اين منطقه خوب نبود؛ مجموع بارشها تاكنون مثبت ارزيابي نميشود. بايد بپذيريم در منطقه خشكي واقع هستيم، نبايد از طبيعت بيش از ظرفيت آن بهرهبرداري كنيم. بر اساس مقالهاي كه در نيچر منتشر شده ايران يكي از چهار كشوري است كه بيشترين بهرهبرداري از آبهاي زيرزميني را دارد. وي با اشاره به اينكه متهم اصلي مصرف بيرويه آب و خشكي درياچه اروميه كشاورزي منطقه است، گفت: دسترسي آسان به آب و عدم مديريت صحيح آب در حوضه آبريز در منطقه اروميه حاكم است. اگر بتوانيم در چگونگي مصرف آب بين كشاورزي و محيطزيست توازن منطقي برقرار كنيم، ميتوانيم حفظ درياچه اروميه را در كنار توسعه كشاورزي و رشد اقتصاد قوي در منطقه داشته باشيم. به گفته اين مدير ستاد احيا، معيشت عمده آذربايجان غربي روي كشاورزي ميچرخد. آمارهاي اقتصادي نشان ميدهد بين سالهاي 1388 تا 1392 درآمد كشاورزي در حوضه آبريز درياچه اروميه روند نزولي داشته است. اين در حالي است كه سطح كشت زيرآبي در اين منطقه گسترش يافته است.
دسترسي راحت به منابع آب از سوي كشاورزان باعث شده كه آنها توسعه كشاورزي و استفاده بيشتر از آب داشته باشند، اما با اين وجود افزايش درآمد نداشتهاند. در حقيقت براي آبي كه مصرف شده كارايي ايجاد نشده است. رهاسازي آب از سوي وزارت نيرو بحث ديگري بود كه تجريشي به آن پرداخت. او با بيان اينكه تا كنون دو رهاسازي از سد بوكان 220 به سمت درياچه اروميه داشتيم، گفت: رهاسازي دوم در 9 فروردين 96 قطع شد، ما به اين اقدام وزارت نيرو اعتراض كرديم چون آنها تنها سهم درياچه اروميه را كم كردند و سهم مصرفكنندگان كم نشده است.
در سال 94 وزارت نيرو بايد تخصيصها را اعلام ميكرد ولي بعد از پيگيريهاي مكرر هنوز ميزان تخصيصها مشخص نشده است. تا كنون كمتر از 220 ميليون مترمكعب رهاسازي به درياچه اروميه داشتهايم كه اين ميزان رهاسازي از سدهاي بوكان، زولا، مهاباد، شهرچاي و ساروق صورت گرفته است. در سال گذشته حدود 2 ميليارد مترمكعب آب از رودخانهها و از طريق لايروبي وارد درياچه اروميه شد. درياچه اروميه هيچ وقت سهم خود را نگرفته است. اگر درياچه سهم خود را بگيرد حالش بهتر از ايني كه هست، ميشود.