بازاری جذاب با منافع راهبردی داخلی و خارجی
از همان آغازین روزهایی که پای این ماده سیاه و بدبو اما سودآور و منفعت‌زا به سرنوشت ایرانیان گشوده شد، در محاوره کوچه و بازاری شهروندان تا محافل سیاسی و دیپلماتیک هر کجا که سخن از نفت و مشتقات آن به میان آمده، استنباط عمومی از نفت به مثابه فرصت، اندوخته، سرمایه ملی لایزال و تمام نشدنی در میان بوده و همواره جذابیت های منحصر به فرد خود برای افکار عمومی را داشته و به منزله یک متغییر کلیدی و راهبردی پای از اقتصاد به ساحت سیاست و فرهنگ و تحولات اجتماعی کشوده و شقوق مختلف زندگی لایه های مختلف و متکثر جامعه را طی یک قرن گذشته تحت تاثیر و تبعات خود گرفته است.
به گزارش خرداد؛ از طرف دیگر ذخایر هیدروکربوری مهمترین حوزه انتفاع عمومی و اهرم ساختاری در اداره کشور و ارتزاق دولت و دیگر بخش های حاکمیتی از طریق بودجه عمومی کشور بوده که با کمک و نقش آفرینی کانونی آن چرخ دنده‌های رتق و فتق امور کشور به گردش درآمده و منابع توسعه و اداره کشور طی بیش از یک قرن اخیر در وهله اولیه منوط و مربوط به اکتشاف و استخراج و گردش چرخه تولید در صنعت نفت ایران و به خصوص در حوزه بالادست نفت در قالب کنش گری هزاران، هزار مدیر و کارمند و کارگر شرکت ملی نفت ایران در خط مقدم خدمت در این حوزه راهبردی و استراتژیک رقم خورده است.
نکته آنکه هر جا که سخن از نفت به میان آمده و هر ایرانی که از نفت سخن گفته است، آن را به عنوان سرمایه عمومی و منبع حیات و ممات اقتصاد ملی و بخشی بدیهی و لاینفک از حقوق شهروندی خود پنداشته و قلمداد کرده است.
همواره پول نفت به مثابه سرمایه مشترک و مشاع یکان یکان ایرانیان تعبیر شده به مثابه سرمایه و ارث و میراث آبا و اجدادی یکان یکان شهروندان در هر موقعیت و جایگاه و رسته و رتبه اجتماعی و اقتصادی و فارغ از هر گزینه و گزاره دیگری.
نگرشی که در عین به حق بودن در طول زمان نوعی طلبکاری و در پیامدش کرختی و شلختگی اجتماعی نسبت به فرهنگ کار محور آنگونه که در جوامع آسیای شرقی تا اروپای غربی قابل سنجش و گرته برداری اجتماعی است، در کنار محاسن بی شمارش به ارمغان آورده و از سوی دیگر اتکای وثیق و عمیق به منابع درآمدی در دسترس نفتی و رانت و مزیت برخورداری از این منابع خدادادی و سهل الوصول را در زمینه حکمرانی سبب ساز شده است و حداقل نتیجه آن ایجاد رکود و رخوت و احساس عدم نیاز به تلاش و پویایی و تحرک و باور به مولد سازی و اقتصاد تولید محور و نگاه توسعه مدار را در بلند مدت در پی داشته است.
حال در این سال‌های اخیر که تحریم های ظالمانه به منزله و مصداق آن مصرع نغز عمل کرده که می‌گوید:«عدو شود سبب خیر؛ گر خدا خواهد» با ایجاد محدودیت های تحمیلی در روند صادرات نفتی و به‌تبع آن کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی در ساختار بودجه بندی و عملکرد حکمرانی را از یکسو رقم زده و از طرف دیگر در حوزه بالادست نفت و گاز کشور به مرور زمان یک بازار مستعد و تشنه احیای تولید و بکارگیری فناوری های روز و تا حدود زیادی بومی سازی شده به ارمغان آورده و در حوزه پایین دست در حوزه چرخه‌ی ارزش افزوده و ارتقای تولیدات و عبور از چالش خام فروشی در صادرات در قالب چرخه ارزش افزوده را به میان آورده است، بابی تازه نیز پیش روی تلقی های سنتی از این حوزه استراتژیک در همه ابعاد آن را مهیا و فراهم کرده است.
اکنون می‌توان گفت فراتر از آنگاه سنتی و استنباط عمومی که نفت را محصولی لایزال و منبع همیشگی و نا تمام و گاوصندوق همیشه در دسترسی می دید که نیازی هم به تلاش و تکاپو و نگاه تولید مدار و توسعه محور نسبت به آن اقبال و موضوعیتی نداشت، اکنون هم در بخش حاکمیتی و هم در افواه عمومی نگاه ها به تدریج به این سمت سوق یافته که از تهدید و تحدید زائیده تحریم، فرصت ساخت و با همنوایی و همدلی طرحی نو درانداخت.
اکنون که بیش از هر زمان دیگری کشور نیازمند سرمایه گذاری در تولید است و فارغ از طرح شعار سال از سوی رهبر انقلاب که همواره مبتنی بر نیازهای روز جامعه تبیین و تدوین و اعلام می‌شود، بر همگان واضح و مبرهن است که رقم زدن رشد ٨ درصدی بیش از همه چیز نیازمند رشد سرمایه گذاری است، آنچنان که رئیس چمهوری در آخرین گفتگوی زنده خود با مردم در قاب صداوسیما خاطرنشان کرد که نیاز به سرمایه گذاری ١۵٠ میلیارد دلاری برای رقم زدن رشد پیش‌بینی شده در قالب برنامه هفتم توسعه یک ضرورت و نیاز گریز ناپذیر است.
پرواضح است که تامین چنین مبلغ هنگفتی آنهم در شرایط تحریمی تنها با اتکا به منابع سرمایه گذاری خارجی ممکن و میسر نیست و از طرف دیگر هیچ عرصه و سپهر اقتصادی همچون حوزه بالادست نفت و گاز، زمینه و استعداد سرمایه گذاری تضمین شده و با اتکا به پشتوانه منابع خدادادی نفتی را ندارد، و البته که باید با فرصت شناسی عطف به خواست و مطالبه حاکمیتی که از هر منظری منطبق بر منافع ملی است، سرمایه های مردمی را از بازارهای غیر مولد و روندهای دلالی و سفته بازی به سمت تولید سوق داد و در این مسیر جاذبه ها و جذابیت های سرمایه گذاری در حوزه نفت و انرژی را به آنان باز نمایاند.
تحول و توسعه حوزه بالادست نفت و گاز ایران در اولویت متولیان حوزه نفت و انرژی قرار دارد و با نامگذاری سال جدید، تقارنی مبارک موید کار شده و فرصت برای معرفی بسترها برای سرمایه گذاری به عموم مردم و فعالان بخش خصوصی و علاقه مندان به توسعه کسب و کار در این زمینه مستعد فراهم و ارائه بسته های تسهیل کننده ویژه در این عرصه را قابلیت ارائه داده است و می تواند آغازگر مسیری تازه در جذب سرمایه های داخلی به منابع ملی و توسعه ساز کشور را با انتفاع شخصی سرمایه گذاران از یکسو و کلیت مردم بهره مند از این منافع ملی را رقم زند و از دیگر سو کارت های جذاب از زمینه و ظرفیت و استعداد و پتانسیل بالای سرمایه‌گذاری در حوزه بالادست نفت و انرژی ایران را روی میز طرف های خارجی قرار دهد و به معنای اخص کلمه بازی برد_برد را به ارمغان آورد.
